Bất chấp những biến động khó lường của kinh tế thế giới, hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam tiếp tục ghi dấu ấn mạnh mẽ khi lần đầu tiên vươn lên ngưỡng trên 900 tỷ USD. Kết quả này không chỉ phản ánh sức chống chịu và khả năng thích ứng của nền kinh tế mà còn đưa Việt Nam tiến vào nhóm 15 quốc gia có quy mô thương mại lớn nhất toàn cầu, mở ra dư địa mới cho tăng trưởng trong giai đoạn tới.
Phát biểu tại hội nghị tổng kết ngành công thương ngày 19/12, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng nhấn mạnh bối cảnh quốc tế vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro, từ xung đột địa chính trị đến xu hướng bảo hộ thương mại gia tăng. Tuy nhiên, trong bức tranh nhiều gam màu xám đó, xuất nhập khẩu của Việt Nam nổi lên như một điểm sáng, đóng vai trò trụ cột cho ổn định và phát triển kinh tế vĩ mô.
Theo số liệu cập nhật đến ngày 15/12, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu hàng hóa của cả nước đã đạt khoảng 883,7 tỷ USD. Với đà tăng hiện nay, con số này được dự báo có thể chạm mốc 920 tỷ USD vào cuối năm 2025. Đây là cột mốc mang tính biểu tượng, đánh dấu bước tiến dài của thương mại Việt Nam sau nhiều năm hội nhập sâu rộng và cải cách thể chế.
Trong cơ cấu chung, xuất khẩu tiếp tục giữ vai trò dẫn dắt khi ước đạt trên 470 tỷ USD, tăng khoảng 16% so với năm 2024. Đáng chú ý, Việt Nam duy trì trạng thái xuất siêu liên tục suốt một thập kỷ, kể từ năm 2016 đến nay. Nguồn thặng dư thương mại ổn định đã góp phần quan trọng trong việc bổ sung ngoại tệ, giảm áp lực lên tỷ giá và củng cố dự trữ ngoại hối quốc gia.
Dù vậy, lãnh đạo Bộ Công Thương cũng thẳng thắn chỉ ra những điểm nghẽn cần sớm khắc phục. Tăng trưởng xuất khẩu hiện vẫn dựa nhiều vào khu vực có vốn đầu tư nước ngoài, trong khi mức độ lan tỏa sang doanh nghiệp trong nước còn hạn chế. Bên cạnh đó, sự phụ thuộc vào một số thị trường lớn khiến hàng hóa Việt Nam dễ đối mặt với các biện pháp phòng vệ thương mại, điều tra gian lận xuất xứ. Thị trường nội địa và thương mại điện tử, dù có bước tiến, song chưa phát huy hết tiềm năng.
Nhìn lại chặng đường phát triển, xuất nhập khẩu Việt Nam đã có bước tăng trưởng ấn tượng trong hơn một thập kỷ qua. Từ mốc 100 tỷ USD vào năm 2009, tổng kim ngạch đã tăng gấp chín lần chỉ sau 16 năm. Cùng với đó, số mặt hàng xuất khẩu đạt kim ngạch trên 1 tỷ USD cũng gia tăng nhanh chóng, từ 10 mặt hàng năm 2007 lên 36 mặt hàng hiện nay, cho thấy sự đa dạng hóa ngày càng rõ nét trong cơ cấu xuất khẩu.
Không chỉ mở rộng về quy mô, thị trường xuất khẩu của Việt Nam cũng ngày càng được mở rộng về địa lý. Số thị trường đạt kim ngạch trên 1 tỷ USD đã tăng từ 27 vào năm 2013 lên 35 thị trường vào cuối năm ngoái, phản ánh nỗ lực tìm kiếm và khai thác các thị trường mới trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu gay gắt.
Song song với thương mại, khu vực sản xuất công nghiệp trong nước cũng ghi nhận sự phục hồi tích cực. Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) năm qua ước tăng 9,5%, cao hơn mức 8,2% của năm 2024. Việt Nam tiếp tục mở rộng không gian hội nhập khi ký mới 4 hiệp định thương mại tự do, nâng tổng số FTA lên 17 hiệp định với 65 quốc gia và vùng lãnh thổ. Thị trường trong nước duy trì mức tăng trưởng 9-10%, trong khi quy mô thương mại điện tử lần đầu vượt mốc 30 tỷ USD. Giá trị thương hiệu quốc gia của Việt Nam cũng được giữ vững, xếp hạng 32 thế giới.
Phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Thủ tướng Phạm Minh Chính tái khẳng định mục tiêu tăng trưởng hai chữ số trong giai đoạn tới. Ông yêu cầu ngành công thương phải đạt mức tăng trưởng trên 10%, đồng thời làm mới các động lực truyền thống như xuất khẩu và tiêu dùng, song song với việc thúc đẩy những động lực tăng trưởng mới.
Thủ tướng cũng lưu ý công tác đa dạng hóa thị trường cần đi vào chiều sâu, hướng tới các thị trường ngách và sản phẩm phù hợp với nhu cầu thực tế của từng quốc gia, thay vì chỉ tập trung vào những mặt hàng sẵn có trong nước. Bên cạnh đó, ngành công thương được yêu cầu rút kinh nghiệm từ các dự án thua lỗ trong quá khứ, tăng cường phòng chống tham nhũng, lãng phí và phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành để ngăn chặn tình trạng thuốc và thực phẩm giả, bảo vệ sức khỏe người dân.
