Cơ hội quyết định để Việt Nam hoàn thành mục tiêu tăng trưởng
Năm 2024, mặc dù tình hình thế giới và trong nước có nhiều yếu tố rủi ro, khó lường, nhưng kinh tế - xã hội của Việt Nam đã đạt và vượt 15/15 chỉ tiêu chủ yếu. Kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, lạm phát được kiểm soát, tăng trưởng kinh tế cao hơn mục tiêu đề ra… Đây là những kết quả đáng ghi nhận, đặc biệt đặt trong bối cảnh tăng trưởng chung của thế giới còn hạn chế.
Năm 2025 không chỉ là đánh dấu sự kết thúc của kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021-2025, mà còn là cơ hội quyết định để Việt Nam hoàn thành mục tiêu tăng trưởng. Nhiều chuyên gia cho rằng, đây là thời điểm thuận lợi nhất Việt Nam có thể bứt phá và đạt mức tăng trưởng tích cực. Tuy nhiên, cũng nhiều ý kiến cho rằng, trong thuận lợi vẫn còn không ít khó khăn, thách thức cho tăng trưởng năm 2025 và những năm tiếp theo.
Chính phủ đặt mục tiêu phấn đấu tốc độ tăng trưởng cả nước năm 2025 đạt trên 8% hoặc 10% trong điều kiện thuận lợi, tạo đà, tạo lực, tạo thế, tạo niềm tin cho tăng trưởng 2 con số trong giai đoạn 2026-2030.
Trong đó, Chính phủ có đưa ra yêu cầu rất cao cho các địa phương thường gọi là "đầu tàu, động lực tăng trưởng" như Hà Nội, TPHCM, Bình Dương, Đồng Nai và một số địa phương khác.
Nếu các địa phương này tăng trưởng cao hơn con số đạt được của năm 2024 thì sẽ tạo ra động lực tăng trưởng rất lớn. Để đạt được mục tiêu tăng trưởng ít nhất 8% và phấn đấu tăng trưởng 2 con số thì phải có động lực, các giải pháp, cũng như các yếu tố hỗ trợ.
TS. Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội nhận định, một trong những thách thức cần quan tâm là tốc độ tăng trưởng chưa đồng đều giữa các địa phương, các ngành, các lĩnh vực, thậm chí giữa các doanh nghiệp trong cùng một lĩnh vực; một số vấn đề nội tại như bất động sản, thị trường vốn vẫn tiềm ẩn rủi ro.
“Khó khăn của doanh nghiệp nói chung còn lớn, cùng với những yếu tố bên ngoài càng khó dự đoán là rất hiện hữu. Những thách thức này đòi hỏi cần có những giải pháp rõ ràng hơn, chính xác hơn”, TS. Phan Đức Hiếu nói.
Cùng quan điểm, ông Phạm Văn Hòa, Ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cũng cho rằng, việc thu chi ngân sách vẫn còn những tồn đọng, có tiền mà chưa chi được; tỷ lệ giải ngân thấp.
“Tại sao tiền ngân sách có mà chi không được, trong khi đó, bộ, ngành, địa phương cũng đang rất cần tiền. Nếu chi được số tiền này, khả năng GDP của Việt Nam sẽ tăng lên đáng kể”, ông Hòa thẳng thắn.
Bên cạnh đó, nợ đọng thuế của các doanh nghiệp năm sau cao hơn năm trước; trong đó, nợ đọng từ thu tiền sử dụng đất chiếm khoảng 40%.
“Số doanh nghiệp thành lập và số doanh nghiệp rút lui tương đương nhau, đây là ảnh hưởng không hề nhỏ đến thu ngân sách nhà nước. Đáng chú ý, cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước hiện nay hầu như là nằm trên bàn giấy, chưa có chuyển động nào. Đây là những hạn chế, thiếu sót trong quản lý, điều hành thu, chi ngân sách”, ông Hòa chỉ rõ.
Khu vực kinh tế tư nhân là một yếu tố quan trọng trong thúc đẩy tăng trưởng
Theo các chuyên gia, để tiếp đà tăng trưởng của năm 2024 và bứt tốc mạnh mẽ vào năm 2025, bên cạnh thúc đẩy các động lực đầu tư công, đầu tư tư nhân và duy trì đà phát triển của hoạt động xuất nhập khẩu, cần tiếp tục đẩy mạnh tháo gỡ “điểm nghẽn” về thể chế và có các chính sách ứng phó linh hoạt, kịp thời với bối cảnh tình hình trong nước.
TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế cho rằng, khu vực kinh tế tư nhân là một yếu tố quan trọng trong thúc đẩy tăng trưởng giai đoạn tới. Do đó, kỳ vọng Trung ương sẽ sớm chỉ đạo rà soát, sửa đổi, thậm chí là ban hành chiến lược mới về phát triển kinh tế tư nhân trong bối cảnh hiện nay. Song song với đó, cần rà soát các luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa bởi đây là một lực lượng đông đảo, chiếm đến 97 - 98% tổng số doanh nghiệp của Việt Nam.
“Nên điều chỉnh giảm thuế thu nhập doanh nghiệp từ mức 20% xuống 17% đối với doanh nghiệp trung bình và giảm xuống 15% đối với doanh nghiệp nhỏ. Chỉ có phát triển khu vực này thì kinh tế tư nhân mới có thể đóng góp 60 - 65% như định hướng đã đặt ra", TS. Cấn Văn Lực cho hay.
Cũng theo TS. Lực, cần quyết tâm thực hiện một cách nhanh, gọn và hiệu quả hai chủ trương rất lớn của Đảng và Nhà nước là đột phá về thể chế và cách mạng về tinh gọn tổ chức bộ máy. Phải thực sự đột phá, từ khâu làm luật cho đến khâu thực thi và giám sát luật.
"Kinh nghiệm quốc tế cho thấy, khi chúng ta cải cách tốt về thể chế thì tăng trưởng kinh tế sẽ rất tích cực. Vì vậy, tôi cho rằng, chúng ta cũng cần phải khai thác tốt hơn nguồn lực tăng trưởng mới này", TS Cấn Văn Lực bày tỏ.
Đánh giá các động lực tăng trưởng như đầu tư công, đầu tư tư nhân và hoạt động xuất nhập khẩu đều đang duy trì đà phát triển, TS Nguyễn Quốc Việt - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) lưu ý, năm 2025 sẽ có không ít thách thức. Chẳng hạn, sự biến động kinh tế thế giới và các xu thế chính sách bảo hộ thương mại của Mỹ và các nước lớn có thể giảm tăng trưởng kinh tế Việt Nam. Áp lực từ giá dầu, hàng hóa thế giới và biến động tỷ giá có thể ảnh hưởng tiêu cực đến xuất khẩu, nhập khẩu và sức mua.
Cùng với đó, các doanh nghiệp Việt Nam vẫn đối mặt với với việc phí đầu vào còn cao, đơn hàng không phục hồi đồng đều và thiếu bền vững, yêu cầu số hóa và xanh hóa từ các thị trường ngày càng cao.
Ông Việt cho rằng, cần ổn định vĩ mô gắn với phục hồi tăng trưởng nhanh và mạnh mẽ hơn, tránh tư duy nóng vội, các chính sách vĩ mô cần ban hành một cách cẩn trọng, có đánh giá tác động đa chiều và có lộ trình cụ thể.
“Cần cải cách và tinh gọn bộ máy Nhà nước hướng tới hệ thống thể chế và quản lý nhà nước hiệu lực, hiệu quả, hiện đại, minh bạch, dễ hiểu và dễ thực thi để giảm rủi ro kinh doanh và chi phí tuân thủ”, ông Việt nói và nhấn mạnh cần thúc đẩy động lực phát triển bền vững của nền kinh tế dựa trên các mô hình tăng trưởng mới và gắn với xu hướng thương mại - đầu tư toàn cầu.
Bên cạnh đó, TS. Nguyễn Quốc Việt cũng cho rằng, dù gặp nhiều khó khăn, nhưng việc đẩy mạnh đầu tư tư nhân sẽ đóng vai trò quan trọng, giúp tạo động lực nền kinh tế phát triển bền vững. Đầu tư tư nhân sẽ trở thành yếu tố then chốt trong chính sách phát triển kinh tế của Việt Nam trong năm 2025 và những năm tiếp theo, mang lại những cơ hội lớn cho sự thịnh vượng của đất nước.
“Để thúc đẩy đầu tư tư nhân, trong bối cảnh khó khăn và hạn chế về các gói kích thích kinh tế, Chính phủ cần triển khai các chương trình bình ổn giá cả, thúc đẩy hàng Việt Nam chất lượng cao và đáp ứng các chuẩn mực quốc tế. Các chính sách này sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh, không chỉ phục vụ thị trường trong nước mà còn xuất khẩu. Chính sách hỗ trợ doanh nghiệp tư nhân cần thực chất, vừa thúc đẩy cung vừa hỗ trợ cầu, giúp giảm giá thành sản phẩm và nâng cao giá trị nội địa trong hàng xuất khẩu”, TS. Nguyễn Quốc Việt khuyến nghị.
Tại hội nghị triển khai nhiệm vụ năm 2025 của Chính phủ và chính quyền địa phương, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh yêu cầu điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, kịp thời, hiệu quả, phối hợp đồng bộ, hài hoà, chặt chẽ với chính sách tài khoá mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm.
Phát triển mạnh mẽ thị trường tài chính, thị trường vốn; triển khai quyết liệt các giải pháp để nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam. Nâng cao chất lượng tín dụng, phấn đấu tăng trưởng tín dụng trên 15%.
Tăng cường kỷ luật, kỷ cương tài chính-ngân sách nhà nước; quản lý chặt chẽ, phấn đấu thu ngân sách nhà nước năm 2025 cao hơn ít nhất 10% so với năm 2024; triệt để tiết kiệm chi, nhất là chi thường xuyên.
Tập trung đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công ngay từ đầu năm; xây dựng Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030, bảo đảm không quá 3.000 dự án. Kiên quyết thu hồi những dự án không triển khai đúng tiến độ, loại bỏ các dự án không cần thiết.
Tập trung phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng; phấn đấu năm 2025, tỉ trọng đóng góp của khu vực kinh tế tư nhân vào GDP đạt khoảng 55%; ban hành chiến lược quốc gia về phát triển đội ngũ doanh nhân đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2045.
Xây dựng đề án về cơ chế, chính sách hình thành và phát triển doanh nghiệp dân tộc, giữ vai trò tiên phong, dẫn dắt và đề án phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa./.
