Một trong những thách thức lớn nhất mà AI mang đến là việc tạo ra và lan truyền tin giả (fake news). Ngoài ra, công nghệ deep-fake sử dụng AI để tạo ra video và hình ảnh giả mạo, trong đó người xem có thể thấy những hình ảnh hoặc video của các sự kiện hoặc nhân vật hoàn toàn không có thật. Điều này làm tăng khả năng lan truyền thông tin sai lệch thông qua các phương tiện truyền thông trực quan.
Tại hội thảo, ông Lê Quốc Minh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam thuyết trình về nội dung “AI và tương lai báo chí”. Thuyết trình của Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam đã đưa ra 5 cấp độ trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI); các công nghệ AI vừa mang lại cơ hội, vừa là mối đe dọa đối với ngành báo chí. Thuyết trình cũng dẫn ra hơn ba mươi ứng dụng của GenAI trong ngành báo chí và những gợi ý cho việc áp dụng AI trong báo chí. Đồng thời viện dẫn những câu hỏi lớn về AI và báo chí thường gặp.
Trả lời cho câu hỏi “ngành báo chí mong đợi gì ở AI?”, ông Lê Quốc Minh nhấn mạnh, năng suất trong báo chí nhờ AI sẽ không tăng mãi. Những lợi ích của AI trong báo chí sẽ có lúc nhiều lúc ít. Chi phí sẽ gia tăng trong giai đoạn ban đầu và cần phải có những thay đổi ở cấp độ tổ chức và mang tính chiến lược. Con người không hoàn hảo, và AI cũng vậy. Chính những định kiến mà AI đã thể hiện là mối quan ngại lớn nhất.
Trước thực tế đang diễn ra vấn nạn tin giả “một viễn cảnh không lấy gì làm tốt đẹp”, nhà báo Lê Quốc Minh nhấn mạnh đặc biệt đến vấn đề đạo đức. Theo người đứng đầu Hội Nhà báo Việt Nam: “Chỉ có báo chí mới cứu được báo chí. Phải trung thành với tờ báo, đầu tư vào tài năng, và đừng phụ thuộc quá nhiều vào GenAI với kỳ vọng cứu giúp hoạt động của tờ báo”.
Hội thảo diễn ra với hai phiên thảo luận sôi nổi chủ yếu xoay quanh ba vấn đề nổi bật: AI đang làm thay đổi phương thức sản xuất tin tức và ảnh hưởng như thế nào đến sự sáng tạo, khách quan của báo chí; chia sẻ kinh nghiệm, xác định phân tích những trường hợp cụ thể liên quan đến việc báo chí tận dụng được lợi thế của AI mà vẫn giữ vững đạo đức nghề nghiệp và tính trung thực của thông tin; những ý kiến đóng góp cho công tác đào tạo, bồi dưỡng các nhà báo trong thời đại số.
Theo báo cáo đề dẫn tại hội thảo, hiện nay, trí tuệ nhân tạo (AI) dần trở thành một phần không thể thiếu trong nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội, trong đó có báo chí. AI không chỉ thay đổi cách thức làm báo mà còn mang lại cơ hội và thách thức. Đây cũng là chủ đề mang tính thời sự và nhận được sự quan tâm rất lớn từ các cơ quan báo chí, truyền thông, cũng như những người làm báo trên cả nước.
Về cơ hội, AI có thể giúp tổng hợp và phân tích dữ liệu nhanh chóng hơn, giúp các nhà báo tiết kiệm thời gian và nỗ lực trong quá trình nghiên cứu và sản xuất tin, bài. Thêm vào đó, việc triển khai thành công AI trong tòa soạn sẽ giúp cá nhân hóa nội dung để phù hợp với sở thích và nhu cầu của từng đối tượng độc giả, từ đó tăng khả năng tương tác và độ hấp dẫn của các sản phẩm báo chí.
Thách thức lớn nhất mà AI mang lại là việc tạo và lan truyền tin giả (fake news). Điều đó sẽ làm tăng khả năng lan truyền thông tin sai lệch thông qua các phương tiện truyền thông. Những cơ hội và thách thức đó đòi hỏi các cơ quan báo chí, các nhà báo và người làm báo cần có sự đào tạo và chuẩn bị kỹ lưỡng để có thể sử dụng AI một cách hiệu quả, đảm bảo tính tin cậy và đạo đức nghề nghiệp trong truyền tải thông tin.
Tại hội thảo, các đại biểu đã trao đổi, thảo luận, tham luận về tác động của AI với báo chí; vấn đề bản quyền của AI; công tác đào tạo, bồi dưỡng báo chí trước những thách thức của AI… đồng thời chia sẻ những kinh nghiệm hữu ích về ứng dụng AI trong các chương trình truyền hình, thời sự, phỏng vấn, ảnh báo chí, các tác phẩm báo chí đa phương tiện...
Phát biểu kết luận hội thảo, ông Lê Quốc Minh khẳng định trong thời đại hiện nay, báo chí cần thay đổi cách thức truyền tải thông tin theo xu hướng chuyển đổi số, bắt kịp xu thế phát triển của công nghệ để đáp ứng nhu cầu của công chúng, trong đó AI là một phần trong công cuộc chuyển đổi số báo chí. Đồng chí mong muốn người làm báo cần nắm quyền chủ động, làm chủ công nghệ, trong đó có ứng dụng hiệu quả AI để sản xuất các tác phẩm báo chí phục vụ tốt nhất cho công chúng.
Hội thảo là hoạt động có ý nghĩa thiết thực nhằm nâng cao nhận thức và trang bị cho người làm báo các kỹ năng cần thiết trước những thách thức và tận dụng các cơ hội mà AI mang lại, tạo ra sản phẩm báo chí theo đúng nguyên tắc của nghề nghiệp, góp phần xây dựng nền báo chí cách mạng Việt Nam ngày càng phát triển./.
