Vùng Trung du và miền núi phía Bắc là địa bàn chiến lược đặc biệt quan trọng về chính trị, kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại của cả nước, cửa ngõ phía Tây và phía Bắc của quốc gia. Đồng thời, đây cũng là vùng có nhiều tiềm năng, lợi thế cho phát triển bền vững với nhiều loại tài nguyên thiên nhiên phong phú, diện tích đồi rừng rộng lớn, đa dạng khí hậu, thổ nhưỡng, đa dạng sắc tộc… Mạng lưới giao thông vận tải của vùng đang được đầu tư, nâng cấp, nên ngày càng thuận lợi cho việc giao lưu với các vùng khác trong nước và xây dựng nền kinh tế mở.
Đánh giá về vai trò của khu vực này, tại Hội nghị xúc tiến thương mại và mở rộng xuất nhập khẩu vùng Trung du và miền núi phía Bắc do Bộ Công Thương phối hợp với Sở Công Thương tỉnh Lào Cai tổ chức, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng cho biết: Nhờ tận dụng những lợi thế của khu vực, vùng Trung du và miền núi phía Bắc đã góp phần tạo nên thành công của bức tranh xuất nhập khẩu của đất nước. Cụ thể, trong 2 năm 2022 và 2023, trong quá trình phục hồi sau đại dịch Covid-19, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu toàn vùng lần lượt đạt xấp xỉ 119,5 tỷ USD và trên 115,5 tỷ USD, chiếm gần 16% tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu của cả nước, trong đó riêng kim ngạch xuất khẩu của vùng đạt xấp xỉ 67,4 tỷ USD năm 2022 và trên 64,8 tỷ USD năm 2023, tương đương 18% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước.
Cơ cấu hàng xuất khẩu của vùng khá đa dạng, đóng góp vào nhiều nhóm hàng xuất khẩu tỷ đô của cả nước như máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, điện thoại các loại và linh kiện, một số mặt hàng nông sản... Lĩnh vực nông, lâm, thủy sản là thế mạnh của vùng cũng đang chuyển đổi dần theo hướng sản xuất hàng hóa, thâm canh, nâng cao năng suất và chất lượng.
Tuy nhiên, bên cạnh những điểm sáng, vùng Trung du và miền núi phía Bắc, Thứ trưởng Phan Thị Thắng cho rằng, vẫn còn tồn tại một số hạn chế lớn, gồm: Quy mô kinh tế vùng tương đối nhỏ so với các vùng khác trong cả nước (xếp thứ 5/6 vùng về quy mô tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) trong năm 2020), tăng trưởng kinh tế không đồng đều giữa các địa phương trong vùng, lực lượng lao động chiếm số đông trong khu vực nông nghiệp với năng suất lao động còn thấp…
Để thúc đẩy tiềm năng, lợi thế hình thành chuỗi liên kết sản xuất hàng xuất khẩu vùng Trung du miền núi phía Bắc trong thời gian tới, ông Bùi Huy Sơn, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch – Tài chính (Bộ Công Thương) cho rằng các địa phương cần chú trọng đổi mới, nâng cao chất lượng đào tạo phát triển nguồn nhân lực, hoàn thiện chính sách thu hút đầu tư gắn với lợi thế nổi trội của vùng để nâng cao hiệu quả thu hút, hợp tác đầu tư nước ngoài. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh phát triển công nghiệp địa phương theo hướng cụm liên kết ngành công nghiệp.
Đồng thời, ông Sơn cũng khuyến nghj: Trong thời gian tới, vùng Trung du miền núi phía Bắc cần tập trung ưu tiên phát triển xuất khẩu các mặt hàng có quy mô xuất khẩu lớn, lợi thế cạnh tranh cao (điện tử, dệt may, da giày, nông sản, đồ gỗ...) gắn với đa dạng hóa và nâng cao chất lượng sản phẩm xuất khẩu...
Bên cạnh đó, để góp phần đưa vùng Trung du và miền núi phía Bắc ra khỏi vị trí “vùng trũng” trong phát triển thương mại , Cục trưởng Cục xúc tiến thương mại Vũ Bá Phú cho biết, trong năm 2024, các cơ quan chức năng của Bộ Công thương sẽ tiếp tục đồng hành, hỗ trợ các doanh nghiệp có năng lực xuất khẩu của vùng Trung du và miền núi phía Bắc trực tiếp tham gia các hoạt động xúc tiến thương mại quốc tế như tổ chức đoàn giao dịch thương mại tại nước ngoài (trọng tâm là các thị trường như Bulgaria, Kazakhstan, Pháp, Nam Phi, Hoa Kỳ…), tổ chức tham gia các hội chợ, triển lãm lớn trong nước và quốc tế.
Cục hỗ trợ các Trung tâm xúc tiến thương mại địa phương thuộc vùng Trung du và miền núi phía Bắc tổ chức các hoạt động cung cấp thông tin, các hội chợ triển lãm có tính chất liên kết vùng cao nhằm phát huy tối đa nội lực của vùng, thúc đẩy xuất khẩu những sản phẩm thế mạnh của vùng, đặc biệt chú trọng các hoạt động xúc tiến thương mại với những thị trường giáp biên với các địa phương của vùng như Lào, Trung Quốc, tham gia vào các chuỗi liên kết cung ứng xuất khẩu.../.
