Giảm thiểu rủi ro môi trường và đa dạng hệ sinh thái
Trong nền kinh tế xanh, tăng trưởng việc làm và thu nhập được thúc đẩy bởi đầu tư công và tư nhân vào các hoạt động kinh tế, cơ sở hạ tầng, tài sản cho phép giảm lượng khí thải carbon và ô nhiễm, nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, tài nguyên cũng như ngăn ngừa mất đa dạng sinh học và các dịch vụ hệ sinh thái.
Nền kinh tế xanh là một khuôn khổ kinh tế lồng ghép các vấn đề về môi trường và tính bền vững vào tăng trưởng kinh tế. Nó nhằm mục đích tạo ra sự phát triển kinh tế và tạo việc làm đồng thời đảm bảo con người không làm cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên của hành tinh – vốn rất cần thiết cho sự sống còn của chúng ta. Cách tiếp cận này tập trung vào việc giảm thiểu rủi ro môi trường và sự khan hiếm sinh thái.
Không giống như các mô hình kinh tế truyền thống thường ưu tiên tăng trưởng kinh tế trước mắt mà không quan tâm đến môi trường, nền kinh tế xanh nhấn mạnh việc sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên. Các mô hình truyền thống có xu hướng coi thường những hậu quả lâu dài của việc cạn kiệt tài nguyên và suy thoái môi trường. Ngược lại, nền kinh tế xanh tìm kiếm sự cân bằng giữa phát triển kinh tế và tính bền vững sinh thái, thừa nhận tính chất hữu hạn của các nguồn tài nguyên trên hành tinh chúng ta.
Trong mục tiêu hướng đến năm 2030, Việt Nam về cơ bản trở thành một nền công nghiệp hiện đại, cùng với việc thúc đẩy những ngành công nghiệp có khả năng cạnh tranh toàn cầu và tích hợp sâu vào chuỗi giá trị quốc tế. Tuy nhiên, áp lực về môi trường và tài nguyên thiên nhiên đang ngày càng tăng lên.
Nghị quyết của Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã khẳng định chủ trương "phát triển nhanh và bền vững" cùng với việc đẩy mạnh phát triển kinh tế xanh. Điều này bao gồm việc thúc đẩy sự đổi mới trong mô hình tăng trưởng kinh tế, tăng cường quản lý và sử dụng tài nguyên một cách hiệu quả và bền vững, cũng như bảo vệ môi trường sống và sức khỏe của nhân dân. Đồng thời cam kết loại bỏ những dự án gây ô nhiễm môi trường và xây dựng một nền kinh tế xanh, tuần hoàn và thân thiện với môi trường.
Tác động của kinh tế xanh đến nền kinh tế Việt Nam
Trong hành trình triển khai kinh tế xanh, cùng sự chỉ đạo của Đảng và Nhà nước, việc phát triển nền kinh tế xanh đã có những tác động tích cực đến nền kinh tế Việt Nam. Cơ cấu lao động nước ta cũng có xu hướng chuyển dịch theo hướng phi nông nghiệp, phù hợp với mục tiêu xanh hóa nền kinh tế. Một số tác động của nền kinh tế xanh đến nền kinh tế Việt Nam như sau:
Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế: Tạo ra các ngành công nghiệp mới và cơ hội việc làm, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, nông nghiệp xanh, du lịch sinh thái,... Thu hút đầu tư trong và ngoài nước, thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế trên toàn cầu.
Bảo vệ môi trường: Việc sử dụng nguồn năng lượng tái tạo và tiết kiệm năng lượng giúp giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính và ô nhiễm môi trường. Điều này đóng góp vào việc bảo vệ các nguồn tài nguyên quý giá như nước, đất, không khí và đa dạng sinh học.
Tăng cường sự cân đối xã hội: Kinh tế xanh khuyến khích phát triển công bằng và bao gồm các lợi ích xã hội trong việc phát triển kinh tế, thông qua việc tạo ra các chính sách và tiêu chuẩn xã hội nhằm đảm bảo quyền lợi của người lao động và cộng đồng.
Tăng cường sự bền vững và khả năng chống chịu: Kinh tế xanh giúp nền kinh tế Việt Nam trở nên bền vững hơn và có khả năng chống chịu cao hơn trước các biến đổi và thách thức kinh tế và môi trường.
Tạo ra cơ hội thị trường mới: Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến các sản phẩm và dịch vụ có tác động tích cực đến môi trường và xã hội. Điều này có thể tạo ra lợi thế cạnh tranh cho các doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Kinh tế xanh là một xu hướng tất yếu và mang lại nhiều lợi ích cho nền kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, để phát triển kinh tế xanh hiệu quả, cần giải quyết những thách thức về đầu tư, nguồn nhân lực, chính sách và thể chế.
Giải pháp phát triển kinh tế xanh tại Việt Nam
Để đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế song song với việc bảo vệ môi trường, cần phát triển kinh tế xanh và bền vững một cách toàn diện, đồng thời đảm bảo an sinh xã hội và bảo vệ hệ sinh thái cho tương lai. Điều này có thể được thực hiện thông qua một số giải pháp như: Nâng cao nhận thức của doanh nghiệp, cộng đồng; hoàn thiện các chính sách, đầu tư cho khoa học, công nghệ, thu hút đầu tư…
Bảo vệ môi trường là vấn đề cấp bách của toàn xã hội, đòi hỏi sự chung tay góp sức của mỗi cá nhân và tổ chức. Nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường là nền tảng cho mọi hành động thiết thực nhằm bảo vệ Trái Đất.
Thay đổi tư duy, cách làm và hành vi ứng xử là điều cần thiết để xây dựng ý thức trách nhiệm với thiên nhiên và môi trường. Tuyên truyền, giáo dục về môi trường cần được đẩy mạnh, hướng đến mọi lứa tuổi, đặc biệt là thế hệ trẻ. Từ đó, mỗi người dân sẽ có những hành động thiết thực như tiết kiệm tài nguyên, sử dụng năng lượng hiệu quả, hạn chế rác thải, tham gia trồng cây xanh, bảo vệ đa dạng sinh học,...
Cùng với sự nỗ lực của mỗi cá nhân, các bộ, ngành, địa phương cần sớm ban hành và thực hiện hiệu quả các kế hoạch, chương trình phát triển kinh tế xanh, phát triển bền vững. Các chiến lược, chương trình, kế hoạch hành động của Chính phủ về bảo vệ môi trường sẽ chỉ thực sự hiệu quả khi được triển khai đồng bộ và quyết liệt từ cấp trung ương đến địa phương…
Để thúc đẩy phát triển kinh tế xanh, việc cải thiện môi trường đầu tư và thu hút nguồn vốn nước ngoài là vô cùng quan trọng. Nguồn vốn này không chỉ góp phần nâng cao năng lực tài chính mà còn mang đến cho doanh nghiệp trong nước cơ hội học hỏi kinh nghiệm từ các nhà đầu tư quốc tế. Tuy nhiên, cần áp dụng các tiêu chí lựa chọn dự án đầu tư chặt chẽ, đảm bảo hiệu quả kinh tế và tuân thủ các quy định bảo vệ môi trường./.
