Để có cái nhìn tổng thể về nỗ lực chuyển đổi xanh của DEEP C, Tạp chí Doanh nghiệp và Kinh tế xanh có cuộc trao đổi với ông Bruno Jaspaert - Tổng Giám đốc Tổ hợp Khu công nghiệp DEEP C.
Là doanh nghiệp đầu tư hạ tầng khu công nghiệp tại TP Hải Phòng, xin ông cho biết những nỗ lực của DEEP C trong việc vận dụng cơ chế, chính sách, ứng dụng công nghệ hiện đại nhằm góp phần vào chiến lược xanh hóa nền kinh tế?
Ông Bruno Jaspaert: Đây là một câu hỏi hay, nhưng không hề dễ trả lời bởi vì ngày nay ai cũng nhắc đến kinh tế xanh, về phát triển bền vững. Nhưng ở thời điểm cách đây hơn 6 năm khi tôi đặt chân đến đây, không có bất kỳ ai nói đến phát triển bền vững cũng như kinh tế xanh. Theo tôi, những thay đổi lớn nhất cũng như những nỗ lực đáng kể nhất mà DEEP C đã thực hiện là chúng tôi bắt đầu từ hành động.
Nếu bạn đi dạo cùng với tôi quanh Khu công nghiệp, tôi sẽ chỉ cho bạn thấy sự thay đổi hiện hữu ở khắp mọi nơi. Đó là cách vận hành của hệ thống thoát nước, cách mà chúng tôi thu gom nước mưa, tái sử dụng nước thải đã qua xử lý, là cách mà chúng tôi thiết kế khu cây xanh đóng vai trò như một khu bảo tồn sinh học và rừng ngập mặn nguyên sinh. Ý tưởng thiết kế tổng thể Khu công nghiệp DEEP C của chúng tôi là hướng đến tương lai.
Hiện nay, các công trình của chúng tôi có thể mất nhiều chi phí hơn các khu công nghiệp khác bởi chúng tôi mong muốn chúng có thể hoạt động tốt trong vòng 50 năm. Đó cũng là lý do vì sao chúng tôi xây dựng công trình điện gió, chúng tôi lắp đặt tấm pin năng lượng mặt trời, chúng tôi xin giấy phép hoạt động phát điện tái tạo, chúng tôi đang xây dựng khu phức hợp dịch vụ dưới mô hình nhà thụ động nhằm mục đích trung hòa carbon.
Có rất nhiều điểm lớn nhỏ tạo nên sự khác biệt. Tuy nhiên, sự khác biệt lớn nhất là chúng tôi luôn đề cao quan điểm phát triển bền vững và dài hạn trong mỗi hoạt động của mình. Tôi tin chắc rằng nếu bạn đi tham quan Khu công nghiệp DEEP C và các Khu công nghiệp khác trong và ngoài thành phố, bạn sẽ thấy được sự khác biệt. Và chia sẻ trên đây chính là cách thức mà chúng tôi đã tạo ra sự khác biệt.
Đúng như những gì ông nói, DEEP C đã tạo ra sự khác biệt bằng cách tiên phong kiến tạo những nền tảng tăng trưởng xanh. Trong hành trình đó, DEEP C đã nhận được sự hỗ trợ gì từ chính sách của Chính phủ Việt Nam và của Thành phố Hải Phòng, thưa ông?
Ông Bruno Jaspaert: Để quý vị có thể hiểu rõ hơn, khi chúng tôi triển khai xây dựng trụ tua-bin điện gió từ 4 năm trước, chúng tôi đã mất một năm rưỡi mới xin được giấy phép xây dựng vì tại thời điểm đó chưa có bộ quy định nào về xây dựng trụ tua-bin điện gió trong khu công nghiệp.
Tuy nhiên, giờ đây đã khác, nếu chúng tôi muốn xây dựng thêm trụ tua-bin điện gió, thủ tục đã dễ dàng hơn nhiều. Bởi vậy, tôi tin rằng các chính sách, thủ tục đang được cải thiện tốt hơn.
Nhưng tôi cũng tin rằng nếu muốn triển khai thành công Khu công nghiệp sinh thái tại Việt Nam, chúng ta cần có chính sách ưu đãi hiệu quả và lâu dài hơn. Theo tôi, một trong những ưu đãi hiệu quả nhất là cho phép thời hạn xây dựng và hoạt động của khu công nghiệp dài hơn, có thể là 70 năm thay vì 50 năm như hiện nay. Khi đó, nhà phát triển khu công nghiệp sẽ bắt buộc phải xây dựng mục tiêu dài hạn hơn, và nhà đầu tư sẽ có thêm thời gian phát triển và sản xuất kinh doanh trên đất đã thuê. Đó sẽ là một giải pháp hiệu quả.
Chúng ta có thể thấy rõ sự thay đổi ngày càng tốt lên của các cơ chế, chính sách. Hiện nay, nghị định mới về các khu công nghiệp cũng đã lần đầu tiên có định nghĩa về mô hình khu công nghiệp sinh thái. Tuy nhiên, điểm hạn chế hiện nay là các cơ chế, chính sách hiện hành vẫn chưa hướng dẫn đầy đủ về mô hình này. Tôi cho rằng cần có thêm các thông tư, văn bản, chính sách để giải thích, hướng dẫn thêm về quy định mới này. Một điểm hạn chế nữa là hiện nay chưa có chính sách ưu đãi nào dành cho những nhà đầu tư phát triển khu công nghiệp muốn thực hiện mô hình này.
DEEP C đã và đang tiên phong thực hiện mô hình khu công nghiệp sinh thái vì chúng tôi tin rằng đó là hướng đi đúng, mang lại những kết quả tốt, và các nhà đầu tư phù hợp với Việt Nam sẽ nhìn nhận, đánh giá cao điều này và lựa chọn các Khu công nghiệp của DEEP C là điểm đến đầu tư. Nhưng trên thực tế, để thực hiện mô hình này chúng tôi cũng chưa được ưu đãi, hỗ trợ về mặt chính sách như ưu đãi thuế bổ sung, các khoản trợ cấp tài chính, hay giảm giá thuê đất. Tôi cho rằng tương lai phát triển mô hình khu công nghiệp sinh thái tại Việt Nam sẽ còn rất nhiều khó khăn, trở ngại.
Vượt qua trở ngại và sẵn sàng đối mặt với khó khăn để thực thi triết lý “Xanh” của DEEP C, với những kinh nghiệm đúc kết từ thực tiễn, DEEP C có sẵn sàng chia sẻ với các đối tác?
Ông Bruno Jaspaert: Phải thừa nhận rằng trong cuộc sống khi chúng ta muốn làm bất kỳ điều gì, thì bước đầu luôn là khó khăn nhất. Bắt đầu từ con số 0 còn gian nan hơn khi mà bạn đã có gì đó trong tay và bạn chỉ cần sao chép lại thôi.
Hiện nay, DEEP C đã hoàn thành được những công việc khó, đó là: chúng tôi đã có thiết kế mới cho khu cây xanh và đường nội bộ để tạo thành khu vực phòng chống ngập lụt; chúng tôi đã xây các hào tiện ích khác biệt; chúng tôi thiết lập lưới điện riêng để cung cấp năng lương xanh dễ dàng hơn; chúng tôi có chương trình xử lý nước thải để tái chế nước thải đã qua xử lý; chúng tôi cũng đang thử nghiệm thu gom nước mưa...
Chúng tôi đều đã biết cách thức thực hiện tất cả các sáng kiến đó và chúng tôi có thể nhân rộng ra. Tôi cho rằng điều đó mang lợi thế rất lớn cho chúng tôi so với các khu công nghiệp khác. Tôi vẫn thường chia sẻ với các đối thủ cạnh tranh của mình rằng họ có thể làm giống như chúng tôi, và họ sẽ biết được là nó khó khăn như thế nào. Bởi lẽ chúng tôi đã làm được, chúng tôi đã giải quyết được vấn đề khó nhất, nên chúng tôi có thể dễ dàng triển khai tiếp.
DEEP C sẵn lòng chia sẻ và hợp tác với các doanh nghiệp khác. Có nhiều người đã hỏi tôi rằng tại sao tôi lại chia sẻ cho các đối thủ cạnh tranh của mình về những gì mà chúng tôi đang làm. Có vẻ như việc tiết lộ bí mật của mình như vậy không phải là hành động sáng suốt nhỉ. Nhưng tôi sẽ vẫn làm việc đó vì một lý do đơn giản rằng nếu như không chỉ có một công ty mà nhiều công ty khác cùng thực hiện theo những gì mà DEEP C đã và đang làm thì sẽ có thêm nhiều người cùng chung tiếng nói với chúng tôi về những thứ cần phải thay đổi để có thể phát triển xanh và bền vững. Như vậy, kết quả cuối cùng là chúng ta có thể tạo nên sự thay đổi thực sự cho thành phố Hải Phòng và Việt Nam nói chung.
Như ông đã chia sẻ, đầu tư khu công nghiệp sinh thái không chỉ khó, đòi hỏi sự kiên nhẫn, thời gian và công sức mà còn rất tốn kém. Điều này có ảnh hưởng tới chiến lược thu hút đầu tư của DEEP C?
Ông Bruno Jaspaert: DEEP C có thể đang là KCN có giá cho thuê cao, nhưng chúng tôi đảm bảo nhà đầu tư sẽ nhận được những lợi ích tương ứng với số tiền bỏ ra.
Tôi tin rằng không nhiều doanh nghiệp phát triển KCN ở Việt Nam hiểu rằng sức hấp dẫn không chỉ đến từ giá đất, mà chính là từ những ưu đãi của chính phủ Việt Nam, là số các doanh nghiệp ngành nước, là lượng người lao động lành nghề nơi đây.
Nếu có một doanh nghiệp muốn đầu tư 200 triệu USD trên diện tích 5ha đất, doanh nghiệp đó phải có chiến lược để dự án đem về nhiều lợi nhuận hơn. Và để làm được điều đó, họ phải tìm kiếm một khu công nghiệp có thể đáp ứng những yêu cầu của họ. Tôi nghĩ rằng mặc dù cái giá mà chúng tôi đưa ra cao hơn hầu hết các đối thủ cạnh tranh, nhưng nhà đầu tư khi đến đây sẽ có cái nhìn khác, cảm nhận khác, và sẽ hiểu tại sao KCN của chúng tôi đắt giá hơn.
Vậy Việt Nam cần thu hút những nhà đầu tư thế nào? Chắc chắn không phải là những nhà đầu tư ham rẻ.
Tôi cho rằng tất cả các nhà đầu tư đều chú trọng đến những yếu tố chính như nguồn lao động, mặt bằng, điện, nước, sự hỗ trợ cũng như các chính sách ưu đãi. Tôi cho rằng đó là những cơ sở để họ đưa ra quyết định về địa điểm đầu tư. Sự khác biệt của chúng tôi là chúng tôi phát triển hệ thống năng lượng tái tạo riêng, đồng nghĩa với việc chúng tôi có thể cấp chứng chỉ năng lượng tái tạo của mình cho các khách hàng. Chúng tôi là đơn vị duy nhất đưa ra giải pháp tái chế nước thải.
Chúng tôi có chương trình thu gom rác, chúng tôi đang nghiên cứu để tự sản xuất phân compost và từng bước phát triển một khu cây xanh tạo ra sinh khối thay vì một khu cây xanh chỉ để làm cảnh quan. Chúng tôi có những sáng kiến đa dạng sinh học để bất kỳ ai khi đến thăm Khu công nghiệp của chúng tôi sẽ không hề có cảm giác là đang ở trong một khu công nghiệp mà đang ở trong một nơi rất đẹp, một không gian tươi mới để làm việc và có thể sinh sống được ở đó. Chúng tôi có công ty điện, công ty nước và các công ty kinh doanh bất động sản riêng để đảm bảo cung cấp những dịch vụ tốt nhất cho các khách hàng đến với khu công nghiệp để họ có thể bắt đầu hoạt động sớm nhất có thể.
Tôi cho rằng phương pháp tiếp cận tích hợp, cái nhìn toàn diện về nhu cầu của các nhà đầu tư phù hợp với nguyên tắc cốt lõi của chúng tôi về phát triển bền vững bằng việc chứng minh được rằng có thể tăng trưởng kinh tế một cách bền vững. Đó cũng là yếu tố tự nhiên thu hút các nhà đầu tư đề cao các giá trị đó.
Với cam kết đầu tư bền vững tại Hải Phòng, xin ông chia sẻ về những hoạt động của DEEP C tham gia, hỗ trợ các chương trình bảo vệ môi trường tại địa phương?
Ông Bruno Jaspaert: Tôi tin rằng vấn đề lớn nhất của nhiều chương trình bảo vệ môi trường tại Việt Nam ngày nay là các chương trình đó chịu điều chỉnh bởi rất nhiều khung pháp lý phức tạp. Mặc dù nhận được sự quan tâm tốt nhất và đã có nhiều cải thiện, tôi thấy rằng trong các chương trình đã triển khai, có các chương trình gần như không đạt được các mục tiêu ban đầu.
DEEP C luôn tuân thủ các chương trình bảo vệ môi trường của thành phố, bản thân chúng tôi cũng có quy định nội bộ về bảo vệ môi trường nghiêm ngặt hơn rất nhiều và khác biệt rất nhiều so với các chính sách hiện tại của thành phố. Đến thăm KCN DEEP C, bạn sẽ thấy đường xá của chúng tôi rất sạch, nước thải đã qua xử lý đạt chuẩn được tái sử dụng, các khu vực cây xanh ngày một phát triển tươi tốt, dần trông như một khu rừng.
Đó là do chúng tôi tự tay trồng và chăm sóc cây xanh trong KCN, hy vọng sau này sẽ từng bước trở thành nguồn cung cấp sinh khối cho các nhà máy hơi nước để phát điện. Chúng tôi có rất nhiều ý tưởng, và chúng tôi cũng cố gắng kết hợp tốt nhất với các chương trình mà thành phố đang triển khai. Nhưng tôi tin rằng tại thời điểm này, vẫn còn đôi chút khác biệt về quy mô và tiến độ giữa các chương trình của chúng tôi và chương trình của thành phố.
Nhìn lại toàn bộ quãng thời gian 6 năm ở Việt Nam, tôi thấy chất lượng sống tại Hải Phòng đã có sự thay đổi rất ấn tượng, thành phố xanh, sạch, đẹp, hơn rất nhiều so với trước đây. Nếu so sánh Hải Phòng của ngày hôm nay với Thủ đô Hà Nội hay TP. Hồ Chí Minh, chắc chắn Hải Phòng sạch hơn, xanh hơn, rác thải được xử lý tốt hơn. Rõ ràng là Hải Phòng đang phát triển và sẽ còn phát triển hơn nữa trong tương lai.
Với cam kết đồng hành với địa phương, DEEP C luôn có những hoạt động tư vấn và vận dụng chuyên môn để hỗ trợ thành phố. Thành phố Hải Phòng hiện đang tập trung xin phê duyệt phát triển một khu kinh tế mới: Khu kinh tế ven biển Nam Hải Phòng. DEEP C đã đóng góp ý kiến xây dựng nhiều nguyên tắc cơ sở, không phải vì bất cứ lợi ích gì mà chúng tôi có được từ việc xây dựng khu kinh tế mới, mà vì chúng tôi tin rằng đây chính là cơ hội để Hải Phòng tạo sự đột phá. Khu Kinh tế mới thực sự có thể trở thành niềm tự hào của cả nước. Thiết kế được đề xuất là một thiết kế hết sức táo bạo.
Trân trọng cảm ơn ông!
