Húng chanh, còn được gọi là rau thơm lông, rau tần, tần dày lá, rau thơm, hoặc dương tử tô, là một loại cây cỏ với gốc có khả năng biến đổi thành gỗ, thường có chiều cao từ 25 đến 75cm. Thân cây mọc đứng và có lông. Lá của húng chanh có cuống, mọc đối, có hình bầu dục, dày, và trông như mọng nước. Lá thường có chiều dài từ 7 đến 10cm và chiều rộng từ 4 đến 6cm, với mép lá khía tai bèo. Mặt trên của lá có lớp lông đơn và mặt dưới của lá thường có nhiều lông bài tiết hơn, với gân nổi rõ.
Hoa của cây húng chanh có màu tía nhỏ, mọc thành các vòng hoa tự nhiên và thường tạo thành các chuỗi hoa dài với 20-30 hoa trong mỗi chuỗi. Húng chanh có nguồn gốc từ đảo Maluku, Indonesia, nhưng nó được trồng rộng rãi ở Việt Nam để thu hái lá. Lá của húng chanh có mùi thơm dễ chịu, gợi nhớ mùi của chanh, và có vị mát và hậm. Húng chanh thường được sử dụng làm gia vị trong nhiều món ăn.
Ở một số quốc gia khác như Indonesia, Malaysia, và Trung Quốc, húng chanh thường được sử dụng tươi. Người ta hái lá hoặc cành non, rửa sạch và sử dụng chúng trong các món ăn. Trong húng chanh còn chứa một chất màu đỏ gọi là colein cùng với một ít tinh dầu mang hương thơm nhẹ. Tinh dầu này chứa chất chính là cacvacrola.
Lá húng chanh đã từ lâu trở thành một loại thảo dược và gia vị được nhiều người ưa chuộng, không chỉ vì mùi vị đặc trưng mà còn vì hàm lượng tinh dầu và các hoạt chất quý giá có trong lá húng chanh, bao gồm vitamin A, vitamin C, và Omega 6. Húng chanh còn có nhiều tác dụng khác có lợi cho sức khỏe.
Phòng bệnh ngoài da, tăng thị lực
Vitamin A trong lá húng chanh đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ thị lực và củng cố hệ thống miễn dịch của cơ thể. Chất này giúp ngăn chặn tình trạng oxi hóa và cải thiện nhiều vấn đề sức khỏe như viêm nhiễm da, mụn trứng cá, và vảy nến.
Giảm viêm
Với hàm lượng vitamin C cao, húng chanh không chỉ giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp mà còn tăng sức đề kháng, giúp chống lại cảm cúm, cảm lạnh, và hỗ trợ trong việc điều trị ho có đờm.
Ngừa ung thư
Omega 6 có trong húng chanh là một loại axit béo quan trọng trong việc ngăn ngừa ung thư, tăng cường cholesterol lành mạnh để bảo vệ tim mạch và giảm triệu chứng viêm khớp dạng thấp, giúp giảm sưng và đau.
Giảm căng thẳng
Lá húng chanh chứa một số khoáng chất và hợp chất hữu cơ có khả năng an thần nhẹ. Chúng có thể được sử dụng để pha trà giúp thư giãn trong trường hợp căng thẳng, lo lắng, bồn chồn, và để cải thiện giấc ngủ.
Làm đẹp da
Hợp chất chống viêm trong lá húng chanh có khả năng giảm sưng, đỏ da, và giảm kích ứng, ngứa. Ngoài ra, loại cây này còn có khả năng chữa lành vết thương từ côn trùng cắn, hỗ trợ trong việc điều trị bệnh vảy nến và chàm da một cách hiệu quả.
Cải thiện chức năng thận
Nước từ lá húng chanh có tác dụng lợi tiểu, giúp cơ thể loại bỏ độc tố thông qua việc kích thích tiểu tiện. Điều này giúp giảm lượng muối dư thừa, nước và chất béo trong cơ thể, làm cho thận hoạt động trơn tru hơn.
Kiểm soát đường huyết
Lá húng chanh có khả năng kiểm soát đường huyết bằng cách làm chậm quá trình giải phóng đường trong máu, từ đó ngăn đường huyết tăng nhanh. Nó còn giúp ngăn ngừa các biến chứng liên quan đến bệnh tiểu đường, như tăng insulin huyết và sự gia tăng cân nặng quá mức, làm cho cuộc sống của người bệnh tiểu đường được cải thiện đáng kể.
Mặc dù lá húng chanh có nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng tinh dầu thu được từ lá của nó chứa estragole có thể có tác động không tốt cho gan nếu sử dụng trong thời gian dài. Hơn nữa, chiết xuất từ tinh dầu hoặc tinh dầu húng chanh có nguy cơ làm chậm quá trình đông máu, gây ra tình trạng rối loạn chảy máu nghiêm trọng hơn. Vì lý do này, các chuyên gia khuyên dùng lá húng chanh nên tối thiểu 2 tuần trước khi tiến hành phẫu thuật.
Ngoài ra, chiết xuất từ lá húng chanh có thể làm giảm huyết áp, vì vậy những người có huyết áp thấp cần hạn chế sử dụng thảo dược này. Ngoài các tác động tiêu cực đã nêu trên, cần lưu ý rằng lông lá húng chanh có thể gây kích ứng da đối với những làn da nhạy cảm.
Phụ nữ đang cho con bú hoặc mang thai cần thận trọng khi sử dụng lá húng chanh để điều trị bệnh, và nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để đảm bảo an toàn.
Mặc dù có nhiều lợi ích và bài thuốc từ lá húng chanh, hiệu quả thực tế có thể khác nhau tùy thuộc vào cơ địa của từng người. Do đó, trước khi sử dụng loại thảo dược này, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa để có được sự tư vấn hữu ích.
