Nhận định về đợt mưa lớn vừa qua, Trung tâm DBKTTV quốc gia cho biết từ sáng sớm ngày 21/5 đến ngày 24/5, ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ có mưa vừa, mưa to có nơi mưa rất to. Lượng mưa phổ biến 150-300 mm, có nơi trên 350 mm. Riêng khu vực Tuyên Quang, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc có lượng mưa 200-400 mm, có nơi trên 450 mm. Một số nơi có lượng mưa lớn như: Tam Đảo (Vĩnh Phúc) 808 mm, Xuân Khánh (Thanh Hóa) 594 mm, Đại Từ (Thái Nguyên) 554 mm, Quân Chu (Thái Nguyên) 692 mm, Kiến Thiết (Tuyên Quang) 612 mm, Tam Dương (Vĩnh Phúc) 496 mm, Đông Lai (Hòa Bình) 442 mm, Phúc Thọ (Hà Nội) 396 mm, ...
Những ngày vừa qua, rãnh gió mùa (là khu vực hội tụ của hai đới gió mùa: Đông Bắc và Tây Nam, có trục đi qua Bắc Bộ là nguyên nhân trực tiếp gây ra mưa lớn diện rộng ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ. Đặc biệt trong ngày 23-24/5, rãnh áp thấp hoạt động mạnh, kết hợp với vùng xoáy thấp trên rãnh áp thấp phát triển đến độ cao 5.000 m là nguyên nhân gây ra mưa rất to ở Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ. Từ ngày 25/5, dự báo rãnh áp thấp và vùng xoáy thấp hoạt động yếu dần làm cho mưa lớn ở khu vực này suy giảm.
Trước ý kiến cho rằng đợt mưa lớn cuối tháng 5 vừa qua là đợt mưa bất thường, trái với quy luật hàng năm, theo Trung tâm DBKTTV Quốc gia, thông thường trong tháng 5 (tháng chuyển tiếp giữa gió mùa Đông Bắc và gió mùa Tây Nam), dưới tác động của rãnh gió mùa, các tỉnh miền Bắc vẫn xuất hiện các đợt mưa rào và dông. Vì thế, đợt mưa tương tự như đợt mưa từ ngày 21/5 ở Bắc Bộ không phải xảy ra lần đầu tiên. Tuy nhiên, đợt mưa diện rộng lần này có cường độ lớn, tổng lượng mưa phổ biến từ 100-250 mm, một số nơi như Vĩnh Phúc xuất hiện lượng mưa kỉ lục; tại Tam Đảo lượng mưa 4 ngày lên tới 808 mm, đây là lượng mưa cao nhất trong tháng 5 từ trước tới nay.
Trong 2 ngày 23 và 24/56, tại khu vực Tây Bắc, Việt Bắc và một số nơi ở vùng đồng bằng Bắc Bộ (trong đó có thủ đô Hà Nội) đã có mưa rất lớn lượng mưa phổ biến từ 250-300 mm. Tổng lượng mưa 2 ngày một số nơi đã vượt so với lượng mưa tháng trung bình nhiều năm từ 30-50%.
Trong ngày 23/5 tại khu vực Tam Đảo (Vĩnh Phúc) có mưa to với lượng mưa đo được là 464 mm/ngày. Đây là lượng mưa ngày lớn nhất ghi nhận tại Tam Đảo từ năm 1962 tới nay, lượng mưa ngày kỷ lục trước đó là 379 mm/ngày ghi nhận vào ngày 25/8/2003.
Qua đó có thể thấy đây là một đợt mưa lớn ít gặp. Điều này là một dấu hiệu cho thấy năm nay có khả năng sẽ là một năm có nhiều thiên tai bất thường ở nước ta.
La Nina chi phối mạnh diễn biến thiên tai
Ngoài ra, hiện tượng La Nina được dự báo tiếp tục duy trì trong những tháng tới và chi phối mạnh đến diễn biến thiên tai trong năm 2022. Mặc dù không thể khẳng định chắc chắn La Nina sẽ gây ra thiên tai cụ thể như thế nào nhưng theo phân tích thống kê, những năm La Nina thường có mưa lũ nhiều và phức tạp ở khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.
Từ chiều tối nay (26/5) đến đêm 28/5 mưa ở Bắc Bộ có khả năng tăng trở lại, tập trung ở khu vực Tây Bắc, Việt Bắc. Lượng mưa phổ biến 20-50 mm/ngày. Hai ngày 29-30/5 chủ yếu là mưa dông xảy ra vào chiều tối ở các khu vực kể trên.
Trung tâm DBKTTV Quốc gia cảnh báo, do mưa lớn đã kéo dài nhiều ngày, trong những ngày tới, mưa dông và mưa lớn cục bộ sẽ liên tục xảy ra rải rác ở vùng núi và trung du Bắc Bộ. Cần đề phòng khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh trong mưa dông; nguy cơ rất cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất tại các tỉnh vùng núi Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và ngập úng tại các khu vực trũng, thấp.
Về dự báo dài hạn, từ nay đến cuối năm 2022, lượng mưa tại Bắc Bộ có xu hướng cao hơn trung bình nhiều năm (TBNN) từ tháng 7 đến tháng 9/2022. Trái lại, tại khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ lượng mưa có xu hướng thiếu hụt so với TBNN từ tháng 6-9/2022. Từ khoảng tháng 10-11/2022, khu vực ven biển Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ lượng mưa có xu hướng gia tăng. Cảnh báo nguy cơ xảy ra mưa, lũ dồn dập tại các tỉnh miền Trung trong tháng 10-11/2022.
