4 lần “được” truy điệu sống nơi “tọa độ lửa”
Trong những ngày tháng bảy lịch sử này, chúng tôi có dịp tìm về gia đình Anh hùng LLVTND Nguyễn Xuân Lứ (tại thôn Trung Sơn, xã Hồng Lộc huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh). Trong căn nhà cấp 4 đơn sơ, được nghe ông kể về những năm tháng hào hùng trong chiến tranh và những lần vào sinh ra tử, đầy cam go, phi thường của ông cùng đồng đội nơi chiến trường Đồng Lộc. Đã hơn 50 năm trôi qua, nhưng ký ức về chiến tranh, về những trận đánh ác liệt, những lần đối mặt với tử thần vẫn còn in đậm trong hồi ức của người lính già nay đã hơn 81 tuổi.
Theo lời kể của ông Nguyễn Xuân Lứ, năm 22 tuổi, ông được tham gia vào đội rà phá bom mìn thuộc đoàn giao thông vận tải tỉnh Hà Tĩnh. Hồi đó tất cả mọi con đường từ Bắc vào Nam đều phải vượt qua ngã ba Đồng Lộc.
Trong kháng chiến chống Mỹ, Ngã ba Đồng Lộc là trọng điểm chiến lược quan trọng nên chúng âm mưu ném bom huỷ diệt nhằm chặt đứt sự chi viện sức người, sức của, vũ khí, súng đạn, lương thực... của hậu phương lớn miền Bắc Xã hội Chủ nghĩa đối với tiền tuyến lớn miền Nam.
Khoảng giữa năm 1964, lúc đó giặc mỹ ném bom ác liệt, đoàn giao thông Hà Tĩnh cùng các đơn vị khác đã quyết định thành lập Đội rà phá bom mìn gồm 15 chiến sĩ tại Ngã Ba Đồng Lộc. Ông Nguyễn Xuân Lứ được giao làm đội trưởng.
Ông Lứ nhớ lại: “Tôi được giao làm đội trưởng và nữ anh hùng La Thị Tám làm đội phó. Không chỉ làm nhiệm vụ rà phá bom mìn mà lúc đó chúng tôi còn phải làm hoa tiêu để cho các loại xe qua lại mỗi khi quân địch ném bom. Chúng tôi còn làm việc chung với Anh hùng liệt sĩ Vương Đình Nhỏ, anh hùng Uông Xuân Lứ…”.
Với ông, kỷ niệm khó quên nhất đó là vào một buổi trưa tháng 5/1967. Ngày hôm đó giặc Mỹ ném bom dữ dội ở Ngã ba Đồng Lộc, ông Lứ và người đồng đội Phan Ngọc đi kiểm tra số lượng bom mà quân địch ném xuống, bất ngờ hai người phát hiện ra rất nhiều bom từ trường.
Để cho đoàn xe thông qua kịp trong ngày, họ đã cùng nhau bàn bạc phương án để phá bom. Trong lúc đang làm nhiệm vụ, bỗng nhiên một quả bom phát nổ, khiến người đồng đội Phan Ngọc hy sinh, còn ông Lứ bị thương nhẹ. Cảm phục trước tấm gương của hai chiến sĩ, ngay trong ngày hôm đó ban lãnh đạo huyện Can Lộc và tỉnh Hà Tĩnh đã làm lễ kết nạp Đảng cho cả hai người tại mặt trận Đồng Lộc. Đó cũng là trường hợp duy nhất được kết nạp Đảng ngay trong trận chiến ở Hà Tĩnh lúc bấy giờ.
Trong thời gian làm đội trưởng rà phá bom mìn, tại đoạn đường huyết mạch Đồng Lộc, Nguyễn Xuân Lứ đã gặp không ít hiểm nguy.
Có những lần tưởng như không còn sống sót để trở về, nhưng rồi ông lại cùng đồng đội can đảm đứng dậy để tiếp tục rà phá những quả bom nổ chậm, để đoàn thanh niên xung phong kịp san lấp mặt đường cho đoàn xe đang tiến dần từ Bắc vào Nam.
Ông Lứ bồi hồi xúc động nhớ lại: “Thời gian 5 năm làm đội trưởng đội rà phá bom mìn tôi đã phải đau xót nhìn các đồng đội lần lượt hi sinh. Cứ mỗi lần cùng đồng đội đi làm nhiệm vụ, nhưng chỉ còn lại mình tôi may mắn trở về. Để hỗ trợ phá được 320 quả bom các loại, cứu sống rất nhiều đồng đội bị thương và hàng ngàn lượt xe thoát khỏi bom đạn, tôi đã phải trải qua 9 lần bị thương, trong đó có 6 lần phải nhập viện vì bom đạn. Trong đó 4 lần đồng đội phải truy điệu sống để tôi đi làm các nhiệm vụ nguy hiểm. Với tôi, chiến tranh ác liệt như vậy nhưng mình vẫn trở về khỏe mạnh bên con cháu đến bây giờ là tôi hạnh phúc lắm rồi”.
Bình dị giữa đời thường
Khi trở về đời thường, ông Nguyễn Xuân Lứ vẫn giữ những phẩm chất người lính Cụ Hồ. Tích cực tham gia vào nhiều tổ chức hội hoạt động tại địa phương, được các cấp, ngành ghi nhận. Không chỉ có vậy ông đã cùng vợ là bà Phan Thị Hảo (Sn 1949) nuôi dạy con cháu trưởng thành, có nhiều đóng góp tại địa phương.
Với những đóng góp của ông tại chiến trường Ngã ba Đồng Lộc, năm 2015, cựu chiến binh Nguyễn Xuân Lứ đã được Nhà nước phong tặng Anh hùng lượng vũ trang nhân dân (LLVTND).
Trở về đời thường, ông Lứ cùng vợ chăm lo làm vườn phát triển thêm kinh tế gia đình. Theo đánh giá của bà con lối xóm, vợ chồng ông Lứ sống rất hòa đồng cùng bà con lối xóm. Việc gì khó ông bà là người đứng lên nhận làm đầu, làm gương. "Chúng tôi có đường to đẹp để đi như hôm nay cũng là công sức không nhỏ của vợ chồng ông Lứ, nên ai cũng nể phục tấm gương của ông bà" bà con cho hay.
Chia sẻ về Anh hùng LLVTND Nguyễn Xuân Lứ, ông ông Hồ Văn Quý - chủ tịch Hội Cựu chiến binh xã Hồng Lộc cho biết: Gia đình bác Lứ là một gia đình rất gương mẫu trong mọi hoạt động, mọi lĩnh vực, con cháu chăm ngoan học giỏi. Dù ở vị trí nào, bác cũng như gia đình luôn ủng hộ và đi đầu mọi phong trào.
Sau khi về địa phương bác đã tham gia nhiều hoạt động như làm bí thư chi bộ, phụ trách các tổ chức hội, giúp bà con nhân dân phát triển kinh tế. Đặc biệt trong phong trào xây dựng nông thôn mới thì bác và gia đình đã hiến đất mở rộng đường, thấy việc làm của ông bà nên bà con lối xóm ai cũng sẵn sàng hiến đất mở rộng đường./.
