Một số điểm lưu ý để chuẩn bị một mâm cỗ cúng Táo Quân chu đáo
Theo Chuyên gia phong thủy Phùng Phương chia sẻ trên Sức khỏe & Đời sống: Đầu tiên chọn ngày giờ cúng lý tưởng, lễ cúng ông Công, ông Táo thường được thực hiện vào ngày 23 tháng Chạp âm lịch, tức ngày ông Công, ông Táo lên thiên đình. Tuy nhiên, để chọn giờ cúng chính xác, gia chủ nên tham khảo lịch vạn niên hoặc hỏi ý kiến các thầy phong thủy để chọn giờ hoàng đạo, tránh giờ xấu.
Chuẩn bị mâm cỗ đúng cách, mâm cỗ cúng ông Công, ông Táo thường bao gồm các món ăn truyền thống với ý nghĩa cầu cho gia đình ấm no, hạnh phúc. Các món ăn phổ biến trong mâm cỗ cúng gồm: Cá chép: Món ăn không thể thiếu trong lễ cúng Táo Quân. Theo phong tục, cá chép sẽ được thả xuống sông hoặc ao hồ để đưa ông Công, ông Táo về trời. Gà luộc tượng trưng cho sự sung túc, may mắn. Xôi, bánh chưng, bánh tét là món ăn truyền thống trong các dịp lễ Tết, mang ý nghĩa đoàn viên, ấm no.
Các món ăn chay, tùy vào mỗi gia đình có thể có thêm các món chay như đậu hũ, nấm, rau củ. Ngoài các món ăn chính, gia đình cần chuẩn bị hoa quả và trái cây tươi ngon để cúng Táo Quân. Cần tránh các loại hoa quả có tên gọi xấu như "quả hư", "quả hỏng", hay những thứ không may mắn.
Tiếp theo là đến phần cúng, khi cúng, gia chủ nên sắp xếp mâm cỗ theo nguyên tắc "tả đạo, hữu thần" (với ông Công, ông Táo sẽ đặt bên trái). Cúng xong, gia chủ cần đốt vàng mã (vàng giấy, tiền giấy) để gửi đến các Táo và bày tỏ lòng thành kính. Mọi người trong gia đình đều nên ăn mặc lịch sự, thành tâm cầu nguyện.
Ngoài mâm cỗ, gia chủ cũng nên chuẩn bị những vật phẩm khác để giúp việc cúng thêm phần trang trọng. Một số vật phẩm phổ biến bao gồm: Mũ, áo, hài (được làm bằng giấy, tượng trưng cho những món quà mà ông Công, ông Táo mang về trời)
Vàng mã: Là đồ vật không thể thiếu trong các lễ cúng Táo Quân, giúp gửi những vật phẩm cần thiết cho Táo Quân.
Cá chép được coi là "phương tiện" giúp Táo Quân về trời, vì vậy việc thả cá cần phải được thực hiện cẩn thận. Nên chọn cá chép tươi sống và thả ở những nơi có nước sạch, tránh thả cá xuống những khu vực ô nhiễm.
Sau khi cúng xong, gia chủ nên thu dọn mâm cỗ và dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ. Điều này không chỉ giúp gia đình chuẩn bị đón Tết, mà còn mang ý nghĩa loại bỏ tà khí, tạo không khí trong lành cho một năm mới may mắn.
Chuyên gia nghiên cứu văn hóa Nguyễn Hùng Vĩ, nguyên giảng viên trường Đại học Khoa học, Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) trước đó có chia sẻ với phóng viên báo tin tức: Người Việt Nam cúng cá chép đỏ khi cúng ông Táo vì có truyền thuyết cá chép được dùng làm vật cưỡi của Táo Quân, nhưng bên cạnh đó có nhiều căn nguyên văn hoá.
Cụ thể, với ý tưởng "cá chép gắn liền với bếp lửa", sách xưa ghi rằng, cư dân phương Nam đẽo “mộc ngư” (cá gỗ) làm móc treo nồi khi nấu nướng ở bếp, đó là công cụ bếp quen thuộc. Cá chép là loại cá nước ngọt thường dùng trong cúng tế vì thịt ngon, ít xương. Vảy cá chép được dùng tạo hình cho hình ảnh rồng nên nó mang tính thiêng của rồng. Truyện cá chép hoá rồng nói về công phu tu luyện của cá chép nên có thể bay lên trời như rồng. Cá chép có màu đỏ là màu lửa và cũng là màu may mắn, nghĩa tình của phương Đông.
Lễ cúng ông Công ông Táo là một nét đẹp trong văn hóa tín ngưỡng dân gian của người Việt. Việc chuẩn bị mâm cỗ cúng đầy đủ, chu đáo không chỉ thể hiện lòng thành kính đối với các Táo Quân mà còn là dịp để gia đình thể hiện sự quan tâm đến những giá trị văn hóa truyền thống. Hãy luôn chú ý đến từng chi tiết nhỏ trong lễ cúng để có một ngày lễ Táo Quân đúng nghĩa, mang lại may mắn và bình an cho cả gia đình trong năm mới.
Lưu ý khi chọn cá chép cúng ông Công, ông Táo
Quan niệm dân gian cho rằng, để có một lễ cúng ông Công, ông Táo trọn vẹn, việc chọn cá chép cần tuân theo các yếu tố sau: Chọn cá chép phải còn sống, khỏe mạnh và bơi lội nhanh nhẹn. Điều này tượng trưng cho sự sống động và thịnh vượng trong năm mới.
Cá có kích thước vừa phải, tượng trưng cho sự đủ đầy, sung túc. Cá thường có chiều dài khoảng 30-40cm là hợp lý.
Chọn cá chép có màu đỏ hoặc vàng, đây là những màu mang lại may mắn và tài lộc cho gia đình. Nếu có thể, chọn cá chép vàng, vì màu vàng tượng trưng cho sự phú quý.
Cá có thân hình đẹp, không bị xây xát, tróc vẩy hoặc có dấu hiệu bị bệnh. Nên chọn cá từ những nơi uy tín, có nguồn gốc rõ ràng để đảm bảo chất lượng và tính an toàn trong việc cúng lễ.
Trước khi lễ cúng diễn ra, cá chép cần được thả vào một thùng nước sạch, có thể thêm chút muối để làm sạch và giữ cá khỏe mạnh.
Một số gia đình thường dùng nước chè để rửa cá, giúp cá thêm tươi mới và thơm tho trước khi thả cá xuống sông, ao hồ./.
