Hải Phòng: Đóng cửa hàng trăm bãi rác, chiến lược chuyển mình vì môi trường xanh

Thực trạng nóng và quyết tâm làm sạch thành phố 

​Trong nhiều năm qua, áp lực từ sự phát triển công nghiệp và đô thị hóa nhanh chóng đã đẩy gánh nặng rác thải sinh hoạt và công nghiệp lên mức báo động. 

Sự tồn tại dai dẳng của hàng trăm điểm tập kết rác tự phát, thiếu kiểm soát đã gây ra ô nhiễm nghiêm trọng về đất, nước và không khí, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người dân và mỹ quan đô thị.

​Nhận thức rõ tính cấp bách, lãnh đạo TP Hải Phòng đã ban hành các Nghị quyết quyết liệt, biến việc xử lý triệt để các bãi rác không hợp vệ sinh thành nhiệm vụ chính trị hàng đầu. 

Chiến dịch này không chỉ là hành động dọn dẹp môi trường mà còn là sự tái khẳng định cam kết của thành phố đối với chất lượng sống của người dân và mục tiêu phát triển thành “Thành phố Xanh – Thông minh – Bền vững.”

Vừa qua, tại phiên chất vấn tại kỳ họp thường lệ cuối năm 2025, ông Bùi Văn Thăng, Giám đốc Sở Nông nghiệp Môi trường Hải Phòng cho biết: "Trên địa bàn thành phố hiện nay có nhiều bãi chôn lấp rác thải sinh hoạt trên địa bàn các xã nông thôn gây ô nhiễm môi trường. Việc thu gom, vận chuyển và xử lý rác thải hiện chưa đáp ứng nhu cầu thực tiễn. Tiến độ xây dựng và đưa vào vận hành các nhà máy xử lý chất thải rắn trên địa bàn thành phố còn chậm. Việc cấp đổi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất vẫn còn chậm…”. 

Theo ông Thăng, mỗi ngày Hải Phòng phát sinh hơn 3.000 tấn rác, được xử lý ở 7 khu tập trung và tập kết ở 482 bãi rác nhỏ. Các bãi rác cấp xã thường nằm đầu làng, đầu xóm hoặc bãi sông, chủ yếu được xử lý bằng phương pháp chôn lấp có chế phẩm nên thường quá tải.

Bên cạnh đó, ngày càng nhiều bãi rác tạm, ngoài quy hoạch, không ai quản lý ở ven đê, gần nghĩa trang, bãi đất trống xuất hiện. Những bãi rác này liên tục xảy ra cháy gây ô nhiễm không khí. Người dân các khu vực quận huyện cũ như Thủy Nguyên, An Dương, An Lão, Tiên Lãng, Kiến Thụy nhiều lần kiến nghị về tình trạng này, nhưng không được giải quyết dứt điểm dẫn đến không ít bức xúc.

“Xử lý rác thải là vấn đề được người dân thành phố quan tâm trong bối cảnh môi trường sống đang ngày càng ô nhiễm. Qua đó, UBND thành phố đã có lộ trình đóng hơn 400 bãi rác không hợp vệ sinh. Những bãi rác còn lại sẽ được chôn lấp đúng quy trình, trong vòng 10-20 năm sẽ chuyển đổi các bãi chôn lấp không đúng quy trình sang mục đích khác”, Giám đốc Sở Nông nghiệp Môi trường Hải Phòng thông tin tại kỳ họp.

Thúc đẩy đầu tư nhà máy điện rác, ​hướng tới tương lai xanh bền vững

​Bước ngoặt lớn nhất trong chiến lược xử lý rác thải của Hải Phòng chính là việc thay thế phương pháp chôn lấp truyền thống bằng công nghệ hiện đại. Trong bối cảnh này, Dự án nhà máy điện rác nổi lên như một lời giải hoàn hảo cho bài toán ô nhiễm.

Theo ông Bùi Văn Thăng, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Phòng: “UBND thành phố đang xem xét thủ tục đầu tư 2 nhà máy đốt rác phát điện, sử dụng công nghệ hiện đại, công suất 1.000 tấn/ngày/nhà máy tại khu vực Đình Vũ và tại xã Lai Khê. Các nhà máy dự kiến hoàn thành và đưa vào vận hành trong năm 2027”.

​Dự án sử dụng công nghệ tiên tiến, cho phép xử lý rác thải sinh hoạt bằng cách đốt cháy chúng trong điều kiện kiểm soát nghiêm ngặt để tạo ra hơi nước, sau đó vận hành tuốc-bin phát điện. 

Công nghệ này mang lại hai lợi ích lớn, cụ thể: Giúp giảm thiểu khối lượng rác thải phải chôn lấp đến mức tối đa, chỉ còn lại tro xỉ trơ, qua đó giải phóng hàng trăm hecta đất vốn bị chiếm dụng làm bãi chôn lấp và xóa bỏ nguy cơ ô nhiễm nguồn nước ngầm. Thứ hai, biến rác thải, vốn là gánh nặng, thành nguồn năng lượng tái tạo sạch, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển kinh tế tuần hoàn.

Theo tìm hiểu của PV Tạp chí Doanh nghiệp và Kinh tế xanh, ​việc chuyển đổi sang công nghệ đốt rác phát điện không phải là xu hướng riêng của Hải Phòng mà là chiến lược chung của các đô thị lớn tại Việt Nam nhằm giải quyết bài toán môi trường. 

Tại Hà Nội, các dự án như nhà máy điện rác Sóc Sơn đã đi vào vận hành với công suất lớn, xử lý hàng nghìn tấn rác mỗi ngày, và nhiều tỉnh thành khác như Bắc Ninh, Thừa Thiên Huế, hay TP. Hồ Chí Minh cũng đang triển khai xây dựng và kêu gọi đầu tư mạnh mẽ vào các dự án tương tự.

​Tuy nhiên, đối với Hải Phòng, việc triển khai dự án điện rác song hành với chiến dịch đóng cửa đồng loạt hàng trăm bãi rác tự phát thể hiện một quyết tâm tổng lực và đồng bộ hiếm thấy. 

Đây là động thái cho thấy sự dứt khoát của thành phố trong việc chấm dứt triệt để các nguồn gây ô nhiễm cũ để mở ra một chương mới bằng công nghệ hiện đại, tránh tình trạng vừa vận hành công nghệ mới vừa phải "gánh" các bãi rác ô nhiễm cũ.

Cùng với quyết tâm quét sạch những "vết thương" rác thải, Hải Phòng cũng đang tích cực tập trung nguồn lực vào các dự án môi trường xanh khác như: Tăng cường phủ xanh đô thị, cải tạo các công viên và hồ nước, đồng thời chú trọng bảo tồn và phát triển các khu vực sinh thái ven biển và rừng ngập mặn. Những khu vực này đóng vai trò như vùng đệm sinh thái tự nhiên, bảo vệ bờ biển và làm sạch không khí cho đô thị.

​Với những bước đi dứt khoát, chiến lược rõ ràng và sự đồng bộ từ cấp lãnh đạo đến sự đồng thuận của người dân, Hải Phòng đang chứng minh khả năng chuyển mình mạnh mẽ, tự tin hướng đến một tương lai xanh, bền vững và thịnh vượng, khẳng định vị thế không chỉ là thành phố cảng công nghiệp mà còn là một đô thị sinh thái kiểu mẫu của cả nước.