Sáp nhập tỉnh thành và phương án bảo vệ thương hiệu địa danh du lịch
Trong phương án của Chính phủ, các cơ quan tính toán sẽ "giảm từ 63 tỉnh thành xuống còn 34", trình Trung ương và Quốc hội quyết định. Trong tháng 3, nhiều tỉnh thành cũng đang xây dựng phương án cụ thể để giữ lại các tên địa danh quan trọng, gắn liền với lịch sử và du lịch.
Với ngành du lịch, chủ trương sáp nhập tỉnh, không tổ chức cấp huyện sẽ có tác động nhất định về mặt không gian phát triển và thương hiệu du lịch của từng địa phương, như trường hợp Hà Giang, Đà Lạt, Phú Yên, Kon Tum...
Đối với các đơn vị hoạt động trong lĩnh vực du lịch cũng không ít băn khoăn, bởi nếu tên địa danh thay đổi, việc quảng bá du lịch có thể gặp khó khăn, nhất là những điểm đến gắn liền với văn hóa, lịch sử và ẩm thực địa phương. Các doanh nghiệp lữ hành có thể phải điều chỉnh lại chương trình tour, sản phẩm du lịch và kế hoạch làm việc với đối tác.
Theo đại diện một doanh nghiệp lấy ví dụ: Nếu sáp nhập Lâm Đồng và Bình Thuận sẽ đặt ra thách thức do sự khác biệt rõ rệt về địa hình, khí hậu và sản phẩm du lịch. Lâm Đồng nổi tiếng với khí hậu mát mẻ, cảnh quan núi rừng, trong khi Bình Thuận là vùng khí hậu khô nóng, mạnh về du lịch biển. Sự khác biệt này có thể gây khó khăn trong quản lý, quảng bá thương hiệu chung và phát triển du lịch đồng bộ.
Ông Nguyễn Tuấn Anh, Thạc sĩ nghiên cứu chính sách công Trường đại học Fulbright, cho hay vấn đề nảy sinh trong quá trình sáp nhập là tên các địa danh có giá trị lịch sử, văn hóa và du lịch bị thay đổi hoặc xóa bỏ trên bản đồ hành chính. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến bản sắc địa phương mà còn tác động đến nhận diện thương hiệu du lịch và tâm lý người dân.
Ông Tuấn Anh chỉ ra ba mối lo của việc mất tên địa danh du lịch khi sáp nhập gồm giá trị lịch sử và bản sắc địa phương gắn với tên gọi cũ sẽ dần bị lãng quên, nhất là đối với thế hệ sau; ngành du lịch có thể chịu tác động khi các địa danh nổi tiếng bị thay đổi và sự thay đổi tên địa danh có thể tác động đến tâm lý và nhận diện của du khách.
Theo ông, tên đơn vị hành chính không chỉ là tên gọi mà còn là thương hiệu du lịch thu hút khách trong và ngoài nước. Nếu những tên gọi đã quen thuộc không còn hoặc bị thay đổi, du khách gặp khó khi tìm kiếm thông tin các địa danh quen thuộc.
Ông Nguyễn Tuấn Anh cho rằng, để bảo tồn giá trị lịch sử, văn hóa và thương hiệu du lịch, có thể áp dụng đặt tên kép hoặc bổ sung địa danh vào đơn vị hành chính mới, như "Huyện Sa Pa - Mường Khương" thay vì chỉ Mường Khương. Đồng thời, chính quyền có thể duy trì bảng chỉ dẫn, tư liệu lịch sử và tổ chức sự kiện để đảm bảo địa danh cũ vẫn được nhận diện.
Ông Tuấn Anh cũng chỉ ra những lợi ích tiềm năng khi điểm đến có tên mới. Đầu tiên, việc đổi tên có thể giúp xây dựng một hình ảnh mới, phù hợp hơn với chiến lược phát triển của địa phương. Trong nhiều trường hợp, địa danh cũ có thể không còn phản ánh đúng thực trạng và tiềm năng của vùng đất đó. Một cái tên mới có thể giúp địa phương tái định vị thương hiệu, hướng đến một chiến lược phát triển khác biệt.
Việc đổi tên cũng có thể giúp đơn giản hóa hệ thống hành chính, tạo thuận lợi trong quản lý và giao dịch kinh tế. Tên gọi mới phản ánh sự hợp nhất và đoàn kết của các cộng đồng và có thể đi kèm với chính sách phát triển mạnh mẽ hơn từ Trung ương và địa phương.
"Trước khi thay đổi tên, cần tham vấn cộng đồng, chuyên gia lịch sử và nhà nghiên cứu văn hóa nhằm tránh tranh cãi", ông Tuấn Anh nói và cho biết thêm việc xây dựng chính sách sáp nhập đơn vị hành chính cần có sự linh hoạt theo từng địa phương.
Những lợi thế cho phát triển, liên kết du lịch thêm những giá trị mới
Bên cạnh những trở ngai ban đầu tác động do sáp nhập, các chuyên gia cũng chỉ ra những lợi thế đem lại cho phát triển, liên kết du lịch. Theo đó, nhiều tỉnh thành sau sáp nhập sẽ có cơ hội để làm mới thương hiệu, ví dụ không gian du lịch nội tỉnh sẽ có thêm bãi biển, rừng núi hoặc thêm giá trị văn hóa mới...
Theo PGS.TS Phạm Trương Hoàng (Đại học Kinh tế Quốc dân), thương hiệu du lịch của một địa phương chỉ có giá trị nếu gắn liền với sản phẩm du lịch và chất lượng dịch vụ tại địa phương đó. Vì vậy trong trường hợp phải thay đổi tên gọi một điểm đến du lịch thì chỉ thay đổi "cái vỏ", còn "cái lõi" không bị mất đi.
"Với thương hiệu du lịch thì tên gọi chỉ là tài sản tạm thời, còn tài sản cốt lõi là những đặc điểm tự nhiên, văn hóa, con người, trải nghiệm... Ví dụ như nhắc đến du lịch Hà Giang, có một thương hiệu nổi tiếng là "Ha Giang loop" thì cái gốc vẫn là những con đường quanh co, cao nguyên đá, văn hóa bản địa... Dù có thay đổi tên gọi là gì, ví dụ như "Ha Giang loop in Tuyen Quang" chẳng hạn, thì bản chất trải nghiệm của du khách vẫn như vậy. Thậm chí với người làm kinh doanh, "Ha Giang Loop in Tuyên Quang" đôi khi còn là cơ hội bán hàng tốt hơn, vì gợi mở cái tò mò thú vị và mới mẻ hơn với khách", PGS.TS Phạm Trương Hoàng nhận định.
Ngoài ra xét về mặt cơ hội, việc sáp nhập tỉnh thành sẽ đưa các điểm đến du lịch kết nối tốt hơn vì nằm trong cùng địa phận một tỉnh, được quản lý bởi cùng một hệ thống và được quảng bá đồng bộ bởi cùng một cơ quan.
"Xưa nay chúng ta chưa phát huy hiệu quả các kết nối du lịch, kinh tế vùng để giảm thiểu sự manh mún, nhỏ lẻ, trùng lặp... hoặc sự đi sau của một địa phương trong tuyến du lịch liên tỉnh. Bây giờ các liên kết vùng, liên kết địa phương thì sẽ có nhiều cơ sở hơn để hình thành và phát triển. Ví dụ Tuyên Quang và Hà Giang trước đây cố gắng liên kết tìm tiếng nói chung, thì bây giờ nếu thành một tỉnh thì sẽ thuận lợi hơn nữa", PGS.TS Phạm Trương Hoàng phân tích.
Đồng quan điểm này, nhiều doanh nghiệp du lịch cho rằng sáp nhập đơn vị hành chính mở ra những cơ hội mới như phát triển các tuyến tour liên tỉnh, giúp du lịch không còn bị bó hẹp trong từng địa bàn riêng lẻ. Nhiều địa danh du lịch nổi tiếng vẫn giữ nguyên tên gọi và giá trị lịch sử bất kể các danh thắng này thuộc tỉnh thành nào. Điều quan trọng là cách truyền thông và quảng bá để đảm bảo du khách vẫn nhận diện được điểm đến.
Ông Nguyễn Tiến Đạt, Chủ tịch Hiệp hội du lịch Hà Nội, cho hay việc sáp nhập cấp tỉnh có thể dẫn đến thay đổi tên địa danh hành chính, nhưng tên các điểm du lịch nổi tiếng ở cấp thấp hơn nên được giữ nguyên để đảm bảo nhận diện thương hiệu. Những địa danh quen thuộc như Mũi Né, Đà Lạt, Phan Thiết được giữ tên để lưu giữ danh tiếng của các điểm đến này.
"Điều quan trọng là cách truyền thông và quảng bá để đảm bảo du khách vẫn nhận diện được điểm đến quen thuộc và nắm bắt được thay đổi", ông Đạt nói, đồng thời lấy ví dụ nếu Bình Thuận sáp nhập vào Lâm Đồng, cần làm rõ rằng du khách có thể đến Lâm Đồng để du lịch biển.
Theo Chủ tịch Hiệp hội du lịch Hà Nội, sáp nhập đơn vị hành chính mở ra những cơ hội mới như phát triển các tuyến tour liên tỉnh, giúp du lịch không còn bị bó hẹp trong từng địa phương riêng lẻ.
Không gian du lịch trở nên đa dạng hơn, ví dụ Bắc Giang rộng lớn với nhiều khu sinh thái có thể bổ sung cho Bắc Ninh - vốn nổi tiếng với du lịch văn hóa. Trước đây, hai địa phương này vốn là một tỉnh có tên Hà Bắc, có nhiều nét tương đồng về văn hóa.
Một số tỉnh không có đường biên giới khi sáp nhập với tỉnh có biên giới cũng mở ra cơ hội phát triển du lịch biên giới. Như trường hợp Lào Cai - Yên Bái nếu sáp nhập, giúp du khách có thêm lựa chọn di chuyển liên tuyến thuận lợi hơn, kéo dài thời gian lưu trú và tăng chi tiêu du lịch.
Ông Phạm Anh Vũ - Phó Tổng giám đốc Công ty Du lịch Việt chia sẻ: "Các doanh nghiệp du lịch luôn có khả năng thích ứng cao, sẽ nhanh chóng điều chỉnh để phù hợp với thay đổi và đưa ra các sản phẩm mới".
Theo ông Phạm Anh Vũ, việc sáp nhập có thể mang lại lợi ích về giao thông và quản lý du lịch. Khi chính sách quảng bá được triển khai đồng bộ trên một địa bàn rộng hơn, cả doanh nghiệp và du khách sẽ hưởng lợi. Một thuận lợi khác là công tác quản lý hiệu quả hơn, từ khâu quảng bá đến tổ chức tour. Không gian mới với tuyến du lịch mới có thể tạo ra các tour hấp dẫn hơn trong phạm vi mới sau sáp nhập./.
