Cũng một nhà sư trước khi viên tịch đã nói: Nếu cuộc sống của bạn tập trung vào tiền bạc, bạn sẽ sống rất khó khăn, nếu cuộc sống của bạn tập trung vào con cái, bạn sẽ sống rất mệt mỏi, nếu cuộc sống của bạn chỉ tập trung vào tình yêu, bạn sẽ rất dễ bị tổn thương.
Nếu cuộc sống của bạn tập trung vào sự so sánh, bạn sẽ sống rất chán nản; nếu cuộc sống của bạn tập trung vào sự khoan dung, bạn sẽ sống hạnh phúc; nếu cuộc sống của bạn tập trung vào sự hài lòng, bạn sẽ sống đủ đầy viên mãn. Nếu cuộc sống của bạn tập trung vào lòng biết ơn, bạn sẽ sống rất tử tế.
1. Làm người thì lễ phép với bề trên, không kiêu ngạo với người bề dưới.
Lễ phép vẫn thường được hiểu là cách ứng xử một chiều của người dưới với người trên hơn là theo hướng ngược lại. Thế nhưng đó là sự mất mát dần của chữ nghĩa và hệ tư tưởng. Người xưa coi lễ phép là điều mà ai ai cũng phải có và là cách đối đãi với tất cả mọi người chứ không chỉ có bậc bề trên.
Trong cuốn “Luân lý giáo khoa thư” có dẫn câu chuyện nhỏ khi dạy trẻ về Lễ rằng: “Xưa có một vị công tử, một hôm cùng đi chơi với ông thầy học. Ra đường gặp một thằng bé bán kẹo chắp tay vái. Ông thầy học cúi đầu chào lại, công tử thấy vậy, hỏi rằng: “Sao tiên sinh lại chào một đứa hèn hạ như vậy?”. Ông thầy trả lời: “Thưa vâng, tôi chào nó để khỏi mang tiếng rằng tôi không lễ phép bằng nó”.
Lễ phép là cái lễ, cái phép tắc mà con người có giáo dục nên đối đãi với nhau, là cái cốt cách của người tự trọng và biết trọng người. Lễ phép, lịch sự vì thế chắc chắn không phải một sự giả tạo, kiểu cách. Nó thể hiện con người bạn và một mong mỏi bày tỏ sự tôn trọng đối với người khác. Vì thế, khi ai đó cảm ơn bạn, đừng nói rằng họ đang khách sáo, hãy nhận tấm lòng của họ và khiêm tốn đáp lại “Không có gì!”. Đừng làm phai nhạt mất “hương thơm” đang muốn lan tỏa của những lời “cảm ơn”
2. Làm việc thì không quan tâm đến việc lớn hay việc nhỏ
Ngạn ngữ có câu: “Chớ thấy việc ác nhỏ mà làm, chớ thấy việc thiện nhỏ mà không làm”, lại cũng có câu: “Khi còn nhỏ ăn trộm cây kim sợi chỉ, khi lớn lên tất sẽ lừa gạt người. Lúc còn nhỏ coi trọng trung nghĩa thì lúc lớn lên tất sẽ hiếu thuận.”
Người xưa dạy: “Quân tử bất cẩu cầu, cầu tất hữu nghĩa”, ý là: quân tử không truy cầu tùy tiện, cầu điều gì cũng đều là làm theo việc nghĩa. Nghĩa chính là điểm phân biệt lớn nhất giữa quân tử và tiểu nhân. Quân tử trọng nghĩa, còn tiểu nhân thì hám lợi. Không phải người quân tử ghét bỏ tiền bạc, của cải mà đó đều phải là của cải chính nghĩa, được làm ra một cách chân chính.
3. Về giới luật luôn biết giữ thân mình thanh khiết
Từ xưa đến nay, mọi người đều tin rằng những người có thể nghiêm khắc với bản thân về vấn đề sắc dục thì nhất định sẽ được phúc báo. Còn những người tham lam dâm dục, làm ra những chuyện trái với luân thường đạo lý, thậm chí mới chỉ có những suy nghĩ bất chính thì cũng đã là có tội và phải chịu sự trừng phạt. Dưới đây là một câu chuyện như thế:
Trong “Văn Xương Đế Quân Âm Chất Văn” có viết rằng: “Những người tham lam sắc dục, hành vi bất chính, làm tổn hại đi bản tính lương thiện và danh tiết của bản thân tức là trái với Thiên lý thì sẽ phải chịu nhận sự trừng phạt. Thiên thượng sẽ giáng tai họa cho những người này, báo ứng vô cùng nhanh chóng. Chỉ những ai trọng đức, giữ mình thanh khiết, thủ thân như ngọc thì mới có thể được phúc báo.”.
4. Đối với mọi người luôn trung thực và chân thành
Wiliam Shakespeare từng nói: “Không di sản nào quý giá bằng lòng trung thực”. Vậy “trung thực” là gì? “Trung thực” là sự ngay thẳng, thật thà, nói đúng sự thật, không làm sai lệch sự thật và dám nhận lỗi khi mắc lỗi. Trong cuộc sống, người có đức tính trung thực luôn tôn trọng sự thật, chân lý và lẽ phải. Trung thực là một phẩm chất cao đẹp làm nên nhân cách con người. Trung thực mang đến giá trị lòng tin, làm cho cuộc sống xã hội và các mối quan hệ trở nên bền vững.
Người trung thực, thẳng thắn thì luôn có kết quả tốt đẹp vì đem lại lòng tin cho mọi người. Lúc làm sai, người trung thực luôn dũng cảm nhận trách nhiệm, biết sửa sai. Trung thực làm cho xã hội, cộng đồng luôn trong sạch, đẩy lùi được sự tha hoá đạo đức. Trung thực còn làm cho sự gian dối, giả tạo không còn đất sống.
5. Tu dưỡng bản thân, kính trời thương người
Người xưa kính trời thuận theo thiên ý: “Suy thiên đạo dĩ minh nhân sự”. Ý tứ của câu nói này là thông qua việc tìm hiểu diễn dịch quy luật biến hóa vận động của tự nhiên và vũ trụ, con người hiểu được quy luật biến hóa sinh tồn của cá nhân cũng như quy luật phát triển của xã hội nhân loại, minh bạch đạo lý làm người, từ đó đạt đến “dữ thiên địa hợp kỳ đức” (đạo đức phù hợp với trời đất) khiến cho hành vi của bản thân tuyệt không rời xa chính đạo.
Người có tấm lòng rộng lớn có thể bao dung cả thiên hạ, chính là nói làm người thì phải có sự độ lượng, tấm lòng rộng mở… Núi không nói mình cao, biển không nói mình sâu, nhưng ai cũng biết sự cao và sâu của chúng. Vậy mới nói, muốn cảm hóa người khác thì cần có lòng nhân từ độ lượng vậy. Hãy nhớ rằng… thế giới là hình tròn, bạn làm gì người khác thì người khác làm cho bạn…./.
