Điều gì khiến xuất khẩu tôm hùm sang Trung Quốc tăng vọt gấp 27 lần so với cùng kỳ năm trước?

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), trong hai tháng đầu năm 2024, xuất khẩu thủy sản tăng 13% so với cùng kỳ năm ngoái, chủ yếu nhờ mức tăng đột phá 64% trong tháng 1.

Nhiều mặt hàng chính có mức tăng trưởng dương trong 2 tháng qua, trong đó tôm chân trắng tăng 18%, cá ngừ tăng 21%, cá tra tăng 6,5%, tôm sú tăng 9%. Đáng chú ý, xuất khẩu tôm hùm đã tăng vọt, gấp hơn 18 lần so với cùng kỳ năm ngoái.

Tính tới cuối tháng 2/2024, xuất khẩu tôm hùm đạt gần 30 triệu USD, tăng hơn 18 lần so với mức 1,6 triệu USD cùng kỳ năm ngoái. Xuất khẩu tôm hùm xanh (tôm hùm đá) chiếm hơn 90% với 27,6 triệu USD, tăng gấp 80 lần, tiếp đến là tôm hùm bông đạt 2,15 triệu USD, tăng gấp 45 lần so với cùng kỳ.

Trung Quốc vẫn là thị trường nhập khẩu lớn nhất đối với sản phẩm tôm hùm của Việt Nam, với giá trị gần 29 triệu USD, cao gấp 27 lần so với cùng kỳ năm ngoái.

Về nguyên nhân xuất khẩu tôm hùm tăng vọt tại thị trường Trung Quốc, lãnh đạo VASEP cho biết đầu tháng 1/2024, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có làm việc với phía bạn, thống nhất phối hợp xử lý vướng mắc trong xuất nhập khẩu như cá tầm, tôm hùm bông theo cơ chế đặc biệt và sẽ đưa vào nghị định thư giữa hai nước.

"Vì thế, trong thời gian chờ đợi, Trung Quốc tạo cơ chế đặc biệt để các doanh nghiệp xuất khẩu tôm hùm. Và mọi thứ dần được cởi mở, nhiều người nuôi tôm hùm bông đã chuyển sang nuôi tôm hùm xanh. Với nhu cầu khá cao, xuất khẩu sang Trung Quốc dịp đầu năm tập trung ở tôm hùm xanh sống và sản phẩm tôm hùm bông đông lạnh", lãnh đạo VASEP lý giải.

Từ tháng 10/2023, Trung Quốc đã ngừng nhập khẩu tôm hùm bông của Việt Nam vì quy định liên quan đến Luật Bảo vệ Động vật hoang dã của nước này. Để xuất khẩu tôm hùm bông sang Trung Quốc, các doanh nghiệp phải chứng minh là tôm giống không được đánh bắt trực tiếp từ biển, minh chứng quá trình nuôi rõ ràng, không sử dụng giống khai thác từ tự nhiên, nghĩa là con giống phải là thế hệ F2; đơn vị nhập khẩu phải có giấy phép...

Ngày 20/1/2024, Thứ trưởng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Trần Thanh Nam đã dẫn đầu đoàn công tác của Bộ sang làm việc với chính quyền nhân dân tỉnh Quảng Đông (Trung Quốc) về hợp tác giao thương phát triển nông nghiệp. Trong các nội dung làm việc liên quan, hai bên cũng thống nhất phối hợp xử lý vướng mắc trong xuất nhập khẩu cá tầm, tôm hùm bông theo cơ chế đặc biệt và sẽ đưa vào Nghị định thư giữa hai nước. Trong khi chờ đợi ký Nghị định thư, Trung Quốc sẽ xem xét, tạo cơ chế đặc biệt để các cơ sở đăng ký xuất khẩu tôm hùm sang nước này.

Trong khi chờ đợi cơ chế đặc biệt này, nhiều người nuôi tôm hùm bông đã chuyển sang nuôi tôm hùm xanh. Nhu cầu tôm hùm xanh từ Trung Quốc vẫn khá cao, người nuôi vẫn xuất tôm xanh sống cho thị trường này, trong khi chỉ có phần nhỏ tôm hùm bông được xuất khẩu sang đây dưới dạng sản phẩm đông lạnh. Ngoài Trung Quốc, Việt Nam còn xuất khẩu tôm hùm xanh và tôm hùm bông sang Thái Lan, Malaysia và Singapore, xuất khẩu tôm hùm đất sang Mỹ./.