Khi thiên nhiên và con người cùng tạo sóng
Với đường bờ biển dài hơn 100 km, khí hậu đa dạng cùng hệ thống di sản văn hóa – lịch sử phong phú, Thanh Hóa hội tụ đầy đủ điều kiện để phát triển du lịch nghỉ dưỡng quanh năm. Tỉnh hiện sở hữu nhiều danh thắng nổi tiếng như biển Sầm Sơn, Hải Tiến, Hải Hòa; các khu sinh thái miền núi như Pù Luông, Bến En, và hàng trăm di tích lịch sử cấp quốc gia và cấp tỉnh như Thành Nhà Hồ, đền Bà Triệu, Lam Kinh...
Trong những năm gần đây, các khu nghỉ dưỡng cao cấp như FLC Sầm Sơn, khu du lịch Hải Tiến, khu nghỉ dưỡng Pù Luông Retreat, Pu Luong Natura... đã và đang hoạt động hiệu quả, thu hút hàng triệu lượt du khách mỗi năm. Nhiều dịch vụ độc đáo được khai thác như du thuyền trên sông Mã, du lịch tâm linh tại Am Tiên, Thiền viện Trúc Lâm Hàm Rồng, giúp làm đa dạng hóa trải nghiệm du khách.
Tỉnh cũng phát triển nhiều sản phẩm du lịch mới như chèo thuyền kayak trên sông Lò, khám phá đảo Mê – nơi còn giữ nguyên vẻ đẹp hoang sơ, hay các hoạt động thể thao như Go-Kart, mô tô nước, xe địa hình ở Sầm Sơn. Sự góp mặt của các tập đoàn lớn như Sun Group với tổ hợp công viên giải trí, nghỉ dưỡng và quảng trường biển tại TP Sầm Sơn đã đưa nơi đây trở thành trung tâm du lịch biển mới của miền Bắc.
Ở khu vực miền núi, du lịch cộng đồng đang trên đà phát triển tại các bản làng người Thái, người Mông như bản Hiêu (Cổ Lũng, Bá Thước), bản Đôn (Lũng Cao), bản Ngàm (Quan Sơn)... với hình thức lưu trú homestay, trải nghiệm văn hóa bản địa, nông nghiệp gắn với sinh thái. Những bản sắc truyền thống như dệt thổ cẩm, múa xòe, thổi khèn, chế biến món ăn đặc sản đã tạo sức hút lớn đối với khách du lịch quốc tế.
Thành quả rõ nét là trong năm Năm 2024, du lịch Thanh Hoá đón 15,3 triệu lượt khách, tổng thu du lịch ước đạt 33,815 nghìn tỷ đồng, tăng 38% so với năm 2023. Đáng chú ý, lượng khách du lịch đến với Thanh Hoá tăng cả 3 loại hình gồm: du lịch biển, du lịch văn hóa tâm linh, du lịch sinh thái cộng đồng.
Để du lịch phát triển và trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, tỉnh Thanh Hoá đã ưu tiên nguồn vốn đầu tư công để hoàn thiện các dự án hạ tầng du lịch trọng điểm, các tuyến giao thông quan trọng, nâng cao khả năng kết nối các khu du lịch trọng điểm. Trong đó, tuyến cao tốc Bắc - Nam qua địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã tạo điều kiện để khai thác, phát huy tốt tiềm năng, thế mạnh của tỉnh trong phát triển du lịch.
Hướng tới hệ sinh thái du lịch bền vững
Không dừng lại ở du lịch nghỉ dưỡng truyền thống, Thanh Hóa đang tiên phong mở rộng theo hướng chuyên biệt, thân thiện môi trường và gắn với cộng đồng. Một dấu ấn quan trọng là việc công bố 12 tuyến du lịch đi bộ trong rừng vào cuối năm 2023 tại các huyện miền núi như Bá Thước, Quan Hóa, Lang Chánh, Như Xuân. Các tuyến này không chỉ tạo sản phẩm mới cho du khách yêu thích khám phá mà còn giúp bảo tồn rừng, tạo sinh kế bền vững cho đồng bào vùng cao.
Chính quyền tỉnh đã ban hành Quyết định số 1985/QĐ-UBND về Đề án phát triển sản phẩm du lịch đặc thù đến năm 2025, tầm nhìn 2030. Trong đó xác định rõ các nhóm sản phẩm trọng tâm gồm: du lịch biển – đảo; du lịch nghỉ dưỡng núi và sinh thái; du lịch văn hóa – tâm linh; du lịch cộng đồng. Đồng thời, tỉnh xây dựng quy hoạch phát triển cụm du lịch sinh thái Pù Luông – Cẩm Lương – Bến En, kết nối với các tỉnh bạn như Hòa Bình, Ninh Bình, Nghệ An.
Tính đến đầu năm 2025, toàn tỉnh có hơn 1.300 cơ sở lưu trú với gần 49.000 phòng, trong đó nhiều khu nghỉ dưỡng đạt tiêu chuẩn 4-5 sao. Hạ tầng giao thông cũng được cải thiện mạnh mẽ, với các tuyến đường kết nối vùng du lịch phía Tây và phía Đông tỉnh; hệ thống đường cao tốc Bắc – Nam, đường ven biển, cảng hàng không Thọ Xuân đang tạo đòn bẩy mới cho phát triển du lịch toàn diện.
Tuy vậy, quá trình phát triển cũng đối mặt không ít khó khăn: sản phẩm còn trùng lặp, thiếu điểm nhấn độc đáo; thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ du lịch; một số địa phương còn lúng túng trong triển khai chính sách và thu hút đầu tư. Hạ tầng phụ trợ ở vùng cao còn hạn chế, chưa đồng bộ.
Để du lịch Thanh Hóa thực sự cất cánh, khai thác tối đa tiềm năng vốn có và trở thành điểm đến hấp dẫn quanh năm, các chuyên gia du lịch đã chỉ ra những giải pháp mang tính chiến lược và cấp thiết. Trước hết, cần tăng cường liên kết vùng một cách sâu rộng, không chỉ dừng lại ở việc hợp tác quảng bá mà còn cùng nhau xây dựng các tour, tuyến du lịch liên tỉnh độc đáo, kéo dài thời gian lưu trú và tăng trải nghiệm cho du khách. Song song đó, việc thu hút đầu tư trọng điểm vào các dự án du lịch quy mô lớn, có chất lượng cao, mang tính biểu tượng và tạo ra sản phẩm du lịch đặc trưng là vô cùng quan trọng. Điều này đòi hỏi tỉnh cần có chính sách ưu đãi hấp dẫn, đồng thời tạo môi trường đầu tư thông thoáng và minh bạch.
Bên cạnh đó, nâng cao năng lực quản lý nhà nước về du lịch là yếu tố then chốt. Điều này bao gồm việc hoàn thiện khung pháp lý, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, đảm bảo môi trường du lịch an toàn, văn minh và thân thiện. Đặc biệt, việc chú trọng đào tạo nguồn nhân lực địa phương một cách bài bản, chuyên nghiệp, trang bị kiến thức, kỹ năng và thái độ phục vụ tốt là yếu tố quyết định chất lượng dịch vụ và sự hài lòng của du khách. Cùng với đó, việc xây dựng các mô hình du lịch cộng đồng kiểu mẫu, hỗ trợ người dân khai thác các giá trị văn hóa, tự nhiên bản địa một cách bền vững, tạo ra những sản phẩm du lịch độc đáo, mang đậm bản sắc Thanh Hóa cũng cần được ưu tiên.
Ngoài ra, trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, việc ứng dụng mạnh mẽ chuyển đổi số vào mọi hoạt động du lịch, từ quản lý, quảng bá đến cung cấp dịch vụ là một hướng đi tất yếu. Xây dựng các nền tảng số tương tác, ứng dụng công nghệ thông minh để quảng bá hình ảnh du lịch Thanh Hóa một cách rộng rãi, tiếp cận đúng đối tượng khách hàng tiềm năng và mang đến những trải nghiệm du lịch tiện lợi, cá nhân hóa sẽ là chìa khóa để du lịch Thanh Hóa vươn tầm cao mới.
Khi đó, giấc mơ bốn mùa của du lịch xứ Thanh không còn là viển vông. Nó đang từng ngày hiện hữu qua từng bước đi chiến lược, qua sự chuyển mình của từng địa phương, và trong ánh mắt hào hứng của du khách mỗi lần đặt chân tới đây. Với đà phát triển hiện tại, Thanh Hóa hoàn toàn có thể mơ đến một ngày trở thành trung tâm du lịch nghỉ dưỡng – trải nghiệm hàng đầu miền Bắc và cả nước./.
