Cây cam thảo bắc còn được gọi là sinh cam thảo hoặc diêm cam thảo, thuộc họ Đậu, là một loại cây thân thảo sống lâu, cao từ 0,3 đến 1 mét. Rễ của cây cam thảo bắc có màu vàng, thân cây thường hình trụ và có lông ngắn. Lá cây cam thảo bắc có dạng lá kép lông chim, thường mọc so le và có nhiều lá chét mọc đối diện. Hoa của cây màu tím nhạt và mọc thành bông ở kẽ lá. Quả của cây là quả đậu, cong và hơi thắt lại ở giữa các hạt, có màu nâu đen và bề mặt bao phủ bởi lông và dày. Hạt của cây cam thảo bắc nhỏ, dẹt, và có màu nâu bóng.
Cam thảo bắc thường mọc tự nhiên ở khu vực nhiệt đới châu Á, chủ yếu tập trung ở vùng Trung Á, bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Nga, Iran và Mông Cổ. Loại cây này có khả năng chịu nhiệt độ cao vào mùa hè và chịu băng giá vào mùa đông, và phát triển trên nhiều loại đất khác nhau, bao gồm đất có vôi, đất cát khô cằn và đất nhão với nhiều mùn. Ở Việt Nam, cam thảo bắc được nhập từ Trung Quốc và được trồng phổ biến tại các vùng như Tam Đảo, Sa Pa, Hà Nội và Hải Dương.
Để thu hoạch rễ cam thảo bắc, cây thường được trồng từ 4 đến 5 năm, và thời điểm thu hoạch tốt nhất là vào mùa thu đông, khi rễ chứa nhiều hoạt chất và cây đã tàn lụi. Rễ có thể được sử dụng ở dạng to hoặc nhỏ, sau khi được làm sạch bằng bàn chải mà không cần rửa nước, sau đó phơi hoặc sấy nhẹ để khô. Rễ cam thảo chứa nhiều hoạt chất, bao gồm tinh bột (4 - 5%), glycyrhizin (5-10%) và các flavonoid như liquiritin, liquiritigenin, và isoliquiritin.
Cam thảo bắc có vị ngọt, tính bình, và có nhiều công dụng quan trọng. Nó giúp giải độc, thanh nhiệt và tả hỏa. Cam thảo bắc cũng được biết đến với khả năng giảm triệu chứng ho, co thắt, hàn vết loét, chống viêm, và tăng cường lợi tiểu.
Rễ cam thảo bắc thường được sử dụng để làm cho các loại thuốc dễ uống hơn, bao gồm thuốc viên, thuốc phiến và kẹo ngậm. Cam thảo sống cũng được sử dụng để điều trị cảm lạnh, ho, đau họng, đau dạ dày và ngộ độc. Loại cây này thường được sử dụng như một loại thuốc bổ để cải thiện tình trạng suy nhược, mệt mỏi, gầy yếu, và trong trường hợp tiêu chảy. Cam thảo là một loại thảo dược đa năng, có nhiều tác dụng quan trọng với sức khỏe như các công dụng dưới đây.
Tiêu hóa
Cam thảo giúp giảm triệu chứng ợ nóng, khó tiêu, loét dạ dày, trào ngược axit và các triệu chứng của GERD. Điều này đạt được bằng cách bảo vệ niêm mạc dạ dày, tạo màng bảo vệ cho đường tiêu hóa, và khôi phục cân bằng niêm mạc sau tổn thương. Nó cũng giảm sản xuất dư axit dạ dày và ngăn sự phát triển của vi khuẩn độc hại như H. pylori. Hơn nữa, cam thảo có tác dụng lợi tiểu và nhuận tràng nhẹ, giúp giải quyết các vấn đề như đầy hơi, giữ nước, và tạo điều kiện thuận lợi cho tiêu hóa tổng thể.
Sức khỏe hô hấp
Cam thảo tăng sản xuất chất nhầy khỏe mạnh trong hệ thống phế quản, giúp duy trì sự thông thoáng của đường hô hấp. Điều này giúp ngăn tắc nghẽn phế quản và hỗ trợ quá trình hô hấp chảy chậm. Ngoài ra, cam thảo có khả năng làm dịu cơn co thắt phế quản, cải thiện sự thoải mái trong việc hô hấp.
Bảo vệ gan
Loại thảo dược này bảo vệ gan khỏi tổn thương và viêm nhiễm. Nó chống lại các virus gây viêm gan và cung cấp các hợp chất chống oxy hóa để duy trì sức khỏe tổng thể của gan.
Giảm căng thẳng
Cam thảo giúp quản lý hormone gây căng thẳng cortisol, giúp giảm căng thẳng và mệt mỏi mãn tính. Nó có khả năng làm giảm căng thẳng tổng thể và cung cấp sự thư giãn cho cơ thể. Loại thảo dược này chứa các hợp chất chống trầm cảm (chất ức chế MOA), có khả năng hoạt động mạnh mẽ chống trầm cảm và cải thiện tâm trạng. Hợp chất glycyrrhizin trong cam thảo giúp giảm căng thẳng bằng cách phá vỡ cortisol, hormone gây căng thẳng. Nó cũng chứa Isoflavan và Isoflavene, các hợp chất chống trầm cảm.
Cam thảo là một thảo dược an toàn cho trẻ em. Tuy nhiên, người đang dùng thuốc digoxin nên tránh sử dụng cam thảo. Ngoài ra, những người mang thai và bị xơ gan cũng nên tránh dùng cam thảo. Không nên sử dụng cam thảo nếu đang bị loãng xương hoặc tăng huyết áp, đặc biệt khi liên quan đến tăng lượng nước quanh tim.
