Đánh thuế VAT đối với mặt hàng phân bón sẽ tăng áp lực cho nông dân
Chiều 24/6, tiếp tục chương trình làm việc của Kỳ họp thứ 7, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Thuế giá trị gia tăng sửa đổi. Trong đó, đáng chú ý là sản phẩm phân bón được đưa vào chịu thuế, theo đề xuất của Chính phủ, mức áp thuế VAT cho phân bón là 5%, thay vì 0% như luật hiện hành. Vấn đề này đang thu hút sự quan tâm của doanh nghiệp, người dân và xã hội.
Đa số đại biểu không đồng tình với việc đánh thuế VAT đối với mặt hàng phân bón. Đại biểu Tô Ái Vang (Sóc Trăng) chia sẻ bên cạnh giá phân bón vô cơ diễn biến phức tạp, thị trường phân bón hữu cơ được dự đoán sẽ tăng trưởng với tốc độ kép. Nếu đánh thuế VAT 5% đối với phân bón sẽ tăng áp lực cho nông dân trong điều kiện ngành nông nghiệp chịu nhiều tổn thương nhất.
Cũng theo đại biểu, qua các kỳ tiếp xúc, cử tri là nông dân bày tỏ tâm tư chi phí đầu tư cho mỗi kỳ canh tác gồm giá phân bón, giá thuốc bảo vệ thực vật, giá xăng dầu, giá thuê nhân công, vận chuyển tăng gấp nhiều lần.
Sự mâu thuẫn giữa giá nông sản và giá phân bón kéo dài thời gian qua vẫn luôn là vấn đề nóng của nông nghiệp Việt Nam. Do đó đại biểu kiến nghị Quốc hội xem xét quy định theo hướng phân bón thuộc đối tượng chịu thuế suất giá trị gia tăng 0%.
"Nếu luật vẫn giữ 5% đối với mặt hàng phân bón, nông dân phải bỏ ra khoảng 6.000 tỉ đồng. Còn nếu áp dụng thuế giá trị gia tăng 0% đối với mặt hàng phân bón thì khoảng 2.000 tỉ đồng thay vì được bổ sung vào nguồn thu ngân sách sẽ hỗ trợ lại cho doanh nghiệp và nông dân. Như vậy nông dân sẽ được giảm đáng kể chi phí đầu vào", bà Vang phân tích.
Cùng quan điểm, đại biểu Trần Quốc Tuấn (Trà Vinh) nhận định hiện nay bối cảnh nền kinh tế chưa phục hồi tốt sau đại dịch COVID-19 và hiện tại Quốc hội, Chính phủ đang vẫn còn phải tiếp tục thực hiện giảm 2% thuế suất thuế VAT.
Nếu đưa mặt hàng phân bón từ đối tượng không chịu thuế sang nhóm hàng hóa phải chịu mức thuế suất 5%, chắc chắn sẽ tác động ảnh hưởng đến thu nhập của hàng triệu hộ gia đình nông dân và tính hiệu quả, cạnh tranh sản phẩm nông nghiệp Việt Nam.
Ông Tuấn đề nghị cần phải có khảo sát, đánh giá kỹ và báo cáo đầy đủ hơn về tác động của việc chuyển mặt hàng phân bón từ đối tượng không chịu thuế sang đối tượng phải chịu thuế.
Trong đó đánh giá tác động đến sự phát triển của ngành sản xuất, kinh doanh phân bón, phục vụ sản xuất nông nghiệp và cả tác động từ việc tăng giá của sản phẩm phân bón, ảnh hưởng đến thu nhập của người nông dân ra sao, hiệu quả cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp thế nào.
Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn có ý kiến ủng hộ việc đánh thuế này. Bấm nút tranh luận, đại biểu Nguyễn Duy Thanh (Cà Mau) cho rằng việc đưa mặt hàng phân bón trở thành đối tượng chịu thuế là hoàn toàn phù hợp.
Việc này nhằm giúp cho doanh nghiệp được khấu trừ đầu vào, tạo sự bình đẳng với phân bón nhập khẩu, qua đó giúp cho doanh nghiệp giảm giá bán cho nông dân, tăng thu nhập cho ngân sách nhà nước. Ông Thanh cũng cho hay hầu hết các nước trên thế giới đều coi phân bón là đối tượng chịu thuế như Nga, Trung Quốc, Thái Lan...
Bộ Tài chính sẽ đánh giá lại việc tính thuế VAT đối với mặt hàng phân bón
Tiếp thu, giải trình làm rõ một số vấn đề các đại biểu Quốc hội nêu tại thảo luận hội trường, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, phạm vi điều tiết của dự án Luật Thuế VAT là rất rộng, tác động đến hầu hết các loại hàng hóa và dịch vụ, cũng như “đụng chạm” đến lợi ích của nhiều lĩnh vực sản xuất, kinh doanh…
Theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, để đảm bảo thuận lợi trong phát triển kinh tế và thương mại, quy định Luật VAT thống nhất theo đúng Chiến lược thuế đã được ban hành theo các Nghị quyết của Đảng, Bộ Tài chính đã nghiên cứu hết sức chặt chẽ và đánh giá tác động của từng vấn đề liên quan đến chính sách thuế VAT.
Trong đó, Luật bao quát được được các nguồn thu mở rộng, cơ sở thu phù hợp với thông lệ quốc tế. Theo Chiến lược đến năm 2030 thuế huy động được vào ngân sách là 16%-17% GDP, trong đó thuế và phí là 14%-15% GDP và tỷ lệ thu nội địa phải đạt được đến 86%-87% GDP.
Làm rõ dự thảo Luật sửa đổi quy định giao cho Chính phủ quy định các loại hàng hóa, dịch vụ, hộ gia đình, cá nhân không chịu thuế VAT, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, hiện nay luật quy định hàng hóa kinh doanh dưới 100 triệu đồng sẽ không thu thuế (mỗi tháng hơn 8 triệu đồng). Tuy nhiên, thời giá ngày càng thay đổi theo hướng trượt giá, do đó để cân đối với vấn đề tăng CPI cũng như tăng lương và giá các loại hàng hóa giá khác, Chính phủ quy định khi ban hành Nghị định quy định ở mức 100 triệu đồng, mấy năm sau tăng lên 150 triệu đồng, sau đó lại tăng lên 200 triệu đồng… nên những thay đổi này giao cho Chính phủ sẽ linh hoạt hơn.
“Bộ Tài chính trước khi tham mưu cho Chính phủ đã phải đánh giá một cách toàn diện, từ chỉ số CPI đến giá các loại hàng hóa, đến vấn đề tăng lương đến vấn đề mất giá của đồng tiền, đến vấn đề tác động của tỷ giá…nên mới đưa ra được con số. Nhiều gói rất nhiều lần muốn tăng lên nhưng không thể tính toán tăng lên được, ví dụ như gói hỗ trợ cán bộ tư pháp…nói chung một sắc thuế phải trình và phê duyệt xuống ít nhất phải 6 tháng”, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết.
Giải trình và làm rõ vấn đề áp thuế VAT 5% đối với mặt hàng phân bón được nhiều đại biểu Quốc hội và cử tri quan tâm, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, hiện nay sản lượng phân bón sản xuất trong nước đang chiếm tỷ lệ 73,3% và tỷ lệ nhập khẩu là 26,7% (khoảng 4 triệu tấn/năm). Việc quy định thuế VAT đối với mặt hàng phân bón nhằm đảm bảo không tạo ra sự bất bình đẳng giữa các DN sản xuất trong nước với các DN nhập khẩu. Trong khi đó, hoàn thuế VAT đầu vào cho DN cũng là bước tác động, tạo một nguồn lực cho DN đổi mới công nghệ, hạ giá thành sản phẩm và phát triển một cách bền vững.
“Nếu tính hoàn thuế cho DN sản xuất phân bón khoảng 1.500 tỷ, ngân sách còn hơn 4.200 tỷ đồng. Đánh giá tác động với 91 triệu người dân, mỗi hộ nông dân sẽ phải trả thêm 461.000/năm, tương đương 38.000 đồng/tháng. Tuy nhiên, tác động đến nông nghiệp cũng không hẳn từ thuế VAT phân bón mà còn có thể đến từ tác động bởi cung cầu, nếu như nguồn cung tăng lên giá sẽ hạ và nguồn cung thấp giá sẽ cao. Vấn đề này Bộ Tài chính tiếp thu, xin ý kiến và sẽ đánh giá lại tác động một lần nữa, sau đó trình Quốc hội vào kỳ họp cuối năm nay”, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc khẳng định./.
