Sáng 12/2, tại Nhà Quốc hội đã khai mạc Kỳ họp bất thường lần thứ 9, Quốc hội khóa XV. Sau đó, các ĐBQH thảo luận tại tổ về Luật Tổ chức Quốc hội và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi).
Tham gia thảo luận cùng các ĐBQH đoàn TP.HCM, Chủ tịch nước Lương Cường chia sẻ, đây là một nhiệm kỳ Quốc hội đặc biệt với nhiều kỳ họp bất thường nhưng rất cần thiết để giải quyết những vấn đề, những điểm vướng, điểm khó để đưa đất nước phát triển. Tại phiên khai mạc kỳ họp bất thường lần thứ 9, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã có phát biểu nêu rõ việc xây dựng pháp luật làm rất chặt chẽ, theo quy trình.
Chủ tịch nước Lương Cường nêu rõ, Nghị quyết 18 về tinh gọn tổ chức bộ máy được ban hành hơn 8 năm qua và đã có sơ kết, nhưng kết quả thực hiện chưa được như mong muốn.
"Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã họp và báo cáo Trung ương, làm sao đích của tinh gọn phải hiệu lực, hiệu quả. Nếu tổ chức lại thì bộ máy mới phải tốt hơn, hiệu quả hơn bộ máy cũ", Chủ tịch nước nói.
Theo Chủ tịch nước, để bộ máy hoạt động hiệu lực, hiệu quả hơn thì phải "gỡ" được các điểm vướng đang tồn tại. Khi rà soát Nghị quyết 18 cũng bị "vướng" tới hơn 5.000 luật và văn bản pháp luật các loại, trong đó, có 200 luật cần sửa đổi bổ sung. Quan trọng nhất là tập trung vào 4 luật: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội; Luật Tổ chức Chính phủ (sửa đổi); Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi); Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật (sửa đổi).
Bên cạnh đó là 5 nghị quyết liên quan để triển khai Nghị quyết 18 sẽ được Quốc hội xem xét, sửa đổi bổ sung lần này. Chủ tịch nước nói: "Bộ Chính trị và Ban Bí thư đã họp rất nhiều phiên với sự thống nhất cao "nhiều vấn đề nhưng để quyết tâm thực hiện thì mọi cấp, mọi ngành, mọi người trong toàn bộ hệ thống chính trị đều phải cố gắng" - như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh phải "vừa chạy, vừa xếp hàng".
Chủ tịch nước Lương Cường cũng khẳng định tầm quan trọng của "3 đột phá chiến lược" quyết định phát triển là thể chế, nhân lực và hạ tầng. Song thực tế, đây cũng là những nội dung có nhiều điểm nghẽn nhất, nhất là về thể chế.
"Quan điểm là chỗ nào vướng, khó mà mình làm được thì cố gắng làm. Vì vậy có kỳ họp bất thường lần thứ 9", Chủ tịch nước nói.
Chủ tịch nước đề nghị các ĐBQH với chuyên môn, thực tiễn cơ sở cùng thảo luận sửa các luật để đảm bảo "tốt hơn, mạnh hơn".
Về mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên và từ năm 2026 là ở mức 2 con số, nội dung mới được trình Quốc hội ngay phiên khai mạc Kỳ họp, Chủ tịch nước nêu vấn đề nên "gỡ thế nào" để đạt mục tiêu này. Chủ tịch nước cũng kỳ vọng TP.HCM - một trong những trung tâm kinh tế lớn cả nước, động lực phát triển quan trọng, "với quy mô kinh tế rất lớn, thành phố mà tăng trưởng thêm 1% thôi bằng các địa phương khác tăng trường hàng chục %". Chủ tịch nước đặt vấn đề thực tiễn có vấn đề gì "vướng, khó" để thành phố “tăng tốc, bứt phá, cất cánh”, thực sự là đầu tàu kinh tế, phát triển năng động.
Chủ tịch nước Lương Cường cũng nêu các mục tiêu của cả nước trong các giai đoạn 2030 - 2045, ngoài tăng trưởng kinh tế thì còn nhiều vấn đề khác.
"Tuổi thọ trung bình ở nước phát triển phải 80 tuổi trở lên, trong khi Việt Nam hiện mới hơn 74 tuổi. Cùng với kinh tế, GDP, Việt Nam phải tăng trưởng các chỉ số khác, đời sống nhân dân phải ổn định. Ngày xưa thì ăn no, mặc ấm, bây giờ phải ăn ngon, mặc đẹp", Chủ tịch nước nhấn mạnh./.
Cũng tại phiên thảo luận ở tổ sáng nay, chủ trương sáp nhập các ủy ban, nâng cấp hai ban thành các ủy ban thuộc Quốc hội là vấn đề trọng tâm, nhận được sự quan tâm của các đại biểu.
Theo đại biểu Trương Xuân Cừ (đoàn Hà Nội), hiện các ban đã được đổi tên thành các ủy ban thuộc Quốc hội. Từ đó, ông đề nghị xem xét, chuyển Hội đồng Dân tộc thành Ủy ban Dân tộc cho đảm bảo thống nhất.
Cũng tại phiên thảo luận ở tổ, đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) tán đồng với chủ trương chuyển hai Ban Dân nguyện và Ban Công tác đại biểu thành các ủy ban của Quốc hội. Theo ông, ở khóa XIV, Quốc hội cũng đã thảo luận, thời điểm đó chưa cần thiết, nhưng vào thời điểm này là phù hợp.
Tuy nhiên, ông Trí cũng băn khoăn với tên gọi mới của Ủy ban Dân nguyện và Giám sát. Theo ông, việc thêm hai chữ “giám sát” là để nhấn mạnh đến vai trò giám sát của ủy ban và Quốc hội. Tuy nhiên, Hội đồng Dân tộc và các ủy ban của Quốc hội cũng đều có vai trò giám sát, vậy có gây chồng chéo không, và phải phân ra như thế nào?
“Lâu nay, việc giám sát tại các ủy ban rất quan trọng, hiệu quả, thực hiện theo mảng được phân công. Do vậy, cần xem xét lại, lấy tên Ủy ban Dân nguyện là đủ, trong đó có bao hàm nội dung giám sát”, ông Trí cho hay.
Phát biểu sau đó, đại biểu Trần Thị Nhị Hà – Phó trưởng Ban Dân nguyện cho biết, luật sửa đổi lần này bám sát tinh thần chỉ đạo về tinh gọn tổ chức bộ máy. Theo bà, việc lấy tên Ủy ban Dân nguyện và Giám sát trực thuộc Quốc hội, cho thấy sự quan tâm rất lớn đến vai trò giám sát và tiếng nói của người dân.
Về băn khoăn của đại biểu về sự chồng lấn chức năng giám sát với các ủy ban khác, bà Hà lý giải, các ủy ban vẫn thực hiện chức năng giám sát lâu nay. Còn tên gọi mới của Ban Dân nguyện đã được thảo luận nhiều lần. Tới đây, sẽ có nghị quyết quy định chức năng riêng, không có sự chồng chéo và việc tổ chức bộ máy Quốc hội sẽ hiệu quả nhất.
“Ủy ban Dân nguyện và Giám sát sẽ giám sát về chất vấn, việc thực hiện cam kết, lời hứa của các bộ trưởng, trưởng ngành, giám sát việc tiếp công dân, giải quyết kiến nghị cử tri… Quốc hội giao quyền linh hoạt cho Chính phủ, các bộ, ngành xây dựng các nghị định, thông tư, nên phải có cơ quan giám sát ban hành các văn bản phù hợp, đúng định hướng luật đã ban hành”, bà Hà cho hay.
