Tính đến thời điểm hiện tại, Việt Nam đã ký kết tổng cộng 18 Hiệp định Thương mại Tự do (FTA), tạo tiền đề vững chắc cho tăng trưởng xuất khẩu. Dù vậy, bên cạnh những cơ hội hấp dẫn, doanh nghiệp Việt cũng phải đối mặt với không ít rủi ro khi tham gia giao dịch với đối tác nước ngoài.
Theo kết quả khảo sát năm 2022 của Hiệp hội Chuyên gia chống lừa đảo toàn cầu cho thấy, mỗi năm, 52% doanh nghiệp Việt Nam từng bị lừa đảo quốc tế trong hai năm trước thời điểm khảo sát, cao hơn mức 46% của khu vực châu Á-Thái Bình Dương và mức 49% của toàn cầu.
Trong vòng 2 năm gần đây, việc doanh nghiệp Việt Nam bị đối tác nước ngoài lừa đảo, đứng trước nguy cơ mất trắng lô hàng xuất khẩu liên tiếp xảy ra với những phương thức, thủ đoạn liên tục thay đổi khiến doanh nghiệp không khỏi bất an. Điển hình là vụ lừa đảo 100 container hạt điều với giá trị hơn 20 triệu USD xảy ra năm 2022.
Đến tháng 7/2023, Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam (VPA) cho biết, trong tháng 6, có 4 doanh nghiệp Việt Nam đã giao 5 container hàng cho một công ty tại Dubai, Các tiểu Vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE). Đến thời điểm hiện tại, 4 lô hàng gồm 2 container hồ tiêu, 1 container quế và 1 container điều với tổng giá trị khoảng 400 ngàn USD đã bị lấy ra khỏi cảng mà chưa thanh toán. Trong khi đó, bộ chứng từ của 1 lô hàng hoa hồi trị giá 126,3 ngàn USD cũng đã bị mất.
Trước thực trạng trên, Bộ Công Thương cho rằng, các hoạt động lừa đảo tương đối phổ biến trong giao dịch thương mại quốc tế, dù với bất cứ thị trường nào. Do đó, doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động nghiên cứu thông tin kỹ lưỡng trong các thương vụ qua biên giới của mình.
Bên cạnh đó, nếu thấy vấn đề gì chưa chắc chắn cần liên hệ trực tiếp tới thương vụ Việt Nam tại các nước thị trường để thẩm định thông tin, đồng thời khuyến khích thuê công ty tư vấn để thẩm tra hợp đồng, giảm thiểu tối đa rủi ro có thể xảy ra. Việc trực tiếp xác minh thông tin khách hàng là công việc cần triển khai đầu tiên, đặc biệt quan trọng đối với doanh nghiệp Việt Nam khi có giao kết hợp đồng với các đối tác nước ngoài.
Đồng thời, nhằm tránh những thiệt hại đáng tiếc, Bộ Công Thương khuyến cáo, các doanh nghiệp Việt Nam khi giao dịch với các doanh nghiệp nước ngoài cần phải thận trọng và đàm phán kỹ điều khoản thanh toán để bảo đảm an toàn nhất. Các phương thức thanh toán như mở L/C, hoặc đại diện doanh nghiệp sang tận nơi giao chứng từ và nhận tiền được khuyến nghị áp dụng.
Ngoài ra, để giảm thiểu nguy cơ rủi ro trong thương mại quốc tế, Cục Xuất nhập khẩu đề xuất, các doanh nghiệp có thể dùng công cụ bảo hiểm hay doanh nghiệp logistics uy tín như một đối tác tham gia hợp đồng để bảo đảm an toàn quá trình vận chuyển.
