Phát biểu khai mạc Diễn đàn Toàn cảnh Ngân hàng thường niên năm 2023, với chủ đề: “Điều hành chính sách tiền tệ trước biến số kinh tế toàn cầu” do Tạp chí Kinh tế Sài Gòn tổ chức với sự chỉ đạo nội dung của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Thanh Hà cho biết, năm 2022 và những tháng đầu năm 2023, thị trường quốc tế biến động rất mạnh, từ thị trường tiền tệ, ngoại hối với đồng đô la Mỹ biến động mạnh nhất trong 20 năm qua, thị trường vốn, cổ phiếu, trái phiếu cho thấy sự dịch chuyển toàn cầu theo xu hướng gây bất lợi tới nhiều quốc gia.
Trong bối cảnh đó, là một nền kinh tế có độ mở rất lớn như Việt Nam, nội tại còn nhiều khó khăn thách thức, công tác điều hành chính sách tiền tệ, đặc biệt là các công cụ điều hành lãi suất, tỷ giá, tín dụng gặp rất nhiều khó khăn, thách thức để xử lý hài hòa nhiều mục tiêu mâu thuẫn nhau.
Vì vậy, phải làm sao để vừa hỗ trợ kinh tế phục hồi sau đại dịch mà vẫn đảm bảo kiểm soát lạm phát; vừa giảm áp lực mất giá mạnh của đồng Việt Nam trong bối cảnh đồng USD tăng giá mạnh mà vẫn phải giữ ổn định mặt bằng lãi suất. Với tín dụng, ngành ngân hàng phải vừa đảm bảo an toàn hệ thống ngân hàng trong khi vẫn phải đảm bảo nhu cầu tín dụng cho nền kinh tế. Trong các tháng đầu năm, tăng trưởng tín dụng rất chậm, nếu nới lỏng tín dụng thì sẽ tiềm ẩn rủi ro.
Cũng theo ông Hà, khó khăn của nền kinh tế là một tổng thể và trong đó có thể phân ra khó khăn của doanh nghiệp và khó khăn của các ngân hàng. Nếu các ngân hàng hỗ trợ doanh nghiệp ở mức chấp nhận được thì nền kinh tế sẽ tốt lên. Nếu ngân hàng hoãn, giãn nợ, ngân hàng nới lỏng điều kiện tín dụng thì khó khăn sẽ bị chuyển về phía ngân hàng. “Mong muốn về giảm lãi suất của doanh nghiệp là chính đáng, ngành ngân hàng cũng không ai muốn lãi suất huy động và cho vay cao, song chúng ta còn phải tính tới sự ổn định vĩ mô, tỷ giá và tựu trung là ổn định hệ thống ngân hàng”, ông Hà nói.
Còn theo TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - tiền tệ Quốc gia cho rằng, chính sách tiền tệ cần đa mục tiêu hơn, với trọng tâm là ổn định tiền tệ - tài chính, chuyển trạng thái từ chặt chẽ thận trọng sang nới lỏng thận trọng, hỗ trợ tăng trưởng. Cùng với đó, giảm lãi suất, tăng khả năng tiếp cận vốn, chính sách cơ cấu lại nợ, hỗ trợ thanh khoản, đẩy mạnh cơ cấu lại các tổ chức tín dụng.
Về chính sách tài khóa, TS. Cấn Văn Lực nêu quan điểm: Tiếp tục chính sách giãn hoãn, giảm thuế, phí; đẩy nhanh hoàn thuế VAT; phối hợp đẩy mạnh giải ngân đầu tư công, thực hiện tốt chương trình phục hồi kinh tế 2022-2023.
Cần phải cân bằng lãi suất và tỷ giá. Nếu lãi suất tăng mạnh quá, doanh nghiệp sẽ không thể chịu đựng được. Đôi khi phải hy sinh tỷ giá để đảm bảo lưu chuyển dòng vốn. Bên cạnh đó, cần có khung xử lý khủng hoảng để nếu trường hợp xấu xảy ra thì không bị động mà đã có sẵn phương án để ứng phó, TS. Cấn Văn Lực gợi ý.
Bà Hà Thị Kim Nga, chuyên gia cao cấp của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) gợi ý, các chính sách cần được cân nhắc, phối hợp và truyền thông một cách thận trọng. NHNN nên dựa vào lãi suất chính sách để kiềm chế lạm phát và tránh các áp lực lên tỷ giá. Bên cạnh đó, đảm bảo sự ổn định khu vực tài chính khi xử lý các nút thắt của thị trường trái phiếu và bất động sản. Đặc biệt, chính sách tài khóa nên linh hoạt và có mục tiêu, đồng thời, thực thi các cải cách cơ cấu.
Bên cạnh đó, TS. Võ Trí Thành cho rằng: Việt Nam cần sớm có kịch bản riêng để mọi việc không trở nên xấu đi, bên cạnh việc thúc đẩy tiêu dùng nội địa, đầu tư công, tạo công ăn việc làm, bơm vốn trong nền kinh tế. Nội tại nền kinh tế đang đối mặt với nhiều bài toán khó khăn trên nhiều lĩnh vực, như chậm giải ngân đầu tư công, vướng mắc pháp lý và sự suy yếu của thị trường bất động sản, áp lực điều chỉnh thị trường trái phiếu doanh nghiệp…
Nhìn chung, cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các Bộ, ban, ngành, địa phương, cùng tham gia xây dựng gói giải pháp chung tổng thể, nhằm tăng cường tính liên kết giữa các chính sách nói chung và giúp gia tăng hiệu quả chính sách tiền tệ nói riêng. Bên cạnh đó, gia tăng hiệu quả thực thi các gói hỗ trợ phục hồi sản xuất của doanh nghiệp./.
