Cả nước hiện đang có hàng triệu công nhân lao động sinh sống trong hàng trăm ngàn phòng trọ, trong đó chỉ có số ít công nhân lao động có chỗ ở trong các nhà lưu trú công nhân. Còn tại TP. Hồ Chí Minh, chỉ có khoảng 15% công nhân lao động các khu công nghiệp được thuê chỗ ở trong các khu nhà lưu trú công nhân; phần lớn đang thuê phòng trọ của cá nhân, hộ gia đình.
Đa số các khu nhà trọ dạng “dãy phòng trọ cho thuê” thường lụp xụp, không đảm bảo chất lượng, rất thiếu tiện ích, không đảm bảo an ninh, an toàn, phòng cháy chữa cháy, cá biệt có khu nhà trọ là “vùng trũng” của tội phạm, không chống chịu được dịch bệnh như dịch Covid-19 do trước đây Thông tư số 08/2014/TT-BXD và Thông tư số 20/2016/TT-BXD của Bộ Xây dựng quy định chưa thật chặt chẽ tiêu chuẩn xây dựng, thiết kế phòng trọ.
Với số lượng “phòng trọ thuộc khu nhà trọ cho thuê” rất lớn trong phạm vi cả nước nên rất cần thiết ban hành quy định về “tiêu chuẩn tối thiểu đối với phòng ở”, nhất là “tiêu chuẩn tối thiểu đối với phòng trọ thuộc khu nhà trọ cho thuê” để “chuẩn hóa” phòng trọ, góp phần cải thiện điều kiện ở, đảm bảo an ninh, an toàn và phòng chống dịch bệnh (tương tự dịch Covid-19 vừa qua) cho công nhân, lao động tại các khu nhà trọ do cá nhân, hộ gia đình đầu tư kinh doanh.
Do đó, HoREA đề nghị Bộ Xây dựng xem xét và quyết định mỗi phòng ở do hộ gia đình, cá nhân đầu tư xây dựng để cho thuê phải đảm bảo chất lượng công trình xây dựng theo quy định của pháp luật về xây dựng và các tiêu chuẩn tối thiểu sau đây:
1. “Diện tích tối thiểu” của phòng trọ là 10m2 (hoặc có thể là 12m2; 15m2), diện tích sử dụng không nhỏ hơn 5m2 (hoặc có thể là 6m2; 7,5m2) cho một người để vừa đảm bảo không gian ở phù hợp, vừa đáp ứng được các cam kết quốc tế về điều kiện ở của công nhân lao động, nhưng không tạo áp lực làm tăng giá tiền thuê phòng trọ vượt quá khả năng tài chính của người thuê. Chiều rộng thông thủy không dưới 2,4m; chiều cao thông thủy chỗ thấp nhất không dưới 2,7m.
2. Xem xét quy định khu nhà trọ có từ 10 phòng ở trở lên phải có phòng sinh hoạt chung có tối thiểu 1 phương tiện nghe nhìn (tivi) kết nối Internet. Bởi lẽ, đây là tiện ích tối thiểu và cũng là không gian giao lưu, kết nối cộng đồng người thuê phòng trọ và với cả chủ phòng trọ cho thuê.
3. Do trên thực tế hiện nay cả nước đã có hàng trăm nghìn phòng trọ cho thuê có diện tích tối thiểu không nhỏ hơn 10m2/phòng (được xây dựng theo quy định trước đây tại Điều 3 Thông tư 20/2016/TT-BXD) đã giải quyết chỗ ở cho hàng triệu công nhân lao động, rất cần giữ sự ổn định, nhất là giữ ổn định giá tiền thuê phòng trọ, nên HoREA nghị Bộ Xây dựng quy định tiêu chuẩn thiết kế phòng trọ tại Mục 5.12a (mới) “Dự thảo TCVN Nhà ở riêng lẻ - Yêu cầu chung về thiết kế” nếu được ban hành thì chỉ áp dụng cho các công trình phòng trọ xây dựng mới, đi đôi với khuyến khích các chủ nhà trọ hiện hữu áp dụng để từng bước nâng cao chất lượng phòng trọ cho thuê.
4. Phòng ở phải có cửa đi, cửa sổ đảm bảo yêu cầu thông gió và chiếu sáng tự nhiên.
5. Tường bao che, tường ngăn giữa các phòng phải được làm bằng vật liệu đáp ứng yêu cầu phòng cháy và chống thấm.
6. Mái nhà không được lợp bằng vật liệu dễ cháy và phải đảm bảo không bị thấm dột.
7. Nền nhà phải được lát gạch hoặc láng vữa xi măng và phải cao hơn mặt đường vào nhà, mặt sân, hè.
8. Có đèn đủ ánh sáng (tối thiểu có một bóng đèn điện có độ sáng tối thiểu lux cho diện tích 10m2 (hoặ 15m2) nếu ở tập thể thì phải có tối thiểu một ổ cắm điện cho một người. (Ghi chú: Khoản 6 Điều 3 Thông tư 20/2016/TT-BXD quy định phòng ở có “tối thiểu có một bóng đèn điện công suất 40W cho diện tích 10m2”, mà quy định “công suất” bóng đèn thì không chính xác bằng quy định “độ sáng” đo bằng lux do đã có bóng đèn tiết kiệm điện).
9. Nếu phòng ở được xây dựng khép kín thì khu vệ sinh phải có tường ngăn cách với chỗ ngủ hoặc có thể sử dụng khu vệ sinh chung cho nhiều phòng ở, nhưng phải bố trí khu vệ sinh riêng cho nam và nữ.
10. Bảo đảm cung cấp nước hợp vệ sinh theo quy chuẩn, tiêu chuẩn của pháp luật chuyên ngành.
11. Có các thiết bị phòng chống cháy nổ theo quy định.
12. Lối đi giữa hai dãy nhà trọ (hẻm) có khoảng cách tối thiểu không nhỏ hơn 2m (hoặc 2,2m)”.
