Theo Quyết định 13/2024/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành danh sách các lĩnh vực, cơ sở phát thải khí nhà kính phải kiểm kê khí nhà kính cập nhật, có 2166 doanh nghiệp thuộc 6 lĩnh vực Công nghiệp, xây dựng, giao thông vận tải, môi trường, nông lâm nghiệp,… tại Việt Nam phải kiểm kê khí nhà kính và đáp ứng hạn ngạch phát thải.
Theo ông Nguyễn Tuấn Anh, Giám đốc tư vấn Phát triển bền vững - FPT Digital, Tập đoàn FPT cho biết, việc kiểm kê khí nhà kính giúp các doanh nghiệp xác định rõ nguồn phát thải của mình và xây dựng các biện pháp giảm thiểu nguồn phát thải. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu pháp lý tại Việt Nam mà còn chuẩn bị tốt hơn cho các tiêu chuẩn quốc tế ngày càng nghiêm ngặt, đặc biệt là các quy định của thị trường EU.
Theo PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Viện trưởng Viện Chiến lược Chính sách Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường, ở thời điểm này, mặc dù 2166 doanh nghiệp đã được yêu cầu phải thực hiện việc báo cáo phát thải khí nhà kính nhưng mới chỉ có khoảng 10% doanh nghiệp đã sẵn sàng, đó là các doanh nghiệp trong lĩnh vực thép, xi măng, nhiệt điện.
Đồng tình ý kiến, ông Nguyễn Tuấn Anh chia sẻ, việc tuân thủ quy định về kiểm kê khí nhà kính đang là một thách thức lớn đối với nhiều doanh nghiệp, nhất là những doanh nghiệp chưa có kinh nghiệm và thiếu nguồn lực. Một trong những rào cản lớn nhất là thiếu kiến thức và chuyên môn về đo lường, báo cáo và xác minh phát thải. Nhiều doanh nghiệp cũng gặp khó khăn trong việc thiết lập hệ thống thu thập và quản lý dữ liệu phát thải chính xác. Thêm vào đó, chi phí đầu tư vào công nghệ và nhân lực để thực hiện kiểm kê và giảm phát thải cũng là một trở ngại đáng kể.
Thực tiễn cho thấy, việc triển khai Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về danh mục lĩnh vực, cơ sở phát thải khí nhà kính phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính đã gặp một số khó khăn. Nổi bật là vấn đề thiếu hụt đội ngũ chuyên gia, cán bộ kỹ thuật chuyên sâu về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính, công tác quản lý nhà nước về giảm nhẹ phát thải khí nhà kính cấp cơ sở chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế.
Theo Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Tài nguyên và Môi trường), việc thực hiện chế độ thông tin, số liệu, thực hiện kiểm kê khí nhà kính và tuân thủ các quy định của nhiều doanh nghiệp chưa được thực hiện đầy đủ và thống nhất do vấn đề về kiểm kê khí nhà kính và giảm phát thải khí nhà kính là lĩnh vực mới, yêu cầu cao về nguồn lực thực hiện.
Trước thực trạng này, việc nâng cao nhận thức và năng lực thực hiện kiểm kê phát thải cho doanh nghiệp là vô cùng cấp thiết. Theo ông Nguyễn Tuấn Anh, các doanh nghiệp nên bắt đầu bằng việc đánh giá tổng thể các nguồn phát thải trong toàn bộ hoạt động, từ sản xuất đến vận hành và xác định các biện pháp giảm phát thải khả thi nhất. Việc hợp tác với các đơn vị tư vấn có chuyên môn và kinh nghiệm về kiểm kê khí nhà kính cũng có thể giúp doanh nghiệp xác định đúng các công cụ và phương pháp đo lường phù hợp, từ đó xây dựng chiến lược quản lý carbon hiệu quả.
Bên cạnh đó, các khóa đào tạo chuyên sâu do các viện nghiên cứu và tổ chức chuyên môn triển khai cũng là một giải pháp thiết thực giúp doanh nghiệp nhanh chóng làm chủ quy trình kiểm kê phát thải và thực hiện báo cáo một cách chính xác, hiệu quả.
Để đáp ứng nhu cầu thực tiễn, Viện Nghiên cứu Ứng dụng Công nghệ thuộc Hiệp hội Đầu tư xây dựng - dịch vụ nông lâm nghiệp Việt Nam đang tổ chức Khóa đào tạo kiểm toán năng lượng, kiểm kê và báo cáo khí nhà kính theo ISO 14064-1:2018. Khóa học được giảng dạy bởi đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm, giúp doanh nghiệp nắm vững quy trình kiểm kê phát thải khí nhà kính theo tiêu chuẩn quốc tế ISO 14064-1:2018, biết cách thu thập, tính toán và báo cáo dữ liệu phát thải theo yêu cầu của cơ quan quản lý, hiểu rõ vai trò của kiểm toán năng lượng trong việc giảm thiểu lượng khí thải và tối ưu hóa chi phí vận hành, tiếp cận các công cụ và phần mềm hỗ trợ kiểm kê khí nhà kính.
Trong bối cảnh các chính sách về môi trường ngày càng siết chặt, việc tham gia các chương trình đào tạo không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ quy định pháp luật mà còn tạo lợi thế cạnh tranh trong xu hướng phát triển bền vững toàn cầu.
Đây được xem là cột mốc quan trọng trong việc nâng cao nhận thức về quản lý khí nhà kính, góp phần xây dựng đội ngũ nhân lực chất lượng cao và thúc đẩy các sáng kiến, hướng đến mục tiêu Net-Zero và phát triển bền vững của Việt Nam./.
