Sản xuất theo quy trình canh tác lúa bền vững, ứng dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất, xây dựng vùng canh tác tập theo theo tiêu chuẩn VietGap, GlobalGap để đáp ứng yêu cầu xuất khẩu sang thị trường EU. Vùng trồng lúa của Cần Thơ tập trung ở huyện Cờ Đỏ, Thới Lai, Vĩnh Thạnh, đây là những địa phương của thành phố sẽ tham gia vào đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL. Ở vụ lúa Thu Đông này Cần Thơ xuống giống hơn 68.000 ha, cơ cấu giống tập trung vào giống chất lượng cao, đặc sản để phục vụ nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu sang các thị trường.
Theo ông Trần Thái Nghiêm, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành phố Cần Thơ, hiện nay Cần Thơ đang triển khai thí điểm mô hình của đề án 1 triệu ha trên địa bàn, qua vụ lúa Hè Thu vừa rồi đạt được nhiều tín hiệu tích cực, người dân giảm được chi phí đầu vào từ giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật và giảm được lượng phát thải khí nhà kính từ 2 đến 6 tấn/ha. Ngoài ra, thu nhập của người dân tăng cao khi đưa rơm ra khỏi đồng ruộng, người dân trồng nấm rơm, làm phân hữu cơ, sử dụng rơm để chăn nuôi, qua tính toán mỗi hecta người dân tăng thêm thu nhập lên đến 11 triệu/ha.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành phố Cần Thơ Trần Thái Nghiêm cũng cho biết, thời gian qua thành phố đã tập trung xây dựng vùng nguyên liệu gắn kết giữa người dân, hợp tác xã, tổ hợp tác với doanh nghiệp trong bao tiêu lúa gạo ở mỗi vụ thu hoạch. Hiện cũng có nhiều doanh nghiệp chủ động liên kết với người dân để hình thành vùng nguyên liệu lớn, đáp ứng các tiêu chuẩn về xuất khẩu của thị trường.
“Đề án gạo chất lượng cao với sản phẩm lúa đạt chất lượng cao để giúp cho doanh nghiệp có được uy tín để tiếp tục phát triển thị trường. Đồng thời với mô hình là thúc đẩy liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp và các vùng sản xuất lúa thì cũng giúp cho doanh nghiệp yên tâm đàm phán hợp đồng trong vùng nguyên liệu sẵn có” - ông Trần Thái Nghiêm nói.
Thành phố Cần Thơ đã đăng ký tham gia Đề án "Phát triển bền vững 1 triệu ha lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030" (gọi tắt là Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao) với vùng nguyên liệu 50.000 ha và đảm bảo phải được giữ vững đến năm 2030.
Do đó, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành phố Cần Thơ định hướng tiếp tục đầu tư hạ tầng, nâng cao năng lực và triển khai các giải pháp kỹ thuật giúp nông dân, hợp tác xã canh tác lúa hiệu quả.
Ông Trần Thái Nghiêm cho biết, thành phố Cần Thơ hiện có khoảng 77.000 ha đất trồng lúa. Thành phố quy hoạch thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, huyện Phong Điền và các quận còn lại sẽ sử dụng linh hoạt diện tích đất trồng lúa. Đối với khu vực thị trấn ở các huyện Thới Lai, Vĩnh Thạnh và Cờ Đỏ cũng được sử dụng linh hoạt đất trồng lúa. Trong khi đó, ngành nông nghiệp thành phố đang chịu tác động của một số dự án phi nông nghiệp, giao thông, các khu đô thị, khu công nghiệp và đặc biệt, thời kỳ 2021 - 2030, thành phố Cần Thơ phát triển mạnh khu công nghiệp. Do đó, đất trồng lúa của Cần Thơ cũng sẽ giảm dần.
Liên quan đến việc xây dựng những cơ sở dữ liệu đầu tiên cho Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cần Thơ nhận định đây là điều cần thiết. Bởi khi triển khai Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao thì vùng nguyên liệu và các giải pháp kỹ thuật cần được tính toán chặt chẽ và thể hiện minh bạch.
Bước đầu Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao được xây dựng trên vùng chuyên canh nền tảng 180.000 ha thuộc Dự án chuyển đổi nông nghiệp bền vững tại Việt Nam (VnSAT) . Cục Trồng trọt, Văn phòng điều phối nông nghiệp, nông thôn vùng Đồng bằng sông Cửu Long phối hợp với Ban quản lý các dự án nông nghiệp xây dựng bản đồ lúa gạo và thông tin đính kèm đối với phần diện tích này. Đồng thời, xây dựng kế hoạch đào tạo, nâng cao năng lực cho từng chủ thể liên quan đến đề án, bao gồm: Hộ nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp, nhà quản lý; xây dựng dự thảo tiêu chí năng lực và cam kết đối với doanh nghiệp khi tham gia đề án.
Theo Sở Công Thương Cần Thơ, tổng sản lượng lúa trên địa bàn hàng năm hơn 1,3 triệu tấn. Mặc dù vậy Cần Thơ là nơi tập trung các cơ sở chế biến, xuất khẩu lúa gạo lớn nhất vùng ĐBSCL, hiện nay đang có 35/158 doanh nghiệp đủ điều kiện tham gia xuất khẩu gạo trực tiếp, chiếm tỷ lệ 22% doanh nghiệp xuất khẩu gạo của cả nước. Trong những năm gần đây sản lượng gạo xuất khẩu của thành phố không ngừng tăng trưởng, năm qua xuất khẩu gạo đạt gần 980 ngàn tấn, với giá trị xuất khẩu hơn 520 triệu USD. Trong tám tháng đầu năm 2024, sản lượng xuất khẩu đạt trên 580 nghìn tấn, đạt 330 triệu USD; chiếm tỷ lệ 32% kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của thành phố./.
ĐBSCL là vùng sản xuất lúa gạo chính của Việt Nam với sản lượng lúa luôn ổn định ở mức 24 - 25 triệu tấn/năm, chiếm trên 50% sản lượng lúa và 90% lượng gạo xuất khẩu của cả nước. Dự báo của Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương, năm nay ước tính tổng lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam vẫn duy trì mức trên 8 triệu tấn, trong đó riêng vùng ĐBSCL khoảng 7,6 triệu tấn. Trong 8 tháng đầu năm xuất khẩu gạo của Việt Nam đã đạt hơn 3,85 tỷ USD.
