Đặc điểm nhận dạng cây Đơn lá đỏ
Cây Đơn lá đỏ có chiều cao khoảng 70-100cm. Thân cây nhỏ, mảnh, có màu lục hoặc màu nâu đỏ. Lá cây mọc đối xứng, phiến lá hình bầu dục, phía đầu có mũi nhọn ngắn. Phần mép lá có răng cưa. Mặt trên lá có màu lục bóng còn mặt dưới có màu đỏ tía.
Hoa Đơn lá đỏ thường mọc thành cụm ở ngọn hoặc nách lá. Hoa cái thường ngắn hơn hoa đực. Hoa nở vào mùa hè, từ tháng 4 đến tháng 6, có màu trắng rất đẹp. Quả có dạng 3 mảnh, quả non có màu xanh, khi chín màu đỏ. Mùa quả của cây đơn lá đỏ là vào mùa thu.
Cây Đơn lá đỏ thường mọc ở đâu?
Cây Đơn lá đỏ mọc hoang và được trồng ở nhiều nơi ở các quốc gia khu vực Đông Nam Á và Trung Quốc. Ở Việt Nam, cây được trồng để làm cảnh và làm thuốc chữa bệnh.
Bộ phận dùng làm thuốc, thu hái và sơ chế
Người dân thu hái lá quanh năm nhưng chủ yếu nhất là vào tháng 5 âm lịch, lúc này trời nắng giúp cây phát triển tốt, có nhiều nhựa, dầu nên hàm lượng dược chất cao. Khi thu hái về, người ta sẽ thái nhỏ rồi phơi khô hoặc sao vàng, bảo quản nơi khô thoáng để dùng làm thuốc.
Công dụng cây Đơn lá đỏ
Trong cây Đơn lá đỏ có chứa hàm lượng flavonoid tương đối cao có khả năng kháng khuẩn và chống oxy hóa cực tốt. Bên cạnh đó, cây còn chứa các chất giúp chống dị ứng, tiêu viêm như: saponin, tanin, anthranoid, coumarin…
Tannin: tạo ra sự liên kết bền vững giữa các hợp chất cao phân tử và các protein từ đó giúp khử các gốc tự do, chống oxy hóa, ngăn ngừa bệnh tim mạch và ung thư hiệu quả.
Coumarin được dùng như thuốc chống đông máu, chống co thắt, kháng khuẩn, giảm viêm và điều trị một số bệnh ngoài da. Saponin giúp cải thiện trí nhớ, tăng khả năng chịu đau, nâng cao khả năng miễn dịch, bảo vệ đường huyết,…
Các bài thuốc chữa bệnh từ cây Đơn lá đỏ:
Chữa mề đay, dị ứng
Sử dụng Lá đơn đỏ 16 - 20g, 8-10g mỗi vị thuốc: vỏ núc nác, ké đầu ngựa và kim ngân. Đem các nguyên liệu đi sắc lấy nước, chia làm 2-3 lần uống trong ngày.
Trị trẻ em đi lỵ, đại tiện ra máu
Dùng 1 nắm lá cây đơn lá đỏ, rửa sạch rồi mang đi sắc lấy nước uống cho tới khi khỏi hẳn.
Trị vú sưng đỏ, đau nhức, mụn nhọt ở vú
Chuẩn bị từ 15-20g lá cây tươi, rửa sạch, đem sắc nước uống. Dùng nước này chia làm 2-3 lần uống trong ngày. Nếu không có lá cây tươi có thể dùng lá khô, đem vò nát, sao nóng và bọc lên túi vải, chườm lên cùng sưng, đau, đỏ sẽ giúp giảm đau nhanh chóng.
Trị bệnh mất ngủ, mẩn ngứa và zona thần kinh
Người bệnh lấy 20-30g cây Đơn lá đỏ tươi. Sao vàng, hạ thổ, đổ nước ngập rồi sắc lấy khoảng 500ml nước. Mỗi lần dùng 150ml, ngày uống 2 lần.
Bài thuốc trị thấp khớp
Mỗi vị 12g: Lá bạc thau (sao vàng), lá đơn tướng quân và lá cây Đơn đỏ, 16g các vị: ké đầu ngựa và rễ gối hạc, lá thông 8g, dây kim ngân 10g. Sắc với 600ml nước cùng lửa nhỏ, sắc cho tới khi còn 200ml thì chia làm nhiều lần uống trong ngày. Nên uống trước khi ăn để có hiệu quả tốt nhất.
Trị tiêu chảy lâu ngày với cây Đơn lá đỏ
15g lá đơn đỏ đã sao vàng, gừng nướng 1 miếng. Đem sắc cùng với 600ml cho tới khi còn 200ml thì chia làm 3 lần uống trong ngày.
Trị bệnh viêm da cơ địa
5 lá cây đơn lá đỏ cùng ½ thìa muối hạt. Đem lá đi rửa sạch, để ráo nước rồi giã nát với muối hạt. Vắt lấy nước cốt uống 2 lần/ngày. Phần bã đắp và xát nhẹ lên vùng da bị bệnh.
Trị chứng kiết lỵ ở trẻ em và tiêu chảy mãn tính
Sử dụng mỗi vị: 8-12g: Ké đầu ngựa, đơn lá đỏ, kim ngân đằng, liên kiều. Sắc nước uống, chia làm 3 lần trong ngày. Sử dụng trước khi ăn, ngày dùng 1 thang, áp dụng liên tục cho tới khi bệnh giảm hẳn.
Chữa mề đay mẩn ngứa
100g mỗi vị: tầm phong và lá cây đơn lá đỏ. Rửa sạch thảo dược, đun với 2,5 lít nước trong khoảng 10 phút. Lấy 1 chén nước sắc để uống, phần còn lại mang đi tắm hoặc ngâm rửa.
Trị bệnh viêm đại tràng thường xuyên đi phân lỏng
15-20g lá cây đơn lá đỏ khô hoặc đã sao vàng. Sắc với 1 lít nước cho tới khi còn 300ml thì tắt bếp. Sau đó thêm vài lát gừng vào khi nước còn ấm, chia nước này thành nhiều lần uống trong ngày.
Những ai không nên sử dụng cây Đơn lá đỏ:
Người bị mắc bệnh khó đông máu, hay chảy máu.
Đối với trường hợp bị bệnh ngoài da nặng, viêm, sưng nóng, đau nhức thì cần kết hợp với các phương pháp điều trị chuyên sâu của bác sĩ với áp dụng bài thuốc đắp, ngâm, rửa từ cây Đơn lá đỏ. Vì nếu sử dụng mỗi bài thuốc này thì sẽ không có tác dụng nhanh, triệt để. Trên đây là những bài thuốc và thông tin về cây Đơn lá đỏ. Người bệnh nên chọn lọc và áp dụng đúng với liều lượng để tránh những tác dụng phụ không mong muốn./.
