Cụ thể, theo nghiên cứu của Recruit Works Institute thì Nhật Bản có thể phải đối mặt với tình trạng thiếu hơn 11 triệu lao động vào năm 2040. Dân số trong độ tuổi lao động của nước này dự kiến sẽ giảm nhanh chóng từ năm 2027. Báo cáo cho biết, nguồn cung lao động tại Nhật dự kiến sẽ giảm khoảng 12% vào năm 2040 so với năm 2022, ngay cả khi nhu cầu lao động vẫn ổn định.
Những khu vực như Tokyo sẽ thiếu khoảng 20 - 30% lao động so với nhu cầu, còn các khu vực nông thôn của các địa phương như Kyoto, Niigata, Nagano tỷ lệ thiếu hụt lao động sẽ trên 30%. Sự thiếu hụt lao động do già hóa dân số và giảm sinh sẽ tác động tiêu cực đến quá trình vận hành cơ cấu kinh tế - xã hội tại nhiều địa phương của Nhật Bản.
Thủ tướng Fumio Kishida hiện đang coi việc nâng cao tỷ lệ sinh sản của Nhật Bản là ưu tiên hàng đầu của chính phủ, trước đó ông cảnh báo về sự sụp đổ của xã hội khi số trẻ sinh ra tại Nhật đạt mức thấp kỷ lục mới. Ông cũng đã cam kết sẽ dành khoảng 1.000 tỷ Yên (7,6 tỷ USD) tiền ngân sách để đào tạo công nhân cho nhiều công việc đòi hỏi kỹ thuật tay nghề cao hơn trong 5 năm tới.
Tuy nhiên, quốc gia 126 triệu dân này đã bắt đầu cảm thấy căng thẳng, với dân số trong độ tuổi lao động dự kiến sẽ giảm 20% so với năm 2020, xuống còn 59,8 triệu người vào năm 2040.
Dự báo vào năm 2040, sẽ có khoảng 30% dân số Nhật Bản là những người trên 65 tuổi. Khi này, Nhật Bản có thể thiếu hụt 11 triệu lao động. Ảnh minh họa.
Ông Kishida hiện đang tìm cách giải quyết tình trạng thiếu hụt tài xế xe tải nghiêm trọng. Nghiên cứu cũng cảnh báo rằng, sự thiếu hụt lao động tại Nhật Bản có thể trở nên nghiêm trọng trong các lĩnh vực sử dụng nhiều lao động như ngành vận tải, xây dựng và cả ngành y tế, chăm sóc sức khỏe do nhu cầu này ngày càng tăng vì dân số đang già hoá.
Trưởng nhóm nghiên cứu Shoto Furuya cho biết, vị thế trong nền kinh tế thế giới của Nhật Bản đang bị suy giảm, cùng với đó là một cuộc khủng hoảng già hóa dân số vẫn đang diễn ra nên có thể chính sách thúc đẩy nhập cư không phải là giải pháp khả thi nhất trong dài hạn.
Được biết, Chính phủ Nhật Bản đã nới lỏng các điều kiện cấp thị thực cũng như tạo điều kiện sinh sống tốt hơn để thu hút người nước ngoài đến làm việc tại Nhật Bản, nhằm bù đắp tình trạng thiếu hụt trong nước.
Bên cạnh đó, Nhật Bản cũng thực hiện các chính sách lâu dài khuyến khích tăng tỷ lệ sinh như hỗ trợ tài chính, thay đổi cơ cấu nghề nghiệp đảm bảo công bằng cho phụ nữ khi sinh và nuôi con nhỏ nhằm đảo ngược xu hướng sụt giảm dân số hiện nay./.
Một nghiên cứu trước đó của Viện Quản lý Giá trị (VMI) cho biết Nhật Bản cần 6,74 triệu lao động nước ngoài vào năm 2040, tức là gần gấp 4 lần so với năm 2020, để đạt mức tăng trưởng trung bình hàng năm khoảng 1,24%.
Nghiên cứu cho thấy sự phân hoá giữa nông thôn và thành thị của Nhật Bản cũng có thể trở nên ngày càng rõ nét trong tương lai, với việc tất cả các thành phố tại Nhật Bản ngoại trừ Tokyo, sẽ đều phải đối mặt với tình trạng thiếu lao động vào năm 2040. Thành phố Kyoto theo dự báo sẽ thiếu khoảng 39% số lao động cần thiết, trong khi các tỉnh phía bắc đảo Hokkaido sẽ có tỷ lệ thiếu hụt lao động là gần 32%.
Báo cáo cũng cảnh báo ước tính của họ chưa bao gồm yếu tố tăng trưởng kinh tế. Điều này có nghĩa là nếu nền kinh tế Nhật Bản tăng trưởng tốt thì tình trạng thiếu hụt lao động càng trở nên trầm trọng hơn.
