Với điều kiện khí hậu và đất đai vô cùng thuận lợi để trồng các loại cây chiết xuất tinh dầu, đặc biệt là các loại cây như hương nhu, bạc hà, sả, bạch đàn, húng quế, hoắc hương, sồi,… Việt Nam được coi là mỏ vàng “xanh” của ngành sản xuất và chiết xuất tinh dầu – Điều mà không phải quốc gia nào cũng có được. Theo thống kê của Hiệp Hội Tinh Dầu Việt Nam (VOCA) thì hiện nay nước ta đang có khoảng 300 loại cây có thể dùng chiết xuất tinh dầu và trong đó có 50 loại được sử dụng nhiều nhất.
Đặc biệt, những loại cây này lại rất dễ trồng và không mất quá nhiều thời gian để chăm sóc cũng như ít sâu bệnh hơn các loại cây khác, chưa kể giá trị kinh tế mà chúng mang lại vô cùng tiềm năng. Chính vì vậy mà ngành công nghiệp sản xuất và chiết xuất tinh dầu ở nước ta đang dần trở nên được quan tâm và chú trọng đầu tư từ phía các doanh nghiệp và Chính phủ.
Cùng với đó, người tiêu dùng đang dần chuyển sang xu hướng sử dụng những hợp chất từ thiên nhiên. Theo đó, nhu cầu sử dụng tinh dầu của thế giới cũng như ở Việt Nam ngày càng tăng cao. Đặc biệt là loại tinh dầu dùng trong liệu pháp hương thơm và công nghiệp mỹ phẩm. Tính đến thời điểm hiện tại, Việt Nam đã xuất khẩu nhiều tinh dầu thành công như quế, hồi, tỏi, hồ tiêu... chiếm 1,16% về số lượng và 0,6% về giá trị thị phần tinh dầu toàn cầu.
Chia sẻ về vấn đề này tại toạ đàm "Quế và tinh dầu quế" do Hiệp hội Tinh dầu Hương liệu và Mỹ phẩm Việt Nam (VOCA) phối hợp với Hiệp hội Doanh nghiệp Khoa học và Công nghệ Việt Nam (VST) và Trung tâm Giao dịch thông tin, công nghệ và thiết bị tổ chức sáng ngày 25/4 tại Hà Nội, TS Bùi Thị Bích Ngọc - Giám đốc Trung tâm Dầu, Hương hiệu và Phụ gia thực phẩm (Viện Công nghệ thực phẩm Việt Nam) cho biết: tinh đầu từ những loại quế, hồi, gừng, tỏi, hồ tiêu... đang được xem là đặc sản Việt Nam.
Trong những năm 40 của thế kỷ 20, sản phẩm quế và hồi của Việt Nam đứng hàng đầu thế giới cả về số lượng và chất lượng và được ứng dụng rộng rãi tạo ra nhiều sản phẩm giá trị trên toàn thế giới. Tinh dầu gừng được chiết xuất từ giống gừng gié đặc sản với mùi thơm lai chanh hấp dẫn, được đánh giá có chất lượng hàng đầu thế giới.
Còn tinh dầu tỏi được chiết xuất từ giống tỏi tươi đặc sản Hải Dương với mùi thơm đặc chưng hấp dẫn, được đánh giá có chất lượng hàng đầu thế giới do có hàm lượng các hợp chất allicin và các hơp chất chứa lưu huỳnh. Đây chính là cơ hội cho Việt Nam phát triển ngành công nghiệp tinh dầu và thúc đẩy sự đa dạng hoá kinh tế.
Tuy nhiên, theo bà Ngọc, các doanh nghiệp sản xuất tinh dầu Việt Nam hiện còn đối diện với nhiều khó khăn, thách thức. Trong đó, quy trình sản xuất chưa hoàn thiện, nguồn nguyên liệu chưa đồng đều, cơ sở hạ tầng, hệ thống thiết bị chưa đồng bộ là thách thức không nhỏ với doanh nghiệp. Doanh nghiệp phải cạnh tranh với các quốc gia khác có sẵn các nguồn tài nguyên và cơ sở hạ tầng phát triển, từ đó tạo áp lực lớn cho các chủ doanh Việt Nam.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp Việt Nam gặp khó khăn trong tiếp cận thị trường toàn cầu do yêu cầu về chất lượng, chuẩn mực. Doanh nghiệp cũng thiếu hụt nguồn nhân lực có kỹ năng và kiến thức chuyên môn. Đầu tư vào nghiên cứu và phát triển công nghệ để cải thiện quy trình sản xuất và chất lượng sản phẩm còn nhiều hạn chế.
Ngoài ra, tình trạng biến đổi khí hậu và sự biến động của thời tiết có thể ảnh hưởng đến mùa màng và sản lượng của cây cỏ và hoa, gây ra sự không ổn định trong nguồn cung tinh dầu.
Từ đó, theo bà Ngọc, cơ quan quản lý, các hiệp hội ngành nghề cần hỗ trợ, đồng hành cùng doanh nghiệp, qua đó tháo gỡ các vướng mắc cho ngành sản xuất tinh dầu để ngành này phát triển tương xứng với tiềm năng. Về lâu dài, cần đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất, bố trí đầy đủ nhân sự tại các đơn vị sản xuất tinh dầu, đáp ứng tốt các quy định của Nhà nước để bảo đảm cho việc phát triển bền vững sản phẩm tinh dầu và các sản phẩm chế biến sâu từ tinh dầu.../.
