Những năm gần đây, ở Hà Tĩnh nhiều người dân sau khi mua cây cảnh như mai, đào để chưng tết đã không bỏ đi như trước đây mà trồng trong vườn nhà để chăm sóc hoặc gửi lại các nhà vườn chăm hộ để tết năm sau lại tiếp tục sử dụng. Bên cạnh đó, nhiều địa phương, tổ chức đoàn thể còn thu gom cây cảnh của người dân sau khi chơi tết để trồng tại các khu vực công cộng, công viên, đền chùa… để tạo cảnh quan và tránh lãng phí.
Cứ mỗi dịp tết đến, thay vì mua đào chưng Tết, gia đình ông Nguyễn Văn Tâm (Phường Thạch Hạ, TP Hà Tĩnh) đã sử dụng lại cây đào từ tết năm trước được ông đưa trồng ở vườn nhà. Vốn yêu thích cây cảnh, nhà lại có khoảng vườn rộng nên sau khi mua cây đào về chơi tết, tết xong ông đưa cây ra trồng trong vườn để năm sau dùng lại. Nhờ trồng và chăm sóc đúng kỹ thuật nên đào nở hoa đẹp và đúng dịp, gia đình ông không phải mua cây mới.
Ông Tâm cho biết: Trước đây, tôi hay mua đào mới mỗi năm, nhưng thấy lãng phí nên thử giữ lại để chăm sóc. Chỉ cần cắt tỉa, bón phân đúng cách, cây vẫn có thể ra hoa đẹp để chơi vào năm sau mà không cần phải mua cây mới. Hiện nay, không chỉ tôi mà nhiều gia đình khác ở vùng này họ cũng làm như vậy để vừa tiết kiệm được khoản chi tiêu, vừa tránh lãng phí.
Đối nhà vườn ông Nguyễn Văn Quang (tổ dân phố 15, phường Bắc Hà, thành phố Hà Tĩnh) sau ngày mùng 8 tết, ông đã bắt đầu thu gom và nhận những gốc đào đã chưng trong ngày tết của khách về chăm sóc chuẩn bị cho vụ mùa tiếp theo. Do việc chăm sóc mất nhiều thời gian, công sức nên ông chỉ chọn những gốc đào khỏe, có thể phục hồi nhanh sau khi trồng lại.
Ông Quang chia sẻ: Tôi đã có hơn 20 năm gắn bó với nghề trồng đào. Ngày trước tôi chỉ trồng đào đơn thuần để bán, nhưng với xu thế người dân chơi đào sau tết thường vứt bỏ hoặc những gia đình có những cây đẹp, có giá trị cao, họ muốn được gửi chăm sóc nên những năm gần đây tôi đã mở dịch vụ nhận những cây đào sau tết để chăm sóc. Trung bình mỗi năm tôi nhận trồng và chăm sóc hơn 100 cây đào thế và đào cảnh.
Theo các nhà vườn, giá trị gốc đào càng lớn thì chi phí chăm sóc càng cao, thế dáng cầu kỳ thì chi phí chăm sóc càng đắt. Theo đó, tiền công từ khi nhận trồng lại đến khi giao cho khách trong vụ tết tiếp theo giao động từ vài trăm đến 3 triệu đồng.
Theo chia sẻ của các nhà vườn, khi tiếp nhận đào về họ tiến hành làm đất cho đất tơi xốp, bón lót xơ dừa, trấu, phân hoai và kích thích để đào sớm ra rễ mới. Tiếp đến là cắt tỉa những cành yếu, cành già, cắt bớt cành cao để tạo dáng đẹp và giúp cây đào ra lộc mới.
Những cành cắt bị tổn thương chảy mủ được xử lý bằng keo bôi lên vết cắt, không để cây chảy mủ sẽ ảnh hưởng đến khả năng phục hồi của cành bị cắt. Đặc biệt, với những cây người chơi đã dùng nhiều năm hoặc để lâu, cây bị yếu thì khi chăm sóc cần chọn trồng tại phần đất tốt hơn, chú ý hàm lượng dinh dưỡng trong đất để bổ sung và thường xuyên phun dưỡng ẩm cây mới nhanh phục hồi.
Bên cạnh những nhà vườn chuyên chăm sóc đào, thì với những người chơi mai tết thời điểm này cũng đang tất bật dưỡng sức cho cây sau đợt khoe sắc đón xuân. Nhiều năm nay, vườn của anh Nguyễn Chinh Chiến (xã Tượng Sơn, thành phố Hà Tĩnh) đã được biết đến là một địa chỉ quen thuộc và uy tín để nhiều người gửi những gốc mai chăm sóc sau chưng tết. Thời điểm này đã có nhiều khách hàng đến gửi cây để chăm sóc. Theo đó, sau khi mai được vận chuyển về vườn được cắt tỉa cành, đào hố trồng, cùng với các công đoạn chăm sóc hết sức tỷ mỷ.
Anh Chiến cho hay: Khoảng từ ngày 10 - 15 tháng Giêng trở lại, tôi bắt đầu chăm sóc và đưa mai vào trồng, có thể trồng chậu hoặc ngoài vườn tùy loại. Đối với cây mai, việc chuẩn bị đất trồng chủ yếu trộn đất với xơ dừa, nhưng phải sau khi trồng 15 - 20 ngày mới bỏ phân, nếu bỏ phân sớm cây ra rể sẽ bị xót và dễ chết.
Mùa hoa tết đã kết thúc, tuy nhiên với cây đào, cây mai đây lại là thời điểm quan trọng bắt đầu một chu kỳ sinh trưởng mới. Những gốc đào, mai nếu được chăm sóc cẩn thận có thể quay vòng đến 7 - 8 năm, rẻ gấp 5 - 6 lần so với mua cây mới. Để có một cây mai, cây đào đẹp, phải bỏ ra nhiều công chăm sóc như: chắn rễ, cắt tỉa, xuống đất,… những công đoạn này có vai trò quan trọng quyết định sự thành công của một vụ mới.
Theo những nhà vườn chuyên trồng đào, mai cảnh, khi chăm bón gốc đào và mai sau tết mất rất nhiều công đoạn, đòi hỏi kiên trì, am hiểu về chu trình phát triển của nó. Cắt tỉa là khâu cần thiết, tỉa bỏ những cành trong gốc, những cành không hữu hiệu, bón phân để cung cấp dinh dưỡng là những khâu cần phải làm ngay sau tết, nếu chậm thì cây đào sẽ ra cành, ra lộc sẽ chậm, ảnh hưởng đến chu kỳ sinh trưởng tiếp theo.
Việc tái trồng, chăm sóc đào, mai sau Tết không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn góp phần bảo vệ môi trường, tạo cảnh quan nơi công cộng và hạn chế tình trạng bỏ cây tràn lan./.
