Nội dung trên được Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nhấn mạnh khi tham dự và phát biểu tại Tọa đàm "Nâng cao chất lượng nghiên cứu và hiệu quả chuyển giao tiến bộ kỹ thuật trong triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW do Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam tổ chức chiều 20/3.
Những Nghị quyết tạo động lực, tháo gỡ những khó khăn cho công tác nghiên cứu khoa học
Tại Tọa đàm, GS.TS Nguyễn Hồng Sơn, Giám đốc Viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam (VAAS) đánh giá, Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và Nghị quyết 193/2025/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt tạo đột phá phát triển KHCN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là những Nghị quyết rất quan trọng, có tác động mạnh mẽ, soi đường, tạo động lực, tháo gỡ những khó khăn cho công tác nghiên cứu khoa học đang phải đối diện như: hạn chế về năng lực và trình độ nghiên cứu khoa học, nhất là nghiên cứu cơ bản; thiếu hụt các nhà khoa học trình độ cao, khoa học đầu ngành.
Cơ sở vật chất phục vụ công tác nghiên cứu khoa học tuy đã được đầu tư song chưa đồng bộ, phân tán. Việc phối hợp giữa các đơn vị trong khai thác cơ sở vật chất và thiết bị nghiên cứu còn hạn chế. Việc chuyển đổi sang cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các đơn vị sự nghiệp công lập là cơ hội phát triển nhưng một bộ phận cán bộ vẫn chưa kịp thích nghi, thay đổi…
Theo GS.TS Nguyễn Hồng Sơn, thời gian tới để tập trung triển khai khi thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW, Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam sẽ tập trung nâng cao nhận thức của cán bộ, thay đổi tư duy làm cho nhà nước sang làm cho chính mình để tạo ra sản phẩm đột phá; quản lý, rà soát sắp xếp tổ chức, khơi dậy nguồn lực và tối ưu hóa trong sử dụng cán bộ. Rà soát, sắp xếp phòng thí nghiệm, cơ sở hạ tầng phục vụ nghiên cứu, tránh chồng chéo, lãng phí và tối ưu hóa trong ứng dụng.
PGS.TS. Trần Minh Tiến, Viện trưởng Viện Thổ nhưỡng nông hóa cho rằng, để triển khai hiệu quả Nghị quyết 57-NQ/TW, các viện nghiên cứu cần làm rõ định hướng phát triển của mình, xác định đâu là thế thế mạnh, trọng tâm trong hoạt động. Ví dụ, đối với bản thân Viện Thổ nhưỡng nông hóa, trong công tác nghiên cứu về đất có rất nhiều nội dung, lĩnh vực, nếu làm dàn trải thì công tác nghiên cứu sẽ không thể phát triển mạnh mẽ. Do đó, viện xác định tập trung vào những nội dung thế mạnh như công nghệ mới trong phân tích đất; đánh giá tính chất đất theo thời gian thực; carbon đất; ô nhiễm đất liên quan tới chất lượng nông sản.
Bên cạnh đó, để gia tăng hiệu quả chuyển giao tiến bộ kỹ thuật phải tăng cường công tác trao đổi, thảo luận từ nhiều đơn vị về các nghiên cứu khoa học; xây dựng cơ sở dữ liệu trực tuyến về đất sản xuất nông nghiệp, giúp các địa phương thuận lợi tận dụng tối đa nguồn tài nguyên hiện có. Ngoài ra, nên có ngân hàng kiến thức nông nghiệp trực tuyến để mọi nông dân dễ dàng tiếp cận, nâng cao hiểu biết.
Nhiều đại biểu cũng nêu ý kiến, các viện nghiên cứu được thành lập đơn vị kinh doanh, vậy có được cơ chế ưu đãi thuế như các doanh nghiệp KHCN quy định trong Nghị quyết 193/2025/QH15.
Bên cạnh đó, nên có thêm chính sách cho nghiên cứu xây dựng quy hoạch không gian nông nghiệp ở các địa phương. Bởi lẽ, tại các địa phương cây trồng chính, chủ lực đã có, tuy nhiên, vẫn có tình trạng khi các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nước ngoài khi vào đầu tư, phát triển liên kết lúng túng không biết nên phát triển ở nơi nào để đáp ứng các yêu cầu về quản lý, vùng trồng, bảo vệ môi trường, tài nguyên đất.
Làm khoa học vì một nền nông nghiệp bền vững, vì người nông dân no ấm
Phát biểu tại tọa đàm, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan nêu rõ, Nghị quyết 57-NQ/TW đã đặt ra những định hướng lớn, nhưng điều quan trọng hơn là làm sao để Nghị quyết đi vào cuộc sống, tạo ra bước ngoặt thực sự trong nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo. Do đó, hãy cùng nhau làm khoa học vì một nền nông nghiệp bền vững, vì người nông dân no ấm, vì tương lai con cháu chúng ta.
Vừa qua, Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị đã khẳng định, phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại, hoàn thiện quan hệ sản xuất, đổi mới phương thức quản trị quốc gia, phát triển kinh tế - xã hội, ngăn chặn nguy cơ tụt hậu, đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh trong kỷ nguyên mới. Điều này cho thấy, nếu chúng ta không tận dụng sức mạnh của khoa học và công nghệ, chúng ta sẽ bị bỏ lại phía sau, Phó Chủ tịch Quốc hội lưu ý.
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội, người nông dân và nhà khoa học tuy làm việc trong những lĩnh vực khác nhau, nhưng có nhiều điểm tương đồng đáng chú ý, như sự tìm tòi và sáng tạo để nâng cao năng suất; sự kiên trì và nhẫn nại; làm việc dựa trên quy luật tự nhiên; tác động trực tiếp đến cuộc sống con người; gắn bó với thực tiễn; khả năng thích ứng và đổi mới. Ngoài ra, cả người nông dân và nhà khoa học đều là những người lao động trí tuệ và thực tiễn, góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của xã hội.
Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghệ 4.0, Phó Chủ tịch Quốc hội khẳng định, trí tuệ nhân tạo (AI) mở ra cơ hội chưa từng có cho nông nghiệp. AI không thay thế con người mà giúp đưa ra các quyết định nhanh hơn, chính xác hơn; giúp tối ưu hóa quá trình sản xuất, tiết kiệm chi phí và đẩy nhanh tốc độ nghiên cứu và giúp các nhà khoa học tập trung vào những lĩnh vực tiềm năng nhất.
Nhấn mạnh thông điệp của Tổng Bí thư Tô Lâm về Nghị quyết 57 - NQ/TW là "Nghị quyết của hành động", "Nghị quyết của Nghị quyết", Phó Chủ tịch Quốc hội mong muốn, các Viện nghiên cứu, nhà khoa học và những người làm nông nghiệp trên khắp mọi miền đất nước cần tiếp tục hưởng ứng tinh thần của Nghị quyết quan trọng này, chuyển hóa tinh thần Nghị quyết thành sản phẩm nghiên cứu khoa học, biến khoa học và công nghệ trở thành "ngọn hải đăng" soi sáng tương lai ngành nông nghiệp. Nếu không tận dụng khoa học và công nghệ trong thời đại công nghệ này thì nền nông nghiệp của Việt Nam sẽ bị tụt hậu, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ./.
