Được khởi động từ năm 2015, VCED là dự án được tài trợ bởi Chính phủ Canada thông qua Bộ Ngoại giao Canada, được phối hợp thực hiện bởi tổ chức SOCODEVI và Trường Cán bộ Quản lý nông nghiệp và phát triển nông thôn II (CMARD II) trực thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn. Đến nay, hơn 8 nghìn nông hộ được cải thiện sinh kế từ Dự án phát triển hợp tác xã Việt Nam.
Ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển Nông thôn nhận định, cải thiện sinh kế bền vững cho thành viên hợp tác xã là một trong những mục tiêu Chính phủ đặt ra khi triển khai Luật hợp tác xã kiểu mới. Mục tiêu này đã trở thành hiện thực với rất nhiều nông dân ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Nhờ được tham gia vào dự án Phát triển hợp tác xã Việt Nam (VCED), với sự tài trợ của tổ chức Socodevi, dự án không chỉ nâng cao thu nhập cho các thành viên mà còn giúp họ chủ động tham gia vào phát triển thị trường.
Theo ông Thịnh, sau 7 năm thực hiện, cơ bản các mục tiêu của dự án VCED đã được hoàn thành và vượt mong đợi. Đây là dự án đã giúp Việt Nam với những kết quả hết sức cụ thể mà có thể sử dụng cả về mặt lý luận, mặt phát triển chính sách hay áp dụng mô hình thực tế ở các địa phương. Cả quá trình xây dựng chiến lược phát triển hợp tác xã của Việt Nam hay nghiên cứu sửa đổi luật hợp tác xã, hoặc ban hành các Nghị định, Thông tư đều có sự tham gia của dự án VCED. Dự án cũng là một điển hình về hợp tác quốc tế của Việt Nam với Canada nói riêng và với các đối tác quốc tế nói chung.
Ông Brian Allemekinders - Tham tán, Trưởng Ban Phát triển, Đại sứ quán Canada tại Việt Nam chia sẻ, Canada rất vui mừng được hỗ trợ Việt Nam phát triển kinh tế tập thể và hợp tác xã trong hai thập kỷ qua. Các hợp tác xã do dự án VCED hỗ trợ đã thành công trong việc kết nối nông dân với các chuỗi giá trị toàn cầu, giúp tăng thu nhập của người nông dân trong bối cảnh đại dịch.
Điều này cho thấy, mô hình kinh tế hợp tác có thể giúp thúc đẩy các mục tiêu chung của Canada và Việt Nam như tăng trưởng toàn diện, biến đổi khí hậu và trao quyền kinh tế cho phụ nữ. Dự án VCED là một ví dụ điển hình cho thấy các hợp tác xã quy mô lớn, xây dựng theo mô hình và chuyên môn của Canada, có thể được điều chỉnh phù hợp với bối cảnh từng địa phương, giúp hỗ trợ nỗ lực phát triển và giảm nghèo của Việt Nam.
Bà Gaby Breton đồng Giám đốc Dự án Phát triển hợp tác xã Việt Nam (VCED) chia sẻ, từ năm 2015, dự án đã giúp đỡ hàng nghìn thành viên hợp tác xã vươn lên làm chủ trong quá trình sản xuất, kết nối thị trường; tăng khả năng cạnh tranh từ quản trị, xây dựng thương hiệu, phát triển thị trường; đồng thời, hỗ trợ hợp tác xã xây dựng nhà xưởng và thiết bị sản xuất đạt chuẩn quốc tế; tiến tới hoàn thiện chuỗi giá trị nông nghiệp. Không dừng lại ở xuất khẩu sản phẩm thô mà hợp tác xã còn đẩy mạnh chế biến sâu, nâng cao giá trị cho sản phẩm.
Bên cạnh đó, nhiều sản phẩm của hợp tác xã đã xuất khẩu và được thị trường đón nhận. Để có được những sản phẩm đạt chất lượng, ngay từ đầu, dự án đã tập huấn cho nông dân thay đổi hành vi canh tác theo tiêu chuẩn trong nước và quốc tế, nhất là giúp ban lãnh đạo hợp tác xã nâng cao năng lực quản trị; kỳ vọng hợp tác xã ngày càng nâng cao năng lực cạnh tranh, tăng quy mô và hiệu quả cho người nông dân.
Sau 7 năm thực hiện, dự án VCED đã trực tiếp hỗ trợ sự cải thiện sinh kế của hơn 8 nghìn nông hộ; đào tạo hơn 500 người trẻ tuổi về mô hình hợp tác xã và tinh thần khởi nghiệp bằng mô hình này; đào tạo gần 100 cán bộ nguồn về hợp tác xã tại 5 tỉnh: Lâm Đồng, Ninh Thuận, Bình Thuận, Bến Tre và Sóc Trăng.
Phụ nữ được trao quyền để tham gia và lãnh đạo các công việc của hộ gia đình, hợp tác xã và cộng đồng một cách hiệu quả. Về mặt vĩ mô, dự án đã giữ một vai trò tích cực trong việc tham vấn chính sách cho Chính phủ Việt Nam; trong đó bao gồm việc sửa đổi Luật hợp tác xã, khung chính sách hợp tác và chia sẻ kinh nghiệm của các chuyên gia và các quan chức chính phủ Canada.
Qua 7 năm triển khai có 5 hợp tác xã kiểu mới quy mô lớn nằm trong khuôn khổ dự án là Hợp tác xã Bưởi da xanh Bến Tre, Hợp tác xã nho Evergreen Ninh Thuận, Hợp tác xã bò sữa Đơn Dương, Hợp tác xã bò sữa Evergrowth, Hợp tác xã thanh long Thanh Bình; trong đó, 3 hợp tác xã gồm Bưởi da xanh Bến Tre, Evergreen Ninh Thuận và Thanh Bình đã vinh dự được lựa chọn tham gia Đề án 167 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư về “Lựa chọn, hoàn thiện, nhân rộng mô hình hợp tác xã kiểu mới hiệu quả tại các địa phương trên cả nước giai đoạn 2021-2025”./.
