Khai thác tiềm năng, hiện thực hóa khát vọng xanh
Trong thời đại ngày nay, khi vấn đề biến đổi khí hậu được cả thế giới quan tâm, tỉnh Thanh Hóa đã thể hiện sự nhìn xa trông rộng và hành động mạnh mẽ để thay đổi cách sử dụng năng lượng. Năng lượng tái tạo không chỉ là một xu hướng mà còn được tỉnh xem là yếu tố quan trọng để xây dựng một nền kinh tế xanh, phát triển bền vững, tạo ra một tương lai tốt đẹp hơn, thân thiện với môi trường.
Với những lợi thế về tự nhiên, Thanh Hóa đang từng bước biến ước mơ trở thành một trung tâm năng lượng sạch của khu vực Bắc Trung Bộ thành hiện thực, góp phần vào mục tiêu giảm khí thải nhà kính về mức "0" của Việt Nam. Đến nay, toàn tỉnh đã có 19 dự án năng lượng tái tạo đi vào hoạt động, cung cấp một lượng điện lớn (hơn 2.488 MW) cho cả nước. Ngoài ra, còn có 6 dự án khác đang được triển khai hoặc chuẩn bị đầu tư, dự kiến sẽ bổ sung thêm 906 MW năng lượng sạch cho tỉnh.
Trong số những dự án đi đầu, phải kể đến những công trình quan trọng đang được tích cực thực hiện hoặc dự kiến đưa vào Quy hoạch điện VIII. Dự án nhà máy điện dùng khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) ở Nghi Sơn với công suất lớn (1.500 MW) không chỉ đảm bảo nguồn điện ổn định mà còn giúp giảm việc phụ thuộc vào các loại năng lượng truyền thống.
Bên cạnh đó, các dự án điện gió ở Bắc Phương – Nghi Sơn (100 MW) và Mường Lát (200 MW) đang phát triển mạnh mẽ ở những vùng có tiềm năng gió lớn của tỉnh. Sự đa dạng trong các loại hình năng lượng tái tạo còn được thể hiện qua dự án điện từ cây cỏ ở Như Thanh (10 MW) và các nhà máy điện đốt rác ở Nghi Sơn (20 MW), Thọ Xuân (12 MW), vừa giúp xử lý rác thải vừa tạo ra điện sạch. Đặc biệt, Nhà máy điện mặt trời Thanh Hóa I với công suất 160 MWp đã tận dụng tối đa nguồn ánh sáng mặt trời dồi dào của tỉnh.
Không chỉ tập trung vào các dự án lớn, Thanh Hóa còn rất quan tâm đến việc phát triển các hệ thống năng lượng tái tạo nhỏ hơn, thể hiện qua sự phát triển mạnh mẽ của điện mặt trời trên mái nhà. Đến nay, đã có 619 hệ thống được lắp đặt khắp tỉnh, với tổng công suất đạt 67.126,6 kWp. Điều này không chỉ giúp các gia đình và doanh nghiệp tự chủ hơn trong việc dùng điện sạch mà còn giúp giảm áp lực cho hệ thống điện chung của cả nước và giảm đáng kể lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính ra môi trường.
Chính sách và định hướng phát triển
Nhận thức sâu sắc về tầm quan trọng của tăng trưởng xanh đối với sự phát triển bền vững, UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành Quyết định số 3825/QĐ-UBND ngày 18/10/2023 về việc ban hành Kế hoạch hành động về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021–2030.
Đây được xem là kim chỉ nam, cụ thể hóa các quan điểm, mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp được đề ra trong Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh. Kế hoạch này không chỉ tạo ra sự đồng thuận trong nhận thức và hành động của các cấp chính quyền, đoàn thể và nhân dân mà còn là động lực mạnh mẽ để Thanh Hóa hiện thực hóa các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội một cách bền vững.
Một trong những điểm nhấn quan trọng trong định hướng phát triển năng lượng xanh của Thanh Hóa là sự chú trọng vào việc chuyển đổi sang sử dụng phương tiện giao thông điện và năng lượng xanh. Tỉnh đã mạnh dạn đề ra lộ trình cụ thể: từ năm 2025, 100% xe buýt thay thế và đầu tư mới sẽ sử dụng điện hoặc năng lượng xanh. Mục tiêu xa hơn đến năm 2030 là tối thiểu 50% phương tiện xe buýt và xe tuyến cố định nội tỉnh sẽ chuyển sang sử dụng các nguồn năng lượng sạch này.
Để đạt được mục tiêu đầy thách thức nhưng vô cùng ý nghĩa này, tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành chuyên môn tập trung phát triển hạ tầng trạm sạc điện trên phạm vi toàn tỉnh, đảm bảo đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của các phương tiện giao thông điện, đặc biệt là trong lĩnh vực kinh doanh vận tải hành khách.
Mặc dù đã đạt được những thành tựu đáng khích lệ, hành trình phát triển năng lượng tái tạo tại Thanh Hóa vẫn còn đối diện với không ít thách thức. Một trong những trở ngại lớn nhất là sự chưa đồng bộ của hạ tầng lưới điện, gây ảnh hưởng đến khả năng đấu nối và tiêu thụ điện từ các dự án năng lượng tái tạo.
Bên cạnh đó, việc thiếu vắng các cơ chế khuyến khích và chính sách rõ ràng, ổn định cũng khiến các doanh nghiệp còn e ngại trong việc đầu tư dài hạn vào lĩnh vực này. Vấn đề về nguồn vốn đầu tư lớn, đặc biệt đối với các dự án điện gió và điện khí, cũng là một bài toán không dễ dàng.
Để giải quyết những thách thức này, tỉnh Thanh Hóa đã chủ động và tích cực phối hợp với các bộ, ngành Trung ương để tháo gỡ các vướng mắc về cơ chế, chính sách và hạ tầng. Đồng thời, công tác truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng về vai trò và lợi ích của năng lượng xanh trong phát triển bền vững cũng được đẩy mạnh. Tỉnh nhận thức rõ rằng, sự đồng thuận và ủng hộ của người dân và doanh nghiệp là yếu tố then chốt để hiện thực hóa mục tiêu năng lượng xanh.
Ngoài ra, Thanh Hóa cũng đang tích cực đề xuất bổ sung các nhà máy điện tái tạo tiềm năng vào Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII. Đây là một bước đi chiến lược nhằm gia tăng tỷ lệ điện năng lượng tái tạo trong cơ cấu nguồn điện của tỉnh, góp phần thực hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam tại Hội nghị COP26 về việc đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Với những tiềm năng to lớn, sự quyết tâm chính trị mạnh mẽ và những hành động cụ thể, Thanh Hóa đang từng bước khẳng định vị thế là một trong những địa phương tiên phong trong lĩnh vực phát triển năng lượng tái tạo của Việt Nam. Hành trình hướng tới một nền kinh tế xanh không chỉ là một giải pháp bảo vệ môi trường mà còn là động lực mạnh mẽ thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững cho tỉnh nhà trong tương lai.
