Khu du lịch cộng đồng Bản Mạ nằm trên địa bàn huyện Thường Xuân cách thành phố Thanh Hóa khoảng 60km về phía tây. Từ một bản nghèo biệt lập bên dòng sông Chu của đồng bào người Thái, những năm gần đây Bản Mạ đã trở mình mạnh mẽ trở thành một trong những địa điểm thu hút đông đảo khách du lịch trong và ngoài tỉnh.
Chúng tôi đến Bản Mạ vào những ngày đầu tiên của năm mới Giáp Thìn 2024. Mùa xuân với những giọt nắng trải dài màu mật ong từ những triền núi, con đường đến mặt sông cùng những rặng đào nở hồng bên đường như điểm tô thêm cho cảnh sắc của khu du lịch Bản Mạ, làm đoàn chúng tôi chẳng tiếc những mỹ từ xuýt xoa về vẻ đẹp của khu du lịch này. Từ đường quốc lộ 47 để di chuyển vào bản mạ du khách có thể chọn đi bộ qua cầu treo hoặc đi bè, mảng.
Dòng người du xuân cứ nô nức nối đuôi nhau đi trên cầu treo Bản Mạ, chiếc cầu sắt dường như cũng hân hoan lắc lư theo từng chân bước đón chào lữ khách phương xa. Bên dưới cầu dòng sông Chu trong nắng xuân ánh lên sắc xanh màu ngọc bích, nước sông trong đến nỗi từ trên cầu du khách có thể nhìn thấy cả đá sỏi và những con cá đang bơi lội dưới đáy sông.
Bước chân đến đầu cầu Bản Mạ đoàn chúng tôi ngỡ ngàng bởi một vùng không gian văn hóa hoàn toàn khác lạ với phía bên kia cầu. Những nếp nhà sàn của đồng bào Thái ẩn hiển trong màu xanh của cây cối và mây trời. Trong những nếp nhà bóng dáng mấy cô gái Thái trong trang phục áo cóm, váy đen duyên dáng với nụ cười rạng rỡ như nắng xuân làm bao chàng trai chưa vợ hụt cả nhịp chân đi. Bản Mạ làm du lịch nhưng vẫn giữ được vẹn nguyên những nét giản dị mộc mạc trong đời sống sinh hoạt của người Thái.
Vẫn còn đó những thửa ruộng bậc thang xanh màu lúa với từng bậc nối với nhau như chiếc thang nối lên trời mang theo ước nguyện về một vụ mùa bội thu của người dân nơi đây. Vẫn còn đó những khói bếp phả lên trời trong buổi chiều hoàng hôn nắng đổ về tây. Hình ảnh lũ trẻ chăn trâu vội vã xua trâu về nhà cùng âm thanh của tiếng lục lạc làm du khách như ngân lên những nhịp đập xuyến xao bởi cảnh sắc đẹp như bức tranh chiều quê mà người họa sĩ tài hoa nào đã đi qua Bản Mạ và vẽ nên.
Ngoài cảnh sắc của thiên nhiên đất trời Bản Mạ còn ghi dấu ấn với chúng tôi bởi những món ăn đậm đà bản sắc dân tộc Thái mà chẳng ở đâu nơi phố thị ngoài kia du khách có thể tìm thấy. Những món ăn ngon đến mức ai được thưởng thức một lần sẽ chẳng thể nào có thể quên để rồi mỗi lần có dịp về Xứ Thanh lòng lại nao nao một nghĩ suy về khu du lịch Bản Mạ này.
Nào là xôi ngũ sắc dẻo thơm từ những hạt nếp nương trồng trên ruộng bậc thang dưới sự chăm bón của người đồng bào và hưởng trọn vẹn tinh túy của đất trời vùng cao được nhuộm với những loại lá cây, hạt mà chỉ những người Thái mới biết, đến món gà đồi, thịt lợn, trâu nướng thơm lừng trên than đỏ. Món cá nướng pa pỉnh tộp với cách chế biến đặc biệt cũng để lại ấn tượng khó phai cho những ai lần đầu được thưởng thức.
Để cân bằng vị giác cho bữa cơm đãi khách quý người Thái bao giờ cũng có món măng đắng luộc chấm cùng với chẩm chéo, canh nấu lá đắng hoặc canh ui ngọt bùi. Bữa cơm ở Bản Mạ ngon một phần bởi nguyên liệu chế biến đều sạch, gà được bắt trên đồi, cá, tôm dưới sông, trâu nhà nuôi, một phần nữa bởi cách mà người dân Bản Mạ đón tiếp du khách. Nụ cười là thứ đặc trưng làm nên thương hiệu của khu du lịch này, ở đây người ta chào nhau bằng nụ cười, giao tiếp bằng những cử chỉ thân tình như người nhà khiến du khách cảm nhận được tấm chân tình.
Anh Nguyễn Văn Tiến, một khách du lịch cho hay “Đây là lần đầu tiên tôi cùng gia đình đến khu du lịch Bản Mạ, tôi thực sự bất ngờ khi ở Thanh Hóa quê tôi lại có một khu du lịch đẹp đến thế này mà đến giờ tôi mới biết. Nếu nói Bản Mạ là một Hà Giang thu nhỏ trong lòng Xứ Thanh thì cũng không hề quá”.
Trong căn nhà sàn gỗ, bên ly rượu men lá thơm lừng đoàn chúng tôi cùng nhau thưởng thức những món ăn đặc sản của người Thái và chúc nhau những điều tốt đẹp cho một năm mới bình an. Tiếng hát Khặp, cồng chiêng rộn rã trong tiếng nói cười của trai gái đi vãn cảnh xuân. Tôi chẳng biết do rượu men lá, hay ánh mắt nụ cười của cô gái Thái mà cả người cứ lâng lâng trong một nỗi vui chẳng thể diễn tả bằng lời.
Chúng tôi rời Bản Mạ bằng bè mảng, đi giữa dòng sông Chu trong xanh, ngắm nhìn cây cầu nối liền Bản Mạ với đường lộ, hai bên bờ những núi non chập chùng trong sắc xanh ngăn ngắt mới thấy lời nói của anh Tiến quả không quá lời. Bản Mạ cảnh sắc chẳng thua kém một vùng du lịch nổi tiếng nào của nước ta, nó như viên ngọc quý ẩn mình trong núi rừng miền Tây xứ Thanh mà chưa nhiều người biết đến. Nhưng ngọc thì ở đâu cũng sẽ tự tỏa sáng theo cách của riêng mình, trong tương lai gần tôi tin rằng Bản Mạ sẽ còn phát triển hơn nữa và cũng hy vọng sự phát triển ấy sẽ vẫn giữ nguyên được nét đẹp văn hóa như hiện tại.
Mới trên mảng rời Bản Mạ mà lòng tôi đã nôn nao tiếc nhớ nơi đây. Phía trên sân vận động Bản Mạ dòng người vẫn nô nức ném còn, nhảy sạp, chơi xích đu, xuân năm sau nhất định chúng tôi sẽ lại quay trở lại nơi đây./.
