Người bệnh, học sinh phải "cõng" phần thuế 2%
Theo Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội, trên thực tế các đơn vị y tế, giáo dục công lập, tự chủ hiện nay vẫn phải chịu thuế thu nhập doanh nghiệp, không được để lại nguồn cho đầu tư phát triển hạ tầng.
Theo đại biểu Cường, những cơ sở công lập này được nhà nước đầu tư, giá trị tài sản không được khấu hao đầy đủ. Phần chênh lệch thu chi thực chất không phải thu nhập mà là phần khấu hao còn lại. Vì vậy, khoản này phải được giữ lại tái đầu tư phát triển. Nhưng thực tế, họ phải nộp thuế nên không có nguồn tái đầu tư.
Chưa kể, việc nộp thuế được tính trên doanh thu (2%). Kết quả là học phí, viện phí tăng, người bệnh, học sinh phải chi trả thêm. Trong khi đó, Đảng, Nhà nước có chủ trương miễn học phí, thậm chí miễn viện phí. Do đó, việc thu thuế như trên là không đồng nhất về mặt chủ trương.
Từ đó, ông Hoàng Văn Cường đề nghị không thu thuế với các hoạt động cung cấp dịch vụ y tế, giáo dục của các đơn vị công lập, trừ những hoạt động liên doanh, liên kết với bên ngoài.
Cũng nêu thực tế này, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho rằng, cơ quan thuế hiện chỉ căn cứ vào chữ "dịch vụ" để thu thuế. Lý do là, trong hệ thống y tế có khái niệm thu từ dịch vụ sự nghiệp công.
"Vì vậy, đa số các nguồn thu của bệnh viện công tự chủ hiện nay đều bị đánh thuế", đại biểu Hiếu thông tin.
Tranh luận sau đó, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội Nguyễn Vân Chi nêu rõ, theo cơ chế hiện hành, đơn vị sự nghiệp công lập chỉ nộp thuế với khoản kinh doanh thêm thì thu ở mức 2%, còn không hề thu thuế với khoản như viện phí, học phí của các cơ sở bệnh viện, trường học công lập đang tự chủ.
Tranh luận lại, ông Hoàng Văn Cường thừa nhận giải thích của đại biểu Vân Chi là đúng. Tức là, luật hiện hành quy định các đơn vị như trường học, bệnh viện sử dụng ngân sách sẽ không phải chịu thuế. Còn đơn vị tự chủ, không dùng ngân sách thì lại trong diện chịu thuế.
Bệnh viện công không phải tính thuế thu nhập doanh nghiệp
Từ thực tế hiện nay, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Lân Hiếu - Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội đề nghị bổ sung quy định, đơn vị sự nghiệp công lập trong lĩnh vực y tế được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp với khoản thu dịch vụ khám chữa bệnh chưa tính đủ các chi phí hình thành giá (nhân công, khấu hao thiết bị y tế, tài sản cố định, chi phí quản lý...).
Lý giải đề xuất này, ông Hiếu cho biết, mức giá dịch vụ với hoạt động theo chức năng, nhiệm vụ được Nhà nước giao chưa được tính đủ các yếu tố. Do đó, bệnh viện sẽ không đủ để trang trải các chi phí phát sinh, không có lợi nhuận để nộp thuế.
Hơn nữa, dịch vụ khám chữa bệnh theo mức giá do Bộ Y tế và HĐND tỉnh quy định thuộc khoản "thu từ hoạt động dịch vụ sự nghiệp công", không phải dịch vụ "thu từ sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ".
Ngoài ra, đại biểu ngành Y tế cũng kiến nghị bổ sung điều khoản thu nhập nhận được từ tài trợ, bao gồm tiền và hiện vật, nếu sử dụng đúng cho các hoạt động giáo dục, y tế, nghiên cứu khoa học, nghệ thuật, từ thiện, nhân đạo...thì không phải chịu thuế.
Từ đó, các bệnh viện có thể đầu tư mua sắm trang thiết bị, sửa chữa cơ sở vật chất... “Các quy định này sẽ làm rõ tính toán minh bạch, giảm rủi ro pháp lý cho các đơn vị hoạt động trong lĩnh vực xã hội”, ông Hiếu cho hay.
Giải trình sau đó, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, hiện nhiều đơn vị sự nghiệp công lập, cung cấp dịch vụ dùng ngân sách hoặc một phần ngân sách. Ông cho hay trường hợp các đơn vị sự nghiệp công lập (như y tế, đào tạo...) tự quyết giá dịch vụ theo thị trường, khoản thu nhập này phải chịu thuế là hợp lý.
Với đơn vị sự nghiệp công dùng kinh phí Nhà nước, giá dịch vụ cung ứng chưa tính đủ chi phí, ngân sách hỗ trợ một phần trong cơ cấu giá. Các hoạt động này, Bộ trưởng Thắng đánh giá không tạo ra lợi nhuận, nên có thể được hưởng ưu đãi, miễn thuế.
"Cơ quan soạn thảo đã tính toán hết, đưa vào dự thảo và tiếp tục nghiên cứu điều chỉnh, đảm bảo phù hợp thực tế, quyền và lợi ích hợp pháp đơn vị sự nghiệp công lập và không thất thoát thuế, ngân sách", ông Thắng nói.
