Me rừng là cây thân nhỡ có chiều cao khoảng 5-8m. Lá nhỏ xếp khá sít nhau thành 2 dây có hình dạng giống với lá kép lông chim. Hoa cây me rừng nhỏ, có màu vàng, mọc thành từng tán ở nách lá. Quả hình cầu to, có khía mờ. Tháng 4,5 là mùa cây me rừng ra hoa.
Cây me rừng mọc hoang ở nhiều vùng rừng núi của Ấn Ðộ, Malaixia. Hiện nay xuất hiện khá nhiều ở Việt Nam. Người ta sẽ thu hái quả me rừng vào mùa thu đông, có thể dùng tươi hoặc phơi khô để làm thuốc. Thu hái lá vào mùa hè thu còn phần rễ và vỏ thu hái quanh năm.
Thành phần hóa học cây me rừng
Quả chứa vitamin C, acid phyllemblic, acid gallic, lipid và emblicol. Quả khô có chứa tanin và acid phyllemblic. Hạt chứa dầu cố định, phosphatid và tinh dầu. Vỏ cũng chứa tanin, leucodelphinidin. Lá cũng chứa tanin.
Cây me rừng có tác dụng gì?
Quả me rừng có vị chua ngọt, hơi chát, có tác dụng hạ nhiệt, tiêu viêm, sinh tân chỉ khát. Ở Ấn Độ, người ta dùng quả me rừng để lợi tiểu, nhuận tràng, làm mát.
Lá me rừng có vị cay, tính bình, giúp lợi tiểu.
Rễ có vị đắng, tác dụng thu liễm, hạ huyết áp.
Vỏ cây cũng có tác dụng thu liễm.
Hoa giúp làm mát, hạ nhiệt, nhuận tràng.
Ở Thái Lan, người ta sử dụng cây me rừng để điều trị chứng thiếu vitamin C, ho có đờm, tiêu chảy, tiểu tiện ít, sốt cao,… Tăng khả năng hấp thu calci của cơ thể: Hàm lượng vitamin và khoáng chất dồi dào trong me rừng giúp tăng khả năng hấp thu canxi của cơ thể.
Tăng cường chức năng tiêu hóa: Cây me rừng có chứa rất nhiều chất xơ giúp điều hòa nhu động ruột, từ đó hạn chế tình trạng tiêu chảy, táo bón, kiết lỵ, làm giảm tình trạng ợ nóng, đầy hơi, chướng bụng.
Lợi ích đối với tim mạch: Hạn chế sự tích tụ cholesterol trong thành mạch bởi thành phần crom có trong me rừng; Hỗ trợ điều trị tiểu đường: Crom trong me rừng giúp tăng cường quá trình chuyển hóa lipid và glucid; tăng liên kết giữa các cơ quan thụ cảm với insulin nên nồng độ insulin trong máu được điều tiết và giữ đường huyết ở mức ổn định.
Các bài thuốc ứng dụng từ cây me rừng
Chữa đái đường với cây me rừng: Nấu sôi 15-20g quả me rừng ướp muối. Sử dụng nước này để uống hàng ngày.
Chữa rắn cắn: Vỏ cây me rừng giã, thêm nước để uống và lấy bã đắp.
Chữa nước ăn chân: Giã quả lấy nước thoa lên vùng chân bị ngứa. Áp dụng liên tục cho tới khi khỏi hẳn.
Chữa cảm mạo phát sốt: Sử dụng quả me rừng 10 – 30g, mang đi sắc lấy nước uống trong ngày, chia làm nhiều lần cho tới khi hết sốt.
Chữa tăng huyết áp với cây me rừng: Sử dụng phần rễ cây me rừng 15 - 30g, sắc lấy nước uống trong ngày.
Lợi tiểu: Lấy 10 - 20g vỏ thân cây me rừng rồi mang đi sắc lấy nước uống nhiều lần trong ngày. Hoặc có thể áp dụng bài thuốc lấy 10 - 20g lá me rừng sắc lấy nước uống. Ngoài ra, người bệnh có thể dùng râu ngô, mã đề sắc cùng nước uống nhiều lần trong ngày.
Quả me rừng ngâm đường tốt cho hệ tiêu hóa: Dùng 1kg quả tươi, 1,2kg đường và 1 thìa muối nhỏ. Quả mang đi rửa sạch, để ráo hoặc để ra ngoài trời nắng khoảng 1 tiếng. Sau đó đổ 1 lớp đường mỏng và chút muối vào, bỏ 1 lớp quả me rừng lên trên, cứ như thế cho tới khi hết. Đậy nắp bình lại, nhớ để 1 khe hở để tránh tạo bọt khí trong quá trình quả lên men.
Quả me rừng ngâm rượu tăng khả năng sinh lý: Dùng 1 kg quả tươi, 2 lít rượu, 1 bình thủy tinh. Quả me rửa sạch, để ráo rồi đổ vào bình ngâm cùng rượu trong 1 tháng là có thể sử dụng được.
Cây me rừng không chỉ là vị thuốc mà còn chứa nhiều thành phần dinh dưỡng rất tốt với cơ thể. Do vậy ngoài sử dụng các bài thuốc từ cây me rừng, bạn có thể ăn quả hoặc ngâm quả với đường để uống hàng ngày vừa cải thiện tình trạng thiếu máu, vừa tăng cường hệ miễn dịch và nâng cao sức khỏe./.
