Nội dung trong Tờ trình về điều chỉnh chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 do Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh trình bày trong Phiên toàn thể tại hội trường Quốc hội sáng 22/5.
Giải ngân nguồn vốn sự nghiệp còn tương đối thấp
Trên cơ sở được Quốc hội giao trong năm 2023 nghiên cứu, đề xuất và trình cấp có thẩm quyền điều chỉnh một số mục tiêu, chỉ tiêu, nội dung của các chương trình mục tiêu quốc gia để triển khai thực hiện, bảo đảm hiệu quả, khả thi, phù hợp với tình hình thực tiễn, tránh lãng phí, tiêu cực, Chính phủ đã chỉ đạo cơ quan chủ trì Chương trình phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương rà soát hoàn thiện Hồ sơ điều chỉnh chủ trương đầu tư theo quy định pháp luật.
“So với các chương trình mục tiêu quốc gia, tỷ lệ giải ngân của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi đạt kết quả tương đối khả quan. Tuy nhiên về tổng thể, kết quả giải ngân của Chương trình còn chưa được như mong muốn, đặc biệt là kết quả giải ngân nguồn vốn sự nghiệp còn tương đối thấp”, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh đánh giá.
Theo đó, kết quả giải ngân vốn đầu tư công bao gồm cả vốn đầu tư của năm 2022 kéo dài sang năm 2023 đạt 77% kế hoạch. Giải ngân vốn sự nghiệp bao gồm cả vốn sự nghiệp của năm 2022 kéo dài sang năm 2023 đạt 28% kế hoạch. Trong quý I/2024, vốn đầu tư công giải ngân đến hết tháng 3/2024 (bao gồm cả vốn đầu tư kéo dài các năm trước chuyển sang năm 2024) của Chương trình ước đạt được khoảng trên 2.110 tỷ đồng, đạt 14% kế hoạch.
Đáng chú ý, vốn sự nghiệp giải ngân thực hiện Chương trình ước chỉ đạt được khoảng 38,385 tỷ đồng, đạt 1% kế hoạch; ước thực hiện đến hết tháng 4/2024 (bao gồm cả vốn đầu tư kéo dài các năm trước chuyển sang năm 2024) của chương trình ước đạt 21% kế hoạch.
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cũng nêu rõ, trong quá trình tổ chức triển khai thực hiện Chương trình phát sinh một số khó khăn, vướng mắc nên cần điều chỉnh nhằm giảm ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân và kết quả thực hiện. Cụ thể là về nguồn vốn, chưa đảm bảo thống nhất giữa chủ trương đầu tư với các nghị quyết phân bổ vốn của Quốc hội và quyết định phân phổ vốn hàng năm của Thủ tướng Chính phủ.
Khó khăn nữa là việc xác định đối tượng, địa bàn thực hiện đầu tư của một số dự án thuộc Chương trình gồm dự án 4, dự án 5, dự án 6, dự án 7. Các cơ sở này không nằm trong các xã, thôn, bản vùng đồng bào dân tộc thiểu số nhưng cơ sở vật chất, trang thiết bị còn thiếu thốn, cần sự đầu tư, hỗ trợ từ NSNN.
Do đó, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc cho rằng, Chương trình được phê duyệt điều chỉnh sẽ có những tác động tích cực đến phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, góp phần khắc phục khó khăn, vướng mắc hiện nay với tổng kinh phí dự kiến khoảng 4.142 tỷ đồng, không làm tăng tổng mức đầu tư và cơ cấu nguồn vốn đã được Quốc hội phê duyệt.
Điều chỉnh một số nội dung liên quan đến chủ trương đầu tư bảo đảm cơ sở pháp lý rõ ràng hơn
Thẩm tra Tờ trình về điều chỉnh chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021- 2030 của Chính phủ, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm thấy rằng, nội dung đề xuất điều chỉnh chủ yếu liên quan đến một số công trình đầu tư cơ sở vật chất thuộc lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa không nằm trong địa bàn vùng dân tộc thiểu số và miền núi theo quy định hiện nay. Do đó, tính chất và nội dung điều chỉnh không lớn, chỉ cụ thể hóa, làm rõ thêm về phạm vi thực hiện.
Đối với đề nghị Quốc hội điều chỉnh, bổ sung nguồn vốn của Chương trình được bố trí trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025; kinh phí sự nghiệp được bố trí trong dự toán ngân sách hàng năm, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội cho rằng, hàng năm Quốc hội phân bổ ngân sách rõ từng nguồn vốn đầu tư, vốn sự nghiệp của Chương trình. Phần vốn đầu tư công trung hạn đã được phân bổ giao cho địa phương, vốn sự nghiệp được Chính phủ phân bổ năm 2022, 2023, 2024 và thông báo dự kiến mức vốn sự nghiệp nguồn ngân sách Trung ương giai đoạn 2024-2025, để các địa phương có căn cứ, chủ động trong việc triển khai thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia.
“Hội đồng Dân tộc thống nhất với nhiều ý kiến tham gia thẩm tra, thực tế qua giám sát, không có vướng mắc trong quá trình thực hiện và các Nghị quyết của Quốc hội đã giao, ghi rõ vốn đầu tư và vốn sự nghiệp cho các Chương trình mục tiêu quốc gia bảo đảm đủ cơ sở pháp lý. Nội dung đề nghị này sẽ được điều chỉnh cụ thể cho giai đoạn sau (2026-2030) trên cơ sở xem xét báo cáo tổng kết Chương trình giai đoạn 2021-2025 của Chính phủ vào cuối năm 2025”, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội nêu.
Đối với đề xuất điều chỉnh phạm vi đầu tư, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc cho rằng, phần lớn xuất phát từ việc xác định địa bàn vùng dân tộc thiểu số và miền núi. Vì vậy, Hội đồng Dân tộc thống nhất về nguyên tắc điều chỉnh một số nội dung liên quan đến chủ trương đầu tư như đề xuất của Chính phủ, để bảo đảm cơ sở pháp lý rõ ràng hơn cho việc thực hiện.
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm đề nghị Chính phủ chỉ đạo rà soát kỹ lưỡng để quyết định các danh mục đầu tư trường phổ thông dân tộc nội trú, trường phổ thông dân tộc bán trú; các công trình, dự án văn hóa gắn với phát triển du lịch, bao gồm cả trong và ngoài địa bàn vùng dân tộc thiểu số và miền núi theo quy định hiện hành, ưu tiên vùng khó khăn và đặc biệt khó khăn.
“Việc điều chỉnh này không vượt quá tổng mức vốn của Chương trình đã được Quốc hội phân bổ và Hội đồng Dân tộc đề nghị Quốc hội cho bổ sung nội dung này vào Nghị quyết chung của Kỳ họp lần thứ 7, không ban hành nghị quyết riêng”, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm đề nghị./.
