Nắng nóng kéo dài những tháng đầu năm 2024 đã làm nguồn nước ở các hồ thủy lợi, ao, sông suối khắp nơi trong tỉnh bị khô cạn, ảnh hưởng tới tình hình sản xuất và đời sống sinh hoạt của nông dân. Tình trạng thiếu nước tưới đã ảnh hưởng trầm trọng năng suất thu hoạch của các loại cây trồng trên địa bàn. Trong đó năng suất nhiều vườn điều trong giai đoạn ra hoa đậu trái giảm thấp nhất trong 4 năm vừa qua. Năng suất bình quân toàn tỉnh đạt 10,5 tạ/ha, giảm 1 tạ/ha so với năm trước.
Ông Hà Văn Toản Chủ tịch Hội Nông dân xã Bù Gia Mập cho biết, năm ngoái năng suất thu hoạch vườn điều đạt bình quân 9 tạ/ha. Năm nay, nhiều vườn điều của người dân bị khô bông do thời tiết khô hạn nên cuối mùa sản lượng bình quân chỉ đạt từ 7-8 tạ/ha. Trên địa bàn xã biên giới Bù Gia Mập hầu hết là người dân tộc thiểu số sinh sống, cây trồng chủ yếu là điều. Mùa điều thất thu như năm nay sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến đời sống cũng như tái đầu tư cho mùa vụ năm tới.
Cây điều là cây trồng chủ lực trong cơ cấu cây trồng của tỉnh và ngành hàng điều từ lâu đã trở thành ngành hàng mũi nhọn xuất khẩu. Với tổng diện tích gần 150.00ha, Bình Phước được xem là thủ phủ cây điều của cả nước. Hiện nay, cây điều chiếm hơn 30% tổng diện tích cây nông nghiệp lâu năm và chiếm 33% so với tổng diện tích đất sản xuất nông nghiệp của tỉnh.
Hiện nay, diện tích cho sản phẩm hơn 145.000 ha, tập trung chủ yếu ở các huyện như Bù Đăng, Bù Gia Mập, Phú Riềng và Đồng Phú.
Ông Trần Văn Phương Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bình Phước cho biết, niên vụ điều 2023-2024, ở giai đoạn ra hoa đậu trái, nắng nóng kéo dài liên tục ở nền nhiệt độ rất cao từ 37-39 độ, thậm chí có ngày đạt 40 độ, mực nước ngầm giảm sâu, làm cho cây điều không đủ lượng nước để nuôi bông và nuôi dưỡng trái. Nắng nóng kéo dài dẫn đến tình trạng bị khô bông, rụng trái non và trái chậm lớn, đặc biệt là thời điểm cây điều ra bông đợt 2 và đợt 3.
Bên cạnh đó, diện tích vườn điều già cỗi, trồng bằng giống cũ năng suất thấp chiếm tỷ lệ cao trên 70% so với tổng diện tích điều trên toàn tỉnh là một trong những nguyên nhân dẫn đến năng suất thấp. Diện tích đất sản xuất điều ít thích nghi và không thích nghi cũng chiếm hơn 70.000 ha. Đa số người dân trồng điều đều thiếu hoặc không có vốn đầu tư, nhận thức về việc áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất điều chưa cao, nhất là các hộ đồng bào dân tộc thiểu số, hộ nghèo…
Gia đình chị Thị Liên ở thôn Bù Dốt (xã Bù Gia Mập, huyện Bù Gia Mập) có diện tích trồng cây điều khoảng 5ha. Hàng năm sau vụ thu hoạch, gia đình thu về trên 5 tấn hạt điều tươi. Tuy nhiên, năm nay sản lượng thu hoạch thấp hơn so với mọi năm. Chị Thị Liên cho biết, năm ngoái vườn điều của gia đình dù ít trái nhưng vẫn thu được trên 5 tấn hạt tươi. Còn vụ thu hoạch năm nay gia đình chỉ thu được khoảng 4 tấn. Theo quan sát, do trong gia đoạn ra hoa, kết trái ảnh hưởng bởi thời tiết nắng nóng liên tục, có thời điểm xuất hiện sương muối nên điều khô bông, rụng trái non.
Còn gia đình ông Điểu Krưng cũng ở xã biên giới Bù Gia Mập canh tác 3,5 ha điều cũng thất thu nặng. Theo ông Điểu Krưng, vào vụ thu hoạch năm trước mỗi tuần gia đình đi nhặt thu về hơn 400kg hạt tươi. Ngược lại, mùa vụ năm nay trong giai đoạn chín rộ, mỗi tuần gia đình chỉ thu được vài chục ki lô gam hạt điều tươi.
Không chỉ hộ gia đình chị Thị Liên, ông Điểu Krưng mà rất nhiều các hộ trồng điều đều bị giảm năng suất so với các năm gần đây. Theo nhiều hộ dân trồng điều, nguyên nhân năng suất thấp là do thời tiết bất lợi, sâu bệnh nên hỏng hoa, tỷ lệ đậu thấp.
Thời gian tới, tỉnh Bình Phước tiếp tục tổ chức theo dõi, bình tuyển và công nhận những giống điều phù hợp điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng của địa phương. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bình Phước đã tham mưu UBND tỉnh tỉnh phê duyệt Dự án Tái canh vườn điều để làm cơ sở tiếp tục hỗ trợ giống điều mới, năng suất cao phù hợp với điều kiện thời tiết, thổ địa nhưỡng địa phương nhằm từng bước thay thế những diện tích đang trồng giống điều cũ năng suất thấp trên địa bàn tỉnh./.
