Cất bằng đại học về quê làm nông nghiệp sạch
Thời điểm đó, anh Trần Xuân Loát (Sinh năm 1988) tốt nghiệp Đại học ngành Sư phạm, có thể xin vào trường học để giảng dạy nhưng anh đã quyết tâm về quê để lập nghiệp trên mảnh đất quê hương. Ủng hộ ý tưởng của chồng, chị Huyền Ân (Sinh năm 1991, quê tỉnh Phú Yên, Cử nhân Báo chí) đã gác lại ước mơ trở thành nhà báo để theo chồng về quê làm giàu.
Chia sẻ về quá trình lập nghiệp của vợ chồng mình, chị Ân cho biết, lúc hai vợ chồng mới về lập nghiệp anh chị thử nghiệm nuôi gà, lợn... nhưng đều thất bại.
Nhận thấy, đây là mảnh đất có đặc sản bưởi Phúc Trạch nên vợ chồng chị đã sử dụng 1 ha trong số 3 ha đất của gia đình để trồng bưởi. Đến nay, vườn của vợ chồng chị Ân có 500 gốc bưởi Phúc Trạch, có khoảng 200 cây đã cho quả. Năm 2021, anh chị thu hoạch trên 5.000 quả bưởi, giá bán lẻ 70.000 đồng/quả thu về hàng trăm triệu đồng.
Thời kỳ đầu, để kiếm kế sinh nhai, vợ chồng chị Ân vừa chăm sóc cây, thu hoạch bưởi của gia đình vừa mua bưởi Phúc Trạch trong vùng về bán. Nhận thấy cách chăm sóc cây theo kiểu truyền thống (dùng phân hóa học) sẽ khiến cho bưởi ngày càng kém chất lượng, vì các axit amin bị phá hủy. Do đó, để tạo nên sản phẩm sạch, chất lượng bưởi cao, đôi vợ chồng trẻ chọn cách chăm sóc cây bưởi bằng phân hữu cơ, không dùng phân bón hóa học hay thuốc bảo vệ thực vật. Bởi vì phân ủ vi sinh giúp cải tạo đất, giữ được môi trường tự nhiên của đất.
Chị Huyền Ân chia sẻ: "Bí quyết trồng bưởi sạch là chăm sóc bằng phân ủ vi sinh. Phân bò cùng phân gà trộn lẫn với nhau rồi ủ cùng vi sinh Trichoderma. Sau khi ủ từ 3 - 6 tháng cho phân thật hoai thì bón khoảng từ 50 - 80kg cho một gốc bưởi. Đồng thời, dùng phế phẩm nông nghiệp có sẵn như thân cây ngô, cây chuối, rơm rạ, cắt cỏ xung quanh tấp vào gốc để giữ độ ẩm cho đất".
Để tăng lượng đạm cho cây, anh chị còn dùng ốc bươu vàng ngâm với mật ong (loại bị kết tinh), cùng men vi sinh (là các vi sinh vật có lợi như Trichoderma, sữa chua, men tiêu hóa, đường nâu, cám gạo…, viết tắt là IMO). Sau khi ngâm từ 3 - 6 tháng sẽ thành phân và tưới vào gốc theo 4 thời kỳ: Sau thu hoạch, trước khi ra hoa, sau khi đậu quả, trước thu hoạch 1 tháng", chị Ân nói thêm.
Trong quá trình chăm sóc, vợ chồng chị Ân còn bổ sung phân bón từ cá nhập khẩu ở Hàn Quốc với trọng lượng 300g/cây. Nhờ đó, vườn bưởi của gia đình luôn xanh tốt, khỏe mạnh, không sâu bệnh, ra nhiều hoa, đậu nhiều quả.
Đến lúc cây ra hoa, đậu quả, tùy theo thể trạng của cây mà anh chị giữ lại số quả nhất định. Những quả xấu, quả nhỏ hoặc sai quá thì cắt bỏ bớt, trung bình chỉ để lại từ 50 đến 70 quả/1 cây. Khi đó, anh chị thực hiện bao quả (dùng bao bọc quả để chống côn trùng).
Anh Trần Xuân Loát chia sẻ: "Một yếu tố tạo nên sản phẩm bưởi sạch, cần đặc biệt quan tâm là trong quá trình ra hoa kết trái, tuyệt đối không dùng thuốc kích hoa, đậu quả, mà chủ yếu là chăm sóc từ rễ. Khi quả bằng đầu ngón tay chỉ phun thuốc tự chế để phòng trừ sâu róm. Thuốc tự chế để phòng sâu bệnh gồm: sả, rượu, ớt, gừng, riềng, thuốc lào, lá cây xoan, men vi sinh bản địa ngâm ủ thật kỹ. Đặc tính của hỗn hợp này là cay, nóng, hăng, đắng khiến sâu bọ, côn trùng không dám bén mảng tới".
Ước mơ đưa quả bưởi Phúc Trạch xuất ngoại
Thời gian qua, ngoài việc giới thiệu và quảng bá sản phẩm của gia đình, vợ chồng anh Loát liên kết với 30 vườn bưởi VietGap trong vùng, tiêu thụ khoảng 60.000 quả (tương đương 50 tấn), chủ yếu cung ứng phục vụ thị trường TP. Vinh, Hà Nội, Hải Phòng, Thái Nguyên, Điện Biên.... Năm 2021, anh Loát phối hợp với một số hộ dân trồng bưởi tại địa phương thành lập Hợp tác xã Nông nghiệp Choa, để xây dựng thương hiệu bưởi sinh thái.
"Lúc đầu thấy vợ chồng tôi trồng bưởi khác với kiểu trước đây của bà con địa phương nên lúc đầu không ai tin tưởng làm theo. Nhưng đến bây giờ, nhiều hộ trồng bưởi tại địa phương đã học theo cách làm của chúng tôi", anh Loát chia sẻ.
Anh Loát cho biết thêm: "Những năm qua, sản phẩm bưởi sinh thái của chúng tôi không đủ để cung cấp cho khách hàng. Với sản phẩm này chúng tôi chỉ lo không đủ sản phẩm để cung cấp cho khách hàng chứ không lo thị trường tiêu thụ. Thời gian tới, chúng tôi sẽ mở rộng thêm diện tích trồng bưởi sinh thái".
Nói về hướng đi sắp tới, anh Loát thổ lộ: "Bưởi Phúc Trạch là một sản phẩm ngon nổi tiếng nhưng cũng chỉ mới tiêu thụ ở thị trường trong nước. Tới đây, chúng tôi muốn sản xuất để đưa sản phẩm này ra thị trường thế giới".
Bên cạnh sản phẩm bưởi trái, tận dụng nguồn hoa bưởi dồi dào tại địa phương, vợ chồng chị Ân đã kết hợp làm trà hoa bưởi. Sau khi mua trà Tân Hương (xã Hương Trà) về, chị cho vào thùng giấy rồi ướp với hoa bưởi (tỷ lệ 1/2, cứ 500g hoa bưởi/1.000g trà). Thời gian ướp từ 8 - 10 tiếng đồng hồ rồi sao lại cho khô và đóng gói. "Trà ướp hoa bưởi có mùi thơm rất đặc biệt, dù pha nhiều lần nhưng hương bưởi vẫn không phai. Hiện đang thử nghiệm nhưng ai dùng cũng khen ngon, được nhiều người đón nhận. Mỗi cân chè tôi bán với giá 500 ngàn đồng, nhiều người ưa chuộng. Thời gian tới gia đình còn làm thêm tinh dầu bưởi", chị Ân nói.
Cũng từ nguồn hoa bưởi dồi dào, vợ chồng chị Ân kết hợp nuôi ong lấy mật, làm nên thương hiệu Mật ong hương bưởi đạt sản phẩm OCOP đạt chuẩn 3 Sao. Hiện tại, trong vườn của gia đình có 20 tổ ong, mỗi năm thu gần 1.000 lít, giá bán 200.000 đồng/lít.
Trao đổi với phóng viên về mô hình kinh tế của gia đình chị Huyền Ân, ông Cao Viết Hội, Chủ tịch UBND xã Hương Trạch cho biết: "Vợ chồng anh Loát tuy còn trẻ tuổi nhưng đã có ý gìn giữ, phát triển và nâng tầm sản phẩm đặc sản địa phương là quả bưởi Phúc Trạch đến người tiêu dùng. Địa phương rất ghi nhận và ủng hộ cách làm hay của đôi vợ chồng trẻ này. Sau khi thành lập, Hợp tác xã đã thu hút được khá nhiều hộ dân địa phương tham gia".
Vợ chồng chị Ân chia sẻ, những sản phẩm của anh chị chủ yếu được quảng bá các trang mạng xã hội như Facebook, zalo được đông đảo người tiêu dùng biết đến ưa chuộng và tin dùng. Với tâm huyết với cây bưởi Phúc Trạch, gia đình chị Ân ngày càng nỗ lực nhằm đưa thương hiệu bưởi Phúc Trạch của Hợp tác xã ngày càng vươn xa, thành công hơn nữa...
