Đường là một loại carbohydrate phổ biến, thường xuất hiện tự nhiên trong thực phẩm. Cơ thể chúng ta chủ yếu sử dụng đường carbohydrate làm nguồn năng lượng cho não bộ, hệ thần kinh trung ương và các tế bào hồng cầu để duy trì hoạt động bình thường. Có hai loại chính của đường, bao gồm đường bổ sung và đường tự nhiên.
Những sản phẩm thực phẩm chế biến như bánh kẹo và nước ngọt thường chứa lượng đường bổ sung cao, thường là đường mía (sucrose) và fructose trong siro ngô. Loại đường này thường không có giá trị dinh dưỡng và có tiềm năng gây hại cho sức khỏe nếu tiêu thụ quá mức.
Do đó, tiêu thụ nhiều thực phẩm và đồ uống chứa đường bổ sung có thể tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe. Bánh kẹo có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tinh thần và thể chất nếu ăn một cách cân đối và hợp lý. Đặc biệt đối với trẻ em, việc kiểm soát lượng kẹo là quan trọng vì họ thường không thể kiểm soát được sự hấp dẫn của vị ngọt. Tuy nhiên, việc tiêu thụ quá nhiều kẹo và thực phẩm ngọt có thể gây tổn hại cho răng, ảnh hưởng đến giấc ngủ và có thể ảnh hưởng đến khả năng thụ đôi của vị giác, đặc biệt ở trẻ em.
Tăng cân quá mức
Đồ uống và thực phẩm chứa đường như soda, nước trái cây và trà ngọt, đặc biệt là đường fructose, có khả năng gây tăng cảm giác đói, thèm ăn và gây kháng leptin, một hormone quan trọng điều chỉnh cảm giác đói, khiến tiêu thụ thường xuyên. Ngoài ra, thức ăn ngọt có nhiều calo, tiêu thụ quá nhiều có thể gây thừa lượng calo và dẫn đến tăng cân.
Sâu răng
Sau khi tiêu thụ đường, vi khuẩn tồn tại trong miệng tạo ra một lớp màng bám mỏng trên bề mặt răng. Những vi khuẩn này tương tác với đường có trong thực phẩm và đồ uống, kích hoạt quá trình sản xuất axit, gây ra sự hủy hoại và phá vỡ cấu trúc của men răng. Kết quả là, điều này có thể dẫn đến việc hình thành lỗ răng và các vấn đề sâu răng khác, ảnh hưởng đến sức khỏe nha khoa.
Tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch
Chế độ ăn giàu đường có thể tăng nguy cơ mắc béo phì, viêm nhiễm, tăng nồng độ chất béo trung tính, đường huyết và huyết áp cao, tất cả đều là những yếu tố nguy cơ gây bệnh tim mạch.
Hơn nữa, việc tiêu thụ quá nhiều đường bổ sung, đặc biệt là từ đồ uống đường, có mối liên quan với việc phát triển xơ vữa động mạch, một tình trạng nơi chất béo tích tụ trong động mạch và gây tắc nghẽn.
Sự gia tăng lượng đường trong cơ thể không chỉ tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch mà còn có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ. Vì vậy, việc quản lý lượng đường trong khẩu phần ăn cực kỳ quan trọng, đặc biệt đối với những người có nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao.
Tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường
Sự tiêu thụ quá nhiều đường trong thời gian dài được liên kết với tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2.
Tiêu thụ lượng lớn đường có thể góp phần vào việc tăng cân và tích tụ mỡ trong cơ thể, cả hai đều là yếu tố tăng nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường. Hơn nữa, việc tiêu thụ đường quá nhiều trong thời gian dài có thể dẫn đến tình trạng kháng insulin, một loại hormone do tuyến tụy sản xuất để điều chỉnh lượng đường trong máu. Kháng insulin làm tăng nồng độ đường trong máu và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
Nguy cơ gan nhiễm mỡ
Tiêu thụ lượng lớn đường fructose liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Fructose là một loại đường phổ biến thường được sử dụng để tạo hương vị ngọt trong các sản phẩm như soda, kẹo, bánh nướng, và ngũ cốc.
Khác với glucose và các loại đường khác được hấp thụ bởi nhiều tế bào trong cơ thể, fructose thường chỉ được xử lý trong gan. Trong gan, fructose được chuyển hóa thành năng lượng hoặc được lưu trữ dưới dạng glycogen. Tuy nhiên, gan chỉ có khả năng lưu trữ glycogen ở một mức nào đó, và khi lượng dư thừa vượt quá, nó sẽ được biến thành chất béo.
Sự tiêu thụ lượng lớn đường fructose, đặc biệt ở dạng bổ sung, có thể gây quá tải gan và dẫn đến bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD), một tình trạng đặc trưng bởi sự tích tụ quá nhiều chất béo trong gan.
Thiếu dinh dưỡng
Thực phẩm và đồ uống giàu đường thường có lượng calo cao mà không cung cấp giá trị dinh dưỡng đáng kể. Cơ thể thường tiêu hóa chúng nhanh chóng, không tạo nên nguồn năng lượng lâu dài và không có giá trị dinh dưỡng.
Trong khi đó, thực phẩm tự nhiên, chẳng hạn như trái cây và sản phẩm từ sữa, có chứa đường tự nhiên và cung cấp năng lượng một cách tốt hơn do tiêu hóa chậm hơn. Ngoài ra, chúng cũng là nguồn quý báu của các chất dinh dưỡng khác như vitamin và khoáng chất, đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe.
Việc tiêu thụ lượng calo rỗng, không có giá trị dinh dưỡng, có thể ảnh hưởng đến việc cân đối chế độ ăn uống và dẫn đến mất cân bằng dinh dưỡng.
Suy giảm miễn dịch
Nhiều nghiên cứu đã đưa ra bằng chứng rằng tiêu thụ lượng lớn đường có thể dẫn đến sự suy yếu của hệ thống miễn dịch của cơ thể. Đường có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ một số dưỡng chất quan trọng, gây ra tác động tiêu cực lên chức năng miễn dịch. Nó có thể gây thay đổi trong lượng bạch cầu và cấu trúc mạch máu, dẫn đến sự giảm sức đề kháng tự nhiên của cơ thể. Những người tiêu thụ nhiều đường thường dễ dàng mắc các bệnh tim mạch, béo phì và tiểu đường.
Để duy trì một chế độ ăn lành mạnh và hạn chế tiêu thụ đường, hãy hạn chế tiêu thụ thực phẩm và đồ uống có chứa đường bổ sung như bánh ngọt, kẹo, mứt, nước ngọt, soda và thực phẩm chế biến sẵn. Thay thế thực phẩm chứa đường bổ sung bằng thực phẩm tự nhiên như trái cây, rau quả, ngũ cốc, và các thực phẩm này chứa nhiều chất dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe. Nên kiểm tra nhãn thực phẩm trước khi sử dụng để biết thành phần và lượng đường bổ sung trong sản phẩm, từ đó quyết định liệu có nên tiêu thụ hay không, cũng nên hạn chế tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn. Các nhà sản xuất thường thêm đường vào thực phẩm để làm cho chúng hấp dẫn hơn. Thay vào đó, hãy sử dụng các thực phẩm toàn phần tự nhiên và nấu ăn tại nhà, điều này sẽ tốt hơn rất nhiều.
