Tại Việt Nam, nhu cầu giảm phát thải khí me-tan từ nông nghiệp ngày càng trở nên cấp bách, và các nỗ lực cần được thực hiện để đạt được mục tiêu giảm phát thải khí me-tan theo cam kết quốc tế và cải thiện môi trường nông nghiệp Việt Nam cam kết giảm ít nhất 30% tổng lượng phát thải khí me-tan vào năm 2030 so với mức năm 2020.
Trong những năm qua, nhiều doanh nghiệp, địa phương đã triển khai nhiều giải pháp ứng dụng công nghệ sinh học trong nông nghiệp sạch để nhằm giảm phát thải khí me-tan. Đơn cử như Nguyễn Thị Châu - Giám đốc HTX hành tím Nhơn Hải, Ninh Thuận- đã thành công trong việc đưa sản phẩm hành tím Ninh Thuận ra toàn cầu.
Ninh Thuận nằm trên bờ biển phía Nam của đất nước, nơi thường xuyên có gió lớn và nền nhiệt nóng. Hành tím phát triển nhanh hơn ở nhiệt độ cao, có thể cung cấp tới 5 vụ một năm. Tuy nhiên, ngay cả khi sản phẩm hành tím trồng ra có chất lượng cao, vẫn phải bán cho thương lái và trung gian, những bên mua thất thường và trả giá thấp hơn. Nhận thấy mình không đơn độc khi đối mặt với thử thách này, năm 2022, chị thành lập Hợp tác xã Nông nghiệp hành tím Nhơn Hải cùng với 7 nông hộ khác.
Một trong những thách thức lớn nhất mà hợp tác xã sản xuất theo quy trình, tạo ra những sản phẩm có chất lượng tốt, đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của các thị trường các thị trường Canada, Mỹ, Hàn Quốc và Nhật Bản phải đảm bảo chất lượng và độ an toàn của các nông sản xuất khẩu mà họ sản xuất ra, và tránh được tất cả các nguy cơ tiềm tàng như rủi ro từ nguồn nước ô nhiễm hoặc ô nhiễm vi sinh vật hay hóa chất. Mức dư lượng tối đa cho phép đối với các loại thuốc bảo vệ thực vật. Các quy định về mức dư lượng tối đa cho phép với các loại thuốc bảo vệ thực vật…
Vì vậy, để tạo ra các sản phẩm an toàn, HTX hành tím Nhơn Hải, Ninh Thuận mạnh dạn đã chuyển đổi từ phân bón hóa học, phân bò hoai mục sang phân từ trùn quế và sử dụng các chế phẩm sinh học an toàn. Sau thời gian sử dụng, phân trùn quế giúp cải tạo đất, bổ sung hệ vi sinh vật có lợi cho đất, giúp bảo vệ rễ cây, cây hành phát triển tốt, chống sâu bệnh. Nhờ đó năng suất tăng lên trên 10%, củ hành cho chất lượng đồng đều.
Theo chị Nguyễn Thị Châu - Giám đốc HTX hành tím Nhơn Hải, Ninh Thuận- nhờ trồng hành theo hướng hữu cơ: sử dụng phân bón trùn quế, chế phẩm sinh học an toàn, các sản phẩm hành của HTX đã đáp ứng được yêu cầu khắt khe của thị trường các nước như Canada, Mỹ, Hàn Quốc và Nhật Bản với giá bán cao hơn 30%/kg so với giá trong nước. Từ số lượng khiêm tốn gồm 8 thành viên vào năm 2022, chúng tôi đang mở rộng kinh doanh và quy mô sản xuất với 23 thành viên, tạo thêm việc làm và thu nhập ổn định cho nông dân địa phương, điều này đang mang lại tác động tích cực đến toàn bộ cộng đồng của chúng tôi.
Sinh ra và lớn lên trong một gia đình thuần nông ở vùng nắng gió Ninh Thuận, tuổi thơ của Lê Minh Vương gắn liền với khó khăn, vất vả từng chứng kiến những cánh đồng, ao tôm bị thoái hóa, bạc màu do ô nhiễm do tác động của thuốc trừ sâu, phân bón hóa học. Mất mát không chỉ dừng lại ở vụ mùa, mà còn ảnh hưởng sức khỏe của người nông dân sống dựa vào nông nghiệp. Từ khi ngồi trên giảng đường và sau khi tốt nghiệp Đại học với đề tài nghiên cứu về ứng dụng phân trùn quế vào sản xuất nông nghiệp tuần hoàn, Vương luôn khao khát đưa những nghiên cứu, sáng chế của mình áp dụng vào cuộc sống thực tế, tạo ra những sản phẩm thân thiện với môi trường.
Từ đó, Lê Minh Vương bắt đầu nuôi dưỡng niềm đam mê với con trùn quế. Chúng là “cỗ máy” cải tạo đất, một phần không thể thiếu trong hành trình giảm phát thải me-tan tại các vùng nông thôn. Lê Minh Vương chia sẻ: Con trùn quế rất dễ nuôi, chỉ cần tạo môi trường có bóng mát và có thể tận dụng rác thải hữu cơ ngay tại các hộ gia đình như trồng rau củ, trái cây…để làm thức ăn cho trùn. Đối với 100 m2 có thể thả nuôi 4 tấn trùn sinh khối (gồm: phân trùn, kén trùn, trùn bố, mẹ…). Sau khoảng 3 – 4 tháng người nuôi chỉ cần gạt 5cm đất mặt để thu hoạch. Sản lượng sau thu hoạch có thể đạt từ 8 – 12 tấn sản phẩm từ trùn quế như: trùn thịt, phân trùn, đất đã được trùn quế xử lý thành phân bón tự nhiên.
Việc bón phân trùn quế sẽ giúp người nông dân tiết kiệm chí phí, thay thế chế bón phân hóa học, đất được cải tạo tăng độ tơi xốp và giàu dinh dưỡng hơn, cho ra những sản phẩm nông nghiệp chất lượng cao so với sản xuất truyền thống. Từ đó mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn cho người nông dân….. Phân trùn quế giảm lượng khí thải từ 10- 20% hoặc cao hơn so với phân bón hóa học.
Phân trùn quế là chất thải được thu hoạch từ con trùn quế (còn gọi là giun quế hay giun đỏ) khi ăn chất hữu cơ. Đây là loại phân hữu cơ đặc biệt, có hàm lượng dinh dưỡng cao, được xem là loại phân tự nhiên tốt. Quá trình ủ phân trùn quế gọi là u sâu, có thể thực hiện với quy mô nhỏ để xử lý rác thải hữu cơ ngay tại các hộ gia đình như trồng rau củ, trái cây...Phân trùn quế không chỉ là loại phân bón hữu cơ hữu hiệu cho nhiều loại cây trồng mà còn có tác dụng cải thiện tính trạng đất bị thoái hóa, thiếu chất dinh dưỡng hay bạc màu. Phân trùn quế có tính hoạt tính cao, nhiều chất dinh dưỡng do vậy phân trùn quế thích hợp với mọi loại cây trồng.
Theo các chuyên gia, trước sức ép giải quyết tình trạng nóng lên của trái đất, việc giảm khí thải nhà kính nhận được nhiều sự quan tâm và đồng thuận cao của các tổ chức trong nước và thế giới. Điều đó thúc đẩy sự quan tâm tới các giải pháp làm giảm thiểu khí thải mê-tan hướng tới nông nghiệp thông minh.
Theo đó, việc phát triển các sản phẩm phân bón thế hệ mới, phân bón đa chức năng theo hướng hữu cơ, phân hữu cơ khoáng là giải pháp phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam. Việc sử dụng phân bón đúng loại, đúng tỷ lệ, đúng lúc và đúng cách cũng là giải pháp giúp giảm khí phát thải hiệu quả. Đồng thời, việc thay thế phân bón tổng hợp bằng phân chuồng, phân trộn hoặc phân hủy có khả năng giảm lượng khí thải nhà kính từ 10- 20% hoặc cao hơn./.
