Và chính văn hóa giữ nước là yếu tố quyết định lịch sử dựng nước và giữ nước, tạo thành dòng chảy liên tục từ quá khứ tới hiện tại và tương lai, giữ cho dân tộc Việt Nam mãi trường tồn.
Đoàn kết dựng nước và giữ nước là hành động văn hóa đầu tiên mang ý nghĩa nhân văn cao cả. Đó chính là hành động bảo vệ quyền sống, quyền bình đẳng, bảo vệ phẩm giá con người, bảo vệ các giá trị văn hóa, văn minh, lòng tự tôn dân tộc, thể diện quốc gia. Đó cũng chính là hành động chống lại âm mưu xâm lược, nô dịch, tàn sát, cướp bóc, chống lại cái ác, cái dã man, cái tham lam bất chính, chống lại những gì phản văn hóa, văn minh.
Rất nhiều người con ưu tú của dân tộc Việt Nam, những anh hùng chống giặc ngoại xâm giải phóng dân tộc đồng thời là những danh nhân văn hóa, những đại biểu của văn hóa giữ nước.
Vua tôi nhà Trần không chỉ có công lãnh đạo toàn dân ba lần đánh tan quân Nguyên Mông mà còn là tác giả của những áng văn thơ bất hủ tràn đầy hào khí Đông A, những đỉnh cao của văn hóa thời Trung đại; Nguyễn Trãi, Hồ Chí Minh không chỉ là anh hùng giải phóng dân tộc, mà còn là danh nhân văn hóa kiệt xuất của thế giới.
Mỗi quốc gia, mỗi dân tộc đều có phương thức giữ nước của mình. Chính phương thức giữ nước của mỗi quốc gia, mỗi dân tộc làm nên bản sắc văn hóa giữ nước của quốc gia, dân tộc ấy. Mỗi quốc gia, dân tộc có những đặc điểm riêng về tự nhiên, lịch sử, kinh tế, dân số và tâm lý dân tộc…
Họ chiến đấu bảo vệ tổ quốc trong những hoàn cảnh cụ thể, đặc thù với đối tượng tác chiến và tương quan so sánh lực lượng khác nhau. Do đó, đứng trước kẻ thù xâm lược, mỗi quốc gia, dân tộc phải tự tìm ra, tự lựa chọn phương thức đấu tranh phù hợp và hiệu quả nhất. Sự lựa chọn và thực thi phương thức đấu tranh chống xâm lược của mỗi dân tộc đã hình thành và phát triển thành một hệ giá trị văn hóa giữ nước của dân tộc đó.
Có thể thấy văn hóa giữ nước Việt Nam là những giá trị tinh thần truyền thống được phát huy, phát triển và sáng tạo trong công cuộc đấu tranh chống ngoại xâm, giành và giữ độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của dân tộc Việt Nam.
Văn hóa giữ nước Việt Nam chứa đựng những giá trị tiêu biểu, đó là lòng yêu nước nồng nàn, là ý thức cộng đồng, tinh thần đoàn kết dân tộc sâu sắc, là tinh thần nhân văn cao cả và nghệ thuật đánh giặc độc đáo.
Văn hóa giữ nước vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự nghiệp đấu tranh chống xâm lược, giải phóng và bảo vệ Tổ quốc. Tinh thần đó xuyên suốt trong tất cả các hoạt động, các giai đoạn đấu tranh giữ nước, trong phương thức giữ gìn đất nước của dân tộc, phản ánh một nền văn hóa độc đáo, đầy bản sắc.
Và, chắc chắn rằng, truyền thống văn hóa giữ nước quý báu đó sẽ chi phối các giá trị khác, không ngoại trừ chính trị, kinh tế, xã hội… với mục đích bảo vệ quyền lợi dân tộc, bảo vệ thể diện quốc gia./.
