Phát triển nông nghiệp Thủ đô thực hiện theo mô hình nông nghiệp bền vững
Thời gian qua, Hà Nội luôn trong tốp đầu cả nước về tốc độ đô thị hóa, tuy nhiên Hà Nội vẫn có diện tích đất nông nghiệp chiếm tới 70% tổng diện tích đất tự nhiên; dân số nông thôn chiếm đến 1/2 tổng dân số. Vì vậy, khắc phục hạn chế, tạo đột phá cho nông nghiệp phát triển được cho là yêu cầu tất yếu.
Theo Tiến sĩ Đặng Kim Sơn - nguyên Viện trưởng Viện Chính sách và chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn (Bộ NN&PTNT), Luật Thủ đô năm 2024 được thông qua, nhấn mạnh phát triển nông nghiệp sinh thái của Thủ đô thực hiện theo mô hình nông nghiệp bền vững. Đây là cách đặt vấn đề mới, vượt qua những ràng buộc của định hướng lo tập trung phát triển sản xuất nông nghiệp hàng hóa lớn xưa nay của các địa phương, thay vào đó là chuyển hẳn sang phát triển bền vững các vùng sản xuất nông nghiệp tập trung…
Hà Nội cần nghiên cứu, phát triển khoa học - công nghệ trong xây dựng và phát triển nông nghiệp nhằm tạo ra hệ thống sản phẩm có giá trị đặc biệt cao phục vụ nhu cầu cả nước và quốc tế, đồng thời bảo đảm môi trường sinh thái xanh, sạch, đẹp, an toàn.
Còn theo nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Cao Đức Phát, trong tương lai, một bộ phận vùng nông thôn sẽ trở thành đô thị. Do vậy, việc quy hoạch xây dựng nông thôn mới cần tính tới đặc điểm hiện tại và xu hướng phát triển dài hạn của mỗi khu vực. Cùng với đó, để đáp ứng kịp thời yêu cầu phát triển một số lĩnh vực trọng tâm liên quan đến phát triển nông nghiệp, nông thôn, Hà Nội cần sớm có quyết sách về chính sách khuyến khích phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp số.
Ở góc nhìn khác, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Chu Tiến Quang, nguyên Trưởng ban Chính sách phát triển nông thôn (Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương) cho rằng, việc cần làm trước tiên là xây dựng quy hoạch phát triển nông nghiệp, nông thôn dài hạn trên cơ sở rà soát, đánh giá các yếu tố khách quan, chủ quan, phù hợp với điều kiện thực tiễn hiện có cũng như khả năng mới xuất hiện. Trên cơ sở quy hoạch, cần vận dụng tốt các quy định tại Điều 25 về “Thí điểm có kiểm soát” một cách sáng tạo và hiệu quả để thu hút đầu tư, thử nghiệm những cách làm mới, tiến tới thay đổi phương thức sản xuất nông nghiệp hiện đại, hình thành mô hình nông thôn giàu có.
Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Hà Nội, mặc dù tỷ trọng nông nghiệp trong cơ cấu ngành kinh tế của Hà Nội không cao, chiếm xấp xỉ 2%, nhưng quy mô sản xuất ngành nông nghiệp Hà Nội luôn đứng trong tốp đầu của cả nước.
Về chăn nuôi, Hà Nội đứng đầu cả nước về chăn nuôi gia cầm, chăn nuôi lợn đứng thứ 2 (sau tỉnh Đồng Nai). Về nuôi trồng thủy sản, Hà Nội đứng trong top đầu của các tỉnh không có biển. Hà Nội còn là trung tâm sản xuất giống đứng trong top đầu cả nước, cung cấp giống cho hầu hết các tỉnh thành trong cả nước.
Thủ đô Hà Nội hiện có 1.350 làng nghề và làng có nghề; trong đó 327 làng nghề, các làng nghề không chỉ đem lại giá trị vật chất mà còn đem lại giá trị lịch sử-văn hóa trong nông nghiệp, nông thôn. Những giá trị này rất cần được các thế hệ người Hà Nội bảo tồn và phát triển.
Có thể nói, Hà Nội hội tụ đầy đủ những tiềm năng và lợi thế để phát triển nông nghiệp sinh thái, phát triển nông nghiệp đô thị gắn kết giữa 3 thành tố: kinh tế-môi trường-xã hội.
Nhiều chính sách đặc thù để phát triển nông nghiệp sinh thái
Để thực hiện các mục tiêu phát triển nông nghiệp, Luật Thủ đô năm 2024 quy định nhiều chính sách đặc thù để phát triển nông nghiệp, nông thôn, nông dân của Thủ đô. Đáng chú ý, HĐND Thành phố quy định phạm vi, đối tượng, nội dung, mức hỗ trợ cao hơn mức quy định hoặc chưa được quy định trong văn bản của cơ quan Nhà nước cấp trên về giống, chuyển giao công nghệ trong sản xuất giống; công nghệ bảo quản, chế biến sâu sản phẩm nông nghiệp; ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp; phát triển nông nghiệp sinh thái kết hợp du lịch trải nghiệm; hoạt động bảo vệ môi trường trong sản xuất và sơ chế nông sản; phát triển các chuỗi liên kết giá trị, thị trường tiêu thụ sản phẩm; phát triển kinh tế tập thể, làng nghề, làng có nghề và các hoạt động đào tạo nguồn nhân lực trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn.
Quy định này nhằm khuyến khích phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ cao và công nghệ quản lý tiên tiến, hiện đại trong sản xuất nông nghiệp, đồng thời bảo tồn và phát huy được bản sắc nông thôn, truyền thống văn hóa và các làng nghề; chú trọng phát triển và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong lĩnh vực nông nghiệp, trong đó, nông dân là chủ thể, là trung tâm của quá trình phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới.
Bên cạnh đó, Luật Thủ đô 2024 còn phân quyền mạnh mẽ cho HĐND Thành phố quy định các biện pháp đặc thù về sử dụng đất nông nghiệp. Cụ thể, sử dụng đất kết hợp đa mục đích trong vùng sản xuất nông nghiệp tập trung: Được bố trí đất nông nghiệp sử dụng vào việc xây dựng công trình phục vụ trực tiếp cho sản xuất nông nghiệp, chế biến, bảo quản, trưng bày, giới thiệu sản phẩm, giáo dục trải nghiệm, du lịch sinh thái.
Giao HĐND Thành phố quy định điều kiện, trình tự, thủ tục cấp phép xây dựng, loại công trình và tỷ lệ diện tích đất nông nghiệp được sử dụng để xây dựng công trình trên đất nông nghiệp phục vụ trực tiếp cho sản xuất nông nghiệp; UBND Thành phố quyết định cấp phép xây dựng các công trình để phục vụ trực tiếp việc sản xuất nông nghiệp tại vùng sản xuất nông nghiệp tập trung. Quy định này nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp, tăng năng suất của cả chuỗi sản xuất nông nghiệp từ khâu trồng trọt, thu hoạch, sơ chế, bảo quản đến bao tiêu sản phẩm…
Luật Thủ đô cũng quy định áp dụng ưu đãi đầu tư về tiền thuê đất, thuê mặt nước, về thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các dự án sử dụng công nghệ cao, tiên tiến trong lĩnh vực môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, xử lý chất thải, nước thải; dự án xây dựng khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, dự án nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, dự án phát triển làng nghề truyền thống; thu hút nhà đầu tư chiến lược vào lĩnh vực nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, phát triển khu công nghệ cao bao gồm cả khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao trên địa bàn Thành phố.
Theo các chuyên gia nông nghiệp, những quy định về phát triển nông nghiệp, nông thôn trong Luật Thủ đô năm 2024 đã tạo được hành lang pháp lý vững chãi, tạo động lực mới để Hà Nội hiện thực hóa các mục tiêu phát triển trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn trong giai đoạn mới. Đồng thời góp phần định hướng lại sản xuất nông nghiệp của Thủ đô theo hướng phát triển như một ngành kinh tế hoàn chỉnh, tạo ra các sản phẩm vừa có chất lượng, vừa đảm bảo an toàn thực phẩm và cho hiệu quả kinh tế cao./.
