Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn: Tôn vinh nghề nông cầu mong mùa màng tươi tốt

Ngày hội xuống đồng lớn nhất vùng đồng bằng Bắc Bộ

Sáng 16/2 (tức mùng 7 tháng Giêng năm Giáp Thìn), tại cánh đồng Đọi Tín, xã Tiên Sơn, huyện Duy Tiên (Hà Nam), UBND tỉnh Hà Nam và huyện Duy Tiên tổ chức Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn năm 2024 - Ngày hội xuống đồng lớn nhất vùng đồng bằng Bắc Bộ.

Đất nước Việt Nam trải qua hàng ngàn năm hình thành và phát triển, với nền văn minh lúa nước lâu đời. Một trong những nét văn hóa đặc sắc của nền nông nghiệp chính là Lễ hội Tịch điền với ý nghĩa nhân văn sâu sắc, hướng về nguồn cội, đề cao vai trò, vị thế của sản xuất nông nghiệp xuyên suốt ngàn năm.

Theo sử sách ghi chép, năm Đinh Hợi 987 cách đây 1.037 năm, Vua Lê Đại Hành chọn vùng đất Đọi Sơn linh thiêng để tổ chức cày tịch điền, khuyến khích, nhắc nhở thần dân coi trọng, chăm lo sản xuất nông nghiệp, cái gốc của sự no ấm, hạnh phúc. Kể từ đó, Lễ hội Tịch điền trở thành một mỹ tục được các triều đại về sau thực hiện trang trọng, thành kính.

Theo thời gian, Lễ hội Tịch điền bị mai một dần và được khôi phục lại vào năm 2009 quy mô lớn, thu hút đông đảo người dân, du khách thập phương tham dự. Không chỉ cầu mong cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng tốt tươi, Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn được tổ chức nhằm khơi dậy tình cảm gắn bó, tình yêu lao động của người dân với mảnh đất quê hương, giáo dục truyền thống văn hóa dân tộc cho thế hệ trẻ.

Tôn vinh nghề nông tạo sức hút du lịch

Lễ Tịch điền là nghi lễ truyền thống tổ chức thường niên và được ghi danh là Di sản Văn hóa Phi vật thể Quốc gia, trở thành hoạt động văn hóa du lịch, quảng bá mảnh đất, con người Hà Nam. Phần lễ Tịch điền có các nghi thức: rước trống, rước linh vị Vua Lê Đại Hành từ chùa Long Đọi Sơn xuống chân núi và nhập với đoàn rước Thành Hoàng Làng cùng tổ nghề trống Đọi Tam dưới chân núi Đọi.

Đoàn rước tiến về khu ruộng trước đây Vua Lê Đại Hành đi cày đầu năm, khuyến khích người dân trồng lúa, chăm lo nông nghiệp. Tiếp đó là lễ bái yết Thần nông, cầu cho một năm mới mùa màng bội thu, nhân khang vật thịnh. Sau nghi lễ dâng hương lên đàn tế Thần nông, linh vị vua Lê và các vị phúc thần, bô lão Nguyễn Ngọc An thực hiện nghi lễ nhập linh khí quân vương, bước xuống đi những sá cày đầu tiên mở hội Tịch điền.

Sau khi vị bô lão đi 3 sá cày, lãnh đạo tỉnh Hà Nam, thị xã Duy Tiên, xã Tiên Sơn và các bô lão đi những sá cày tiếp theo trên cánh đồng mở đầu cho một năm sản xuất mới. Theo sau là đoàn gieo hạt giống bao gồm đỗ xanh, lạc và thóc.

Ngoài nghi lễ được tổ chức thành kính, trang trọng, trong Lễ hội Tịch điền Đọi Sơn còn tổ chức nhiều hoạt động như, giải bóng chuyền hơi, bóng chuyền da, cờ tướng, nhiều trò chơi dân gian diễn ra như, đánh đu, bịt mắt bắt dê, đi cầu khỉ, bịt mắt đập niêu, chọi gà, giải vật tịch điền…

Các hội thi như: Hội thi vẽ trang trí trâu; Hội thi làm bánh dày của các dòng họ làng Đọi Tam, hoạt động văn hóa, văn nghệ và gian hàng trưng bày triển lãm sản phẩm nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp tiêu biểu của thị xã Duy Tiên và tỉnh Hà Nam, tạo không khí sôi nổi, thu hút người dân, du khách về tham dự.

Lễ hội Tịch điền của Hà Nam được tổ chức hàng năm, đã trở thành nét đẹp trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng bởi đây là một lễ hội giàu tính nhân văn, khuyến nông sâu sắc, thể hiện lòng biết ơn các bậc tiền nhân trong việc khai phá, mở mang ruộng đồng, đề cao tinh thần gần dân, trọng nhà nông, nghề nông./.