Hội thảo này là hoạt động trong khuôn khổ hợp tác Đức–Việt của “Chương trình Cải cách kinh tế vĩ mô/Tăng trưởng xanh” do GIZ thực hiện tại Việt Nam theo ủy quyền của Bộ Hợp tác và Phát triển Kinh tế Liên bang Đức (BMZ).
Theo Phó Viện trưởng CIEM Nguyễn Hoa Cương, doanh nghiệp vừa là chủ thể, vừa là đối tác trong vấn đề nóng lên toàn cầu và ô nhiễm môi trường, suy thoái tài nguyên thiên nhiên. Do đó, thu hút các nhà đầu tư tư nhân tham gia vào các hoạt động hướng đến mục tiêu tăng trưởng xanh sẽ góp phần thực hiện nhiệm vụ kép, vừa thúc đẩy vai trò của kinh tế tư nhân trong nền kinh tế theo mục tiêu của Nghị quyết 10-NQ/TW ngày 3/6/2017 Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; vừa thực hiện Chiến lược quốc gia về cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Chiến lược tăng trưởng xanh và các cam kết giảm phát thải khí nhà kính của Việt Nam. Tăng trưởng xanh là vấn đề rất quan trọng, là xu hướng tất yếu cho phát triển dài hạn của thế giới và Việt Nam nói riêng...
Ông Michael Krakowski, Cố vấn trưởng - Giám đốc Chương trình Cải cách kinh tế vĩ mô/Tăng trưởng xanh nhấn mạnh, Việt Nam đang tăng trưởng kinh tế nhanh nhưng cũng chịu tác động tiêu cực từ việc biến đổi khí hậu, ô nhiễm không khí, môi trường. Đó là thách thức rất lớn cần có sự vào cuộc, tìm biện pháp ứng phó kịp thời và có hiệu quả để bảo đảm phát triển bền vững. Nên Việt Nam cần kiên trì tuyên truyền và hỗ trợ cho sản xuất sạch trên diện rộng, đầu tư cho năng lượng sạch và tái tạo...
Trong khi đó, TS. Hồ Công Hòa, đại diện nhóm nghiên cứu CIEM cho biết, cần có sự thống nhất quan điểm xây dựng, hoàn thiện một hành lang pháp lý, cơ chế chính sách theo hướng vừa bắt buộc vừa khuyến khích các doanh nghiệp tư nhân vì tăng trưởng xanh, gắn liền với thực thi trách nhiệm xã hội đối với môi trường.
TS. Hồ Công Hòa đề nghị Chính phủ, cơ quan chức năng nghiên cứu ban hành cơ chế thí điểm triển khai các dự án theo hình thức đối tác công-tư (PPP) trong thu gom, xử lý nước/chất thải, cấp nước... có quy mô đến 200 tỷ đồng ở khu vực nông thôn. Bên cạnh đó, cần nâng cao trách nhiệm của người gây ô nhiễm và buộc họ phải trả tiền; ví dụ như nâng mức phí bảo vệ môi trường nước thải, đẩy mạnh thu phí rác thải sinh hoạt...trên tinh thần minh bạch và công bằng.
Ngoài ra, cần tiếp tục cải cách hành chính, bảo đảm môi trường đầu tư minh bạch, công bằng và sự tin tưởng vào sự tham gia, đóng góp của khu vực tư nhân vào quá trình tái cơ cấu kinh tế, tăng trưởng xanh của đất nước.
TS. Hồ Công Hòa cũng tỏ ý lo ngại về một số hạn chế hiện nay, gồm: tỷ trọng nhà máy điện sử dụng than còn lớn, dễ gây ô nhiễm môi trường; tình trạng chậm, khó khăn trong giải phóng mặt bằng xây dựng dự án; thiếu vốn “mồi”, hỗ trợ từ Nhà nước; thiếu hướng dẫn cụ thể trong đàm phán đối với dự án PPP; thiếu sự chuẩn bị và sẵn sàng của cơ quan chức năng trong việc thực hiện tăng trưởng xanh...
Một số chuyên gia cũng nêu bất cập, yếu kém trong lập và triển khai quy hoạch xử lý chất thải rắn, chính sách mua, bán và giá điện chưa ổn định... và cho rằng đây là nguyên nhân gây ảnh hưởng đến việc tiếp cận, đầu tư và triển khai dự án của tư nhân nhằm phục vụ mục tiêu tăng trưởng xanh.
Nhóm nghiên cứu của CIEM cũng chỉ ra rằng, mặc dù, đã có các cơ chế, chính sách thu hút tư nhân tham gia cho tăng trưởng xanh. Tuy nhiên, việc thu hút này nói chung, lĩnh vực năng lượng tái tạo, dịch vụ môi trường nói riêng vẫn còn tồn tại những khó khăn nhất định.
“Chính phủ cần thực hiện đồng bộ các giải pháp tạo dựng môi trường đầu tư hấp dẫn, nâng cao chất lượng khung pháp lý và năng lực thực hiện hiệu quả trong thực hiện chính sách để thu hút đầu tư tư nhân cho tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030”, nhóm nghiên cứu của CIEM đề xuất./.
