Sau giai đoạn chịu nhiều tác động từ biến động kinh tế toàn cầu, ngành cao su Việt Nam đang cho thấy những tín hiệu phục hồi rõ nét trong năm 2025. Dù tốc độ tăng trưởng chưa bứt phá mạnh, triển vọng đạt kim ngạch xuất khẩu khoảng 11 tỷ USD, tăng gần 3% so với năm trước, vẫn được xem là kết quả tích cực trong bối cảnh môi trường kinh doanh còn nhiều yếu tố bất định. Con số này không chỉ phản ánh nỗ lực vượt khó của doanh nghiệp mà còn cho thấy hướng đi đúng đắn khi toàn ngành từng bước giảm phụ thuộc vào xuất khẩu nguyên liệu thô, chuyển sang các sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn.
Thực tế, nếu nhìn riêng vào xuất khẩu mủ cao su thiên nhiên, bức tranh ngắn hạn chưa thực sự sáng sủa. Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, trong 11 tháng đầu năm 2025, Việt Nam xuất khẩu khoảng 1,7 triệu tấn cao su, đạt giá trị 2,89 tỷ USD, giảm cả về lượng lẫn kim ngạch so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, các số liệu này chưa phản ánh đầy đủ toàn bộ chuỗi giá trị của ngành. Khi tính gộp cả cao su chế biến sâu và các sản phẩm từ gỗ cao su, tổng giá trị xuất khẩu lại cho thấy xu hướng tích cực hơn nhiều.
Cơ cấu xuất khẩu năm 2025 tiếp tục ghi nhận sự dịch chuyển rõ rệt. Nhóm sản phẩm cao su đã qua chế biến được xác định là động lực tăng trưởng chủ đạo, với kim ngạch ước đạt khoảng 5,3 tỷ USD. Bên cạnh đó, gỗ cao su và các sản phẩm từ gỗ đóng góp hơn 3,1 tỷ USD, trong khi cao su thiên nhiên vẫn giữ vai trò nền tảng với giá trị xuất khẩu trên 3,2 tỷ USD. Sự phân bổ này cho thấy ngành cao su Việt Nam đang từng bước nâng cao giá trị gia tăng, giảm dần rủi ro từ biến động giá nguyên liệu thô trên thị trường thế giới.
Dù vậy, Hiệp hội Cao su Việt Nam (VRA) cũng chỉ ra rằng bối cảnh quốc tế trong năm 2025 vẫn tiềm ẩn nhiều thách thức. Kinh tế toàn cầu phục hồi nhưng chưa đồng đều, trong khi xu hướng bảo hộ thương mại tại một số thị trường lớn có dấu hiệu gia tăng. Căng thẳng địa chính trị kéo dài cùng tác động ngày càng rõ của biến đổi khí hậu tiếp tục tạo áp lực lên hoạt động sản xuất và xuất khẩu của ngành.
Các hiện tượng thời tiết cực đoan như mưa lũ, hạn hán bất thường đã ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và sản lượng khai thác tại nhiều vùng trồng cao su. Song song đó, biến động tỷ giá, chi phí logistics và năng lượng duy trì ở mức cao, cộng với các chính sách thuế quan mới từ Hoa Kỳ, khiến chi phí sản xuất và vận chuyển gia tăng, làm suy giảm khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Ở góc độ thị trường, tâm lý thận trọng của cả nhà sản xuất lẫn nhà nhập khẩu trong bối cảnh nhiều biến số khó lường đã phần nào kìm hãm đà phục hồi của giá cao su. Về dài hạn, ngành còn phải đối mặt với xu hướng sử dụng vật liệu thay thế, sự phát triển của cao su tổng hợp và đặc biệt là làn sóng xe điện, phương tiện giao thông thân thiện môi trường, có thể làm thay đổi cấu trúc nhu cầu đối với cao su thiên nhiên.
Nhận định về triển vọng trung và dài hạn, lãnh đạo VRA cho rằng thách thức luôn song hành cùng cơ hội. Trong xu thế phát triển bền vững đang lan rộng trên toàn cầu, ngành cao su Việt Nam có cơ hội tái định vị nếu tận dụng tốt các yêu cầu mới về môi trường và chuỗi cung ứng. Chuyển đổi xanh, minh bạch hóa nguồn gốc, đầu tư công nghệ giảm phát thải và tiết kiệm tài nguyên được xem là những trụ cột quan trọng cho giai đoạn tới.
Cùng với đó, việc tăng cường liên kết giữa doanh nghiệp, địa phương và nông hộ trồng cao su sẽ giúp nâng cao hiệu quả sản xuất, ổn định vùng nguyên liệu. Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và tập trung phát triển các sản phẩm chế biến sâu tiếp tục là hướng đi then chốt nhằm nâng cao sức chống chịu trước biến động bên ngoài.
VRA cũng lưu ý vai trò của việc theo dõi sát sao các thay đổi trong chính sách thương mại quốc tế để kịp thời điều chỉnh chiến lược kinh doanh. Giai đoạn 2026-2030 được kỳ vọng mở ra thêm dư địa tăng trưởng mới, khi nhu cầu cao su tại Trung Đông, Ấn Độ và châu Phi tiếp tục gia tăng, trong khi các hiệp định thương mại tự do tạo lợi thế về thuế quan. Trong bối cảnh chuỗi cung ứng khu vực châu Á - Thái Bình Dương đang tái cấu trúc, ngành cao su Việt Nam được kỳ vọng sẽ tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, từng bước củng cố vị thế trên thị trường quốc tế.
