Dồn dập đơn hàng, sầu riêng hướng tới mục tiêu xuất khẩu 3,5 tỷ USD
Tiếp nối những thành công trong năm 2023, ngay trong những ngày đầu năm mới 2024, xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc đã nhộn nhịp. Tại các cửa khẩu ở Lào Cai, theo Chi cục Hải quan Cửa khẩu Lào Cai (Cục Hải quan tỉnh Lào Cai) thông tin, chỉ trong 3 ngày đầu năm 2024, xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc đạt 255 tấn, đạt kim ngạch gần 1 triệu USD (chiếm gần 36% tổng kim ngạch xuất khẩu).
Ông Nguyễn Đình Tùng - Tổng Giám đốc Vina T&T Group- cho hay, hiện nay doanh nghiệp đang tích cực tăng cường giao hàng sang thị trường này. Theo ông Tùng, tính riêng thị trường Trung Quốc, năm 2023 đơn vị đã xuất khẩu 400 container sầu riêng tươi. “Năm 2023 doanh nghiệp ký đơn hàng xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc 2.000 container sầu riêng. Tuy nhiên, nguồn cung sầu riêng xuất khẩu không đủ, nên phần còn lại của đơn hàng doanh nghiệp tiếp tục trả cho đối tác trong năm 2024”, ông Tùng cho hay.
Còn theo bà Ngô Tường Vy - CEO Công ty TNHH XNK trái cây Chánh Thu, sầu riêng là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của doanh nghiệp trong năm 2023, góp phần đưa doanh thu gấp đôi năm 2022. Tại Trung Quốc, sầu riêng Việt Nam nhận được phản hồi khá tích cực từ phía các đối tác. Hiện nay, doanh nghiệp đang tiếp tục đẩy mạnh thủ tục để xuất khẩu các lô hàng sầu riêng vào thị trường này.
Chia sẻ về hoạt động xúc tiến tiêu thụ sầu riêng của Công ty CP Ameii, ông Nguyễn Khắc Tiến - Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cho biết, năm 2022 công ty không ghi nhận doanh thu xuất khẩu rau quả từ thị trường Trung Quốc. Tuy nhiên, sau khi thị trường này mở cửa với nhiều loại trái cây Việt Nam, đặc biệt là với sầu riêng, công ty đã chuyển hướng và đã bắt đầu có khoảng 30% doanh thu từ thị trường này.
“2024 sẽ là năm bứt phá tại thị trường Trung Quốc khi dư địa và tiềm năng xuất khẩu rau quả còn rất nhiều. Sau quá trình làm việc, tiếp cận với các tập đoàn Trung Quốc, công ty đã nhận thấy khả năng gia tăng kim ngạch của sản phẩm sầu riêng chế biến, vì vậy, công ty sẽ tập trung vào phát triển và xúc tiến tiêu thụ các sản phẩm này”, ông Nguyễn Khắc Tiến nhấn mạnh.
Bà Ngô Tường Vy đánh giá, hiện 90% sầu riêng loại ngon của Việt Nam đã xuất khẩu qua Trung Quốc. Tuy nhiên xét theo tổng lượng nhập khẩu của thị trường 1,4 tỷ dân, thị phần của sầu riêng Việt Nam mới chỉ chiếm 5%, còn lại là hàng Thái Lan và Malaysia. Do đó ngành sầu riêng của Việt Nam vẫn còn nhiều tiềm năng và thị phần có thể ở mức 40% tại đây trong vòng 5 năm tới.
“Nhiều người Trung Quốc chưa được ăn sầu riêng, nhiều tỉnh ở Trung Quốc chưa có sầu riêng, đó là cơ hội rất lớn cho Việt Nam. Thực tế các đối tác của Chánh Thu cũng yêu cầu rất nhiều nhưng công ty hiện mới chỉ cung cấp được khoảng 1/10”, bà Vy cho hay.
Bà Vy cho rằng, dung lượng thị trường sầu riêng của Trung Quốc có thể đạt 20 tỷ USD trong thời gian tới. Các doanh nghiệp kỳ vọng việc hợp tác chặt chẽ giữa hai nước sẽ tiếp tục mở cửa các mặt hàng rau quả Việt Nam, thúc đẩy nhanh quá trình cấp thêm nhiều mã số vùng trồng, mã số cơ sở đóng gói, tạo điều kiện cho nông sản Việt tiếp tục bùng nổ và chinh phục thị trường tỷ dân này.
Nắm bắt cơ hội sầu riêng nỗ lực nâng chất
Theo đánh giá của các chuyên gia trong lĩnh vực nông nghiệp, để mở rộng thị trường xuất khẩu cho sầu riêng Việt Nam không chỉ tại Trung Quốc mà còn trên toàn thế giới, sầu riêng Việt Nam cần tập trung nâng cao chất lượng sầu riêng, tập trung vào các khâu: Bảo quản, sơ chế, chế biến để gia tăng giá trị.
Cụ thể, các vùng trồng, cơ sở đóng gói sầu riêng phải có biện pháp quản lý phù hợp để loại bỏ các đối tượng dịch hại, đặc biệt là ruồi đục quả và các loài rệp sáp; đáp ứng được yêu cầu về an toàn vệ sinh thực phẩm, không có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt mức cho phép; thực hiện đúng quy cách về đóng gói, thông tin trên bao bì để bảo đảm truy xuất nguồn gốc chính xác.
Bên cạnh đó, doanh nghiệp, người dân và cơ quan quản lý cần đáp ứng yêu cầu về nhật ký, hồ sơ sản xuất cũng như các chương trình giám sát an toàn thực phẩm trước khi thu hoạch mà phía Trung Quốc yêu cầu.
Thiết lập, xây dựng các mã số vùng trồng cho từng loại trái cây, cơ sở sơ chế, đóng gói trái cây nhằm đáp ứng các yêu cầu truy xuất nguồn gốc, xuất xứ sản phẩm. Quy định này trước mắt phục vụ xuất khẩu chính ngạch vào thị trường Trung Quốc, đồng thời cũng là cơ sở để Việt Nam mở rộng xuất khẩu sang thị trường khác như Mỹ, EU và Nhật Bản.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Phùng Đức Tiến cho biết, khi Việt Nam và Trung Quốc ký nghị định thư xuất nhập khẩu sầu riêng chính ngạch thì dự báo giá trị của trái cây này chỉ đạt hơn 1 tỷ USD nhưng kết thúc năm 2023 đã đạt gần 2 tỷ USD.
Dự báo trong năm 2024, nếu Trung Quốc đồng ý nhập khẩu chính ngạch sầu riêng đông lạnh thì giá trị xuất khẩu của sầu riêng sẽ còn tăng mạnh hơn nữa. Hiện tại, các cơ quan chức năng phía Việt Nam và Trung Quốc đã hoàn tất việc đàm phán kỹ thuật để đi đến ký kết nghị định thư xuất khẩu sầu riêng đông lạnh và dừa tươi sang Trung Quốc, sau đó sẽ thống nhất và ký nghị định thư.
Bên cạnh thị trường Trung Quốc, xuất khẩu sầu riêng còn ghi nhận tăng “đột biến” tại các thị trường như Cộng hoà Czech tăng 28,195%; Canada, Mỹ, Papua New Guinea tăng từ 222-837% so với năm trước.
Đáng chú ý, Thái Lan - quốc gia trồng và xuất khẩu sầu riêng lớn nhất thế giới cũng đã chi 96,9 triệu USD để mua sầu riêng Việt Nam trong tháng 11/2023. Theo Hiệp hội Rau quả Việt Nam, vì nước ta thu hoạch sầu riêng quanh năm, trong khi Thái Lan thu hoạch theo mùa nên Thái Lan đã phải nhập khẩu sầu riêng từ Việt Nam.
Ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam cho rằng, cơ hội xuất khẩu sầu riêng sang thị trường Trung Quốc nói riêng và các thị trường khác nói chung còn rất lớn. Đặc biệt, các quốc gia trồng loại trái cây này chỉ thu theo mùa vụ, trong khi nước ta được thu quanh năm. Đây chính là thế độc quyền của sầu riêng Việt Nam.
Bên cạnh đó, Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) đi vào thực thi giúp vận tải biên giới thuận lợi hơn. Do đó, việc Việt Nam tăng cường xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc qua các cửa khẩu đường bộ giúp tiết kiệm thời gian, chi phí. Từ đó, sầu riêng Việt Nam có giá thành cạnh tranh hơn so với các sản phẩm cùng loại của Thái Lan.
"Năm 2023 kim ngạch sầu riêng của nước ta ước đạt 2,3 tỷ USD. Sang năm 2024, sản lượng sầu tăng cao, được cấp thêm nhiều mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói đủ điều kiện xuất khẩu thì kim ngạch có thể đạt khoảng 3,5 tỷ USD", ông Đặng Phúc Nguyên dự báo./.
