Theo báo cáo của Tổ chức Y tế thế giới năm 2023 (WHO Global Tuberculosis Report 2023), sau 2 năm gián đoạn liên quan đến COVID -19, hoạt động chẩn đoán và điều trị bệnh lao đã có sự phục hồi mạnh mẽ trong năm 2022. Điều này đã giúp cải thiện những tác động tiêu cực của đại dịch đối với số người chết và mắc lao trên toàn cầu.
Tuy nhiên, bệnh lao vẫn là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ hai trên thế giới trong số các bệnh truyền nhiễm chỉ sau COVID-19. Con số tử vong do lao trên toàn cầu năm 2022 là 1,3 triệu người.
Đến thời điểm hiện tại, các mục tiêu toàn cầu trong công tác chống lao đang bị chậm tiến độ. Số bệnh nhân lao mới được phát hiện và báo cáo năm 2022 trên toàn cầu là 7,5 triệu người. Đây là con số cao nhất kể từ khi WHO bắt đầu theo dõi bệnh lao toàn cầu vào năm 1995.
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết: Năm 2023 đã có 106.086 trường hợp mắc lao các thể được phát hiện, tăng so với cùng kỳ năm 2021 và 2022 lần lượt là 34,4% và 2,2%. Phát hiện lao kháng đa thuốc năm 2023 là 3.775 bệnh nhân, cao hơn các năm 2020, 2021, 2022 lần lượt là 7,8%, 45,8% và 9,5%. Tỷ lệ điều trị thành công của lô bệnh nhân năm 2022 được duy trì ở mức cao >90%.
Việt Nam hiện vẫn là một trong những nước có gánh nặng bệnh lao và lao kháng đa thuốc cao trên thế giới, đứng thứ 11 trong 30 quốc gia có gánh nặng lao cao nhất thế giới và đứng thứ 11 trong 30 quốc gia có gánh nặng lao kháng đa thuốc cao nhất toàn cầu.
Năm 2023, Tổ chức WHO ước tính mỗi năm Việt Nam có thêm 172.000 người mới mắc lao, khoảng 13.000 người tử vong do lao hàng năm, 70% người mắc lao ở trong độ tuổi lao động. Số liệu thống kê cho thấy số bệnh nhân lao được phát hiện và báo cáo hàng năm tại Việt Nam mới chỉ chiếm khoảng 60% số bệnh nhân lao ước tính. Trong đó, khoảng 63% bệnh nhân lao thường, 98% bệnh nhân lao kháng đa thuốc và gia đình của họ phải chi trả những khoản chi phí cao, vượt quá 20% thu nhập hàng năm của cả hộ gia đình.
“Như vậy, lao thực sự là một vấn đề ảnh hưởng đến kinh tế từng gia đình nói riêng và đất nước nói chung. Đầu tư cho chấm dứt bệnh lao là đầu tư cho phát triển bền vững. Chấm dứt bệnh lao ở Việt Nam nghĩa là giảm nguy cơ tử vong cho hơn 13.000 người một năm hiện nay và hàng trăm ngàn gia đình không phải lo lắng vì có người mắc lao”- Bộ trưởng phát biểu.
Chủ đề Ngày Thế giới phòng chống lao năm 2024 là "Đúng, Việt Nam có thể chấm dứt bệnh lao". Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, chủ đề năm nay như một lời cam kết, thể hiện quyết tâm cao của mọi tầng lớp nhân dân, của các tổ chức, chính quyền, các cơ quan bộ ngành, của Chính phủ Việt Nam trong công cuộc phòng chống và đẩy lùi bệnh lao tại Việt Nam.
"Việt Nam cam kết cùng với thế giới chấm dứt bệnh lao trên toàn cầu. Đây là một mục tiêu rất tham vọng nhưng hết sức có ý nghĩa vì cứu sống hàng chục ngàn người dân Việt Nam mỗi năm, đồng thời vừa là động lực lớn với các nước trên thế giới về mô hình tốt đã đạt được những kết quả rất đáng khích lệ trong công tác phòng, chống lao những năm gần đây"- Bộ trưởng Đào Hồng Lan phát biểu.
Cần huy động sự hưởng ứng của cả cộng đồng với công tác phòng, chống lao, tăng cường tiếp cận của người dân với các dịch vụ y tế, chủ động tham gia tìm kiếm dịch vụ khám và điều trị bệnh lao, vượt qua mọi rào cản từ cả phía người bệnh cũng như thầy thuốc và xã hội.
Ngoài ra, chú trọng vận động đầu tư đa nguồn cho công tác phòng, chống lao bao gồm ngân sách Nhà nước, ngân sách địa phương, tài trợ quốc tế, bảo hiểm y tế, xã hội hoá…
TS.BS cao cấp Đinh Văn Lượng, Giám đốc Bệnh Phổi Trung ương, Trưởng Ban điều hành Chương trình Chống lao Quốc gia cho biết: "Dịch tễ bệnh lao tại Việt Nam vẫn còn rất nặng nề, tốc độ giảm quá chậm và kinh phí đầu tư cho công tác chống lao còn rất thấp, chúng ta đang phải đối mặt nguy cơ bệnh lao bùng phát trong cộng đồng.
Để có thể tiếp cận và ghi nhận được số bệnh nhân chưa được phát hiện, cũng như đảm bảo tất cả các nhóm dễ bị tổn thương, nguy cơ cao và cộng đồng nói chung đều có thể tiếp cận được các dịch vụ chẩn đoán và điều trị bệnh lao có chất lượng, Chương trình Chống lao Quốc gia cần sự ủng hộ của lãnh đạo các cấp, các ban/ ngành/ đoàn thể và toàn xã hội để đảm bảo nguồn tài chính bền vững, triển khai đồng bộ các can thiệp cải tiến, đưa đến chất lượng chẩn đoán và điều trị thân thiện, nhanh chóng, ưu tiên phát hiện bệnh lao bằng việc kết hợp nhiều biện pháp, bao gồm thụ động, chủ động, tích cực, phối hợp y tế công – tư, mở rộng tiếp cận chẩn đoán lao ở các cơ sở y tế đa khoa và chuyên khoa ngoài hệ thống chuyên khoa lao….
Cũng tại lễ kỷ niệm, với mong muốn vận động Nhân dân cả nước ủng hộ, giúp đỡ người bị bệnh lao, Bệnh viện Phổi Trung ương-Chương trình Chống lao Quốc gia- Quỹ Hỗ trợ người bệnh chiến thắng bệnh lao (PASTB) tiếp tục phối hợp với Cổng thông tin nhân đạo Quốc gia mở cổng nhắn tin ủng hộ Quỹ PASTB.
Tin nhắn với cú pháp: TB gửi 1402, mỗi người sẽ góp phần ủng hộ Quỹ PASTB số tiền 20.000 đồng. Mỗi tin nhắn gửi đi sẽ tạo thêm cơ hội cho người bệnh lao được điều trị khỏi, giảm nguồn lây trong cộng đồng./.
