Lớp học đổi màu ở Mường Lát

Từ mái trường dột nát đến khởi đầu của chuyển đổi số

Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú THCS Mường Lát được thành lập năm 1997, là “ngôi nhà thứ hai” của học sinh nhiều dân tộc như Dao, Mông, Khơ Mú, Mường, Thái… Bên cạnh sự khác biệt về ngôn ngữ, trang phục, phong tục, ngôi trường còn là nơi gìn giữ nhiều giá trị văn hóa truyền thống qua các trò chơi dân gian, các hoạt động thể thao đặc trưng vùng miền.

Thế nhưng, trong ký ức của nhiều thế hệ thầy trò, những ngày đầu là quãng thời gian đầy gian khó. Cơ sở vật chất hầu như không có gì: phòng học chỉ là vài phên nứa che vách trong căn nhà tranh tre, mái lợp nứa mỏng manh. Mưa xuống thì dột tứ phía, trời lạnh thì gió lùa buốt giá. Thầy cô vừa dạy vừa lo che chắn, còn học trò cố gắng bám lớp trong điều kiện thiếu thốn mọi bề.

Nhớ lại giai đoạn ấy, ông Lê Đình Sang – Phó Hiệu trưởng nhà trường chia sẻ: “Những năm đầu, thiếu từ bàn ghế, sách vở đến thiết bị giảng dạy. Nhiều lúc mưa to, nước chảy xuống bảng, thầy trò phải dừng giảng để che chắn. Điều quan trọng nhất khi đó chỉ là giữ được nề nếp học tập cho các em.”

Cơ sở vật chất dần được cải thiện theo thời gian, nhưng bước ngoặt thật sự chỉ đến khi ngành giáo dục triển khai chuyển đổi số tới các trường vùng cao. Mường Lát – vốn tưởng như ở “vùng trắng” công nghệ – bắt đầu thay đổi mạnh mẽ kể từ khi được trang bị phòng học thông minh.

Những chiếc bảng đen truyền thống dần được thay thế bằng màn hình tương tác hiện đại. Máy tính, đường truyền mạng, hệ thống âm thanh… khiến những tiết học vốn quen thuộc trở nên sinh động hơn bao giờ hết.

Ban đầu, những thiết bị mới khiến không ít thầy cô gặp khó khăn. Nhiều người chưa từng sử dụng bảng tương tác hay phần mềm giảng dạy số. Cô Nguyễn Thị Thanh, giáo viên Giáo dục công dân, nhớ lại: “Thời gian đầu, cả cô và trò đều bỡ ngỡ. Mỗi lần làm bài giảng số, tôi lại phải mở YouTube xem hướng dẫn. Nhưng càng dùng thì càng hiểu, càng thấy công nghệ hỗ trợ mình rất nhiều. Bài giảng sinh động hơn, học sinh cũng hứng thú hơn.”

Nhờ có phòng học thông minh, hiện nay ở trường không còn cảnh giáo viên phải mất thời gian vẽ sơ đồ, ghi từng dòng chữ lên bảng. Các bài giảng được mô phỏng bằng video, hình ảnh trực quan, tình huống tương tác. Học sinh có thể trực tiếp thao tác trên màn hình, trả lời câu hỏi ngay trong tiết học.

Thầy Mai Văn Tiến, giáo viên Toán, cho biết: “Với màn hình tương tác, việc vẽ hình tròn, hình chóp hay mô phỏng các bước dựng hình trở nên cực kỳ nhanh và chính xác. Học sinh nhìn thấy mô hình trực tiếp nên tiếp thu tốt hơn, không còn phải đoán hay chỉnh sửa nhiều như trước.”

Học sinh hứng thú, tự tin hơn trong từng tiết học

Ở một ngôi trường mà nhiều em còn hạn chế về tiếng Việt, việc học bằng hình ảnh, âm thanh giúp các em hiểu bài nhanh hơn. Những tiết học trước kia vốn yên ắng thì nay trở nên sôi nổi với hàng loạt hoạt động tương tác.

Em Vi Phan Hà Anh, học sinh lớp 9A, chia sẻ: “Nhờ phòng học thông minh, chúng em dễ hiểu bài hơn. Tiết học có trò chơi, có video, có phần thực hành ngay trên màn hình nên ai cũng hào hứng.”

Sự thay đổi rõ rệt nhất chính là tinh thần học tập, học sinh mạnh dạn phát biểu hơn, hay hỏi, hay tranh luận hơn. Nhiều em trước đây ít nói, ngại thể hiện nay sẵn sàng đứng trước lớp thuyết trình bằng bài trình chiếu do chính mình thiết kế.

Với các môn như Lịch sử, các em được xem phim tư liệu; môn Địa lý có bản đồ số; môn Ngữ văn có hình ảnh minh họa, âm thanh giúp tái hiện tác phẩm; môn Khoa học tự nhiên có thí nghiệm ảo… Những nội dung vốn trừu tượng nay trở nên gần gũi, dễ tiếp cận.

Bên cạnh đó, nhà trường đã đưa vào sử dụng các ứng dụng quản lý học tập và liên lạc điện tử. Nhờ vậy, phụ huynh ở những bản xa chỉ cần có kết nối Internet là có thể theo dõi kết quả học tập, nề nếp của con qua tin nhắn hoặc ứng dụng trên điện thoại. Việc kết nối thông tin thuận lợi hơn cũng giúp phụ huynh hiểu và đồng hành cùng con trong học tập một cách chặt chẽ hơn.

Nhờ sự quan tâm từ các chủ trương phát triển giáo dục vùng sâu, vùng xa, trường đã được hưởng lợi từ các chương trình hỗ trợ hiện đại hóa cơ sở vật chất và ứng dụng công nghệ số. Từ đó, nhà trường đã xây dựng được phòng học thông minh – không chỉ là phòng học kiên cố mà còn được trang bị thiết bị tương tác, máy tính và kết nối Internet, phù hợp với xu thế chuyển đổi số toàn ngành.

Không chỉ phụ huynh, chính học sinh cũng đang hưởng lợi từ sự thay đổi này. Khoảng cách giữa miền núi và miền xuôi trong việc tiếp cận công nghệ dần được xóa nhòa. Như cô Nguyễn Thị Thanh chia sẻ: “Điều khiến tôi vui nhất là giờ đây học sinh vùng cao cũng được học trong môi trường hiện đại như nhiều nơi khác. Các em có quyền được tiếp cận kiến thức bằng những phương pháp mới, bằng công nghệ tiến bộ chứ không phải thiệt thòi vì điều kiện địa lý.”

Còn theo thầy Mai Văn Tiến, công nghệ không chỉ giúp học sinh tiếp thu nhanh mà còn nuôi dưỡng tinh thần tự học — nhiều em mạnh dạn tìm tài liệu, xem bài giảng trực tuyến, luyện tập thêm qua các ứng dụng học tập do nhà trường cung cấp.

Để mô hình phòng học thông minh vận hành hiệu quả, nhà trường phải dành nhiều công sức cho việc duy trì thiết bị và tổ chức hoạt động. Sự chủ động và tinh thần trách nhiệm của thầy cô đã giúp các lớp học công nghệ đi vào ổn định và mang lại những thay đổi rõ rệt.

Phó Hiệu trưởng Lê Đình Sang khẳng định: “Chuyển đổi số là xu thế tất yếu. dù đang khó khăn, nhưng không thể đứng ngoài. Điều đáng mừng là thầy cô đều sẵn sàng học, sẵn sàng thay đổi. Các em thì tiếp nhận rất nhanh; đó là động lực để chúng tôi tiếp tục đầu tư, nâng cao chất lượng dạy và học.”

Từ một ngôi trường từng đối mặt với vô vàn thiếu thốn, Mường Lát hôm nay đã thực sự bước vào hành trình chuyển đổi số bằng quyết tâm và sự đồng lòng của cả thầy và trò.

Số hóa không chỉ giúp học sinh học tốt hơn mà còn mở ra cơ hội phát triển trong tương lai. Những giờ học tương tác, bài giảng trình chiếu, bài tập thực hành đa phương tiện… đang tạo nền tảng để học sinh vùng cao tự tin hơn khi bước vào bậc học mới hoặc hòa nhập với thị trường lao động sau này.

Với thầy cô, chuyển đổi số là cơ hội để đổi mới phương pháp dạy học, làm giàu bài giảng, nâng cao năng lực nghề nghiệp. Với nhà trường, đó là bước tiến giúp thu hẹp khoảng cách giữa miền núi và miền xuôi.

Từ mái trường dột nát năm nào đến những lớp học ngập tràn ánh sáng công nghệ hôm nay, Mường Lát đã bước sang một trang mới. Mỗi tiết học không chỉ là truyền thụ kiến thức mà là hành trình khám phá của cả thầy và trò. Và khi công nghệ chạm đến vùng cao, tri thức cũng vượt qua mọi dãy núi để đến với các em./.