Theo số liệu, tổng diện tích gieo trồng nông nghiệp của tỉnh đã vượt qua con số 309.397ha, gấp đôi so với thời kỳ tái lập tỉnh. Trong đó, diện tích cây công nghiệp và cây lâu năm chiếm khoảng 235.200 ha, trong khi cây hàng năm đạt gần 74.000 ha.
Những con số ấn tượng cho thấy quy mô sản xuất nông nghiệp đang mở rộng, tạo nền tảng cho sự phát triển của ngành. Tuy nhiên, ứng dụng KH-CN vẫn chỉ tập trung chủ yếu ở khâu trồng trọt, thu hoạch và bán thô, trong khi các khâu chế biến, đóng gói và xây dựng thương hiệu còn lạc hậu, chưa được đồng bộ triển khai.
Đắk Nông đã xác định và xây dựng thành công các vùng nguyên liệu quy mô lớn cho bốn loại cây chủ lực: cà phê, hồ tiêu, cao su và điếu. Ví dụ, cây hồ tiêu được trồng trên 34.000ha, với năng suất trung bình khoảng 2,4 tấn/ha và tổng sản lượng hàng năm khoảng 70.000 tấn, giúp tỉnh đứng đầu khu vực Tây Nguyên về diện tích và là một trong những sản phẩm cạnh tranh mạnh mẽ trên thị trường quốc gia. Đối với cà phê, diện tích trồng đạt 141.000 ha với sản lượng ước tính khoảng 361.000 tấn/năm, khẳng định vai trò của nó như một trong những cây trồng chủ lực của địa phương.
Bên cạnh đó, tỉnh đã thành lập 1 khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao (NNƯDCNC) trên diện tích 120ha, thu hút nhiều doanh nghiệp đầu tư vào các mô hình sản xuất hiện đại. Hơn thế, Đắk Nông còn công nhận 7 vùng NNƯDCNC với tổng quy mô trên 3.500 ha, bao gồm các loại cây chủ lực như hồ tiêu, cà phê và lúa.
Bên cạnh sản xuất cây trồng, toàn tỉnh hiện có 392 trang trại chăn nuôi đã hình thành được 7 chuỗi liên kết nhằm tạo ra đầu ra sản phẩm ổn định và giảm chi phí sản xuất. Chương trình “mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) cũng đang thu hút sự đầu tư mạnh mẽ với 142 sản phẩm OCOP đạt chuẩn 3-4 sao do 111 doanh nghiệp, hợp tác xã và chủ cơ sở sản xuất đóng góp, góp phần nâng cao giá trị nông sản và mở rộng thị trường tiêu thụ.
Tuy nhiên, mặc dù năng suất và chất lượng nông sản được cải thiện rõ rệt, sản xuất cơ bản ở Đắk Nông vẫn chủ yếu tập trung vào các khâu sản xuất, tạo ra sản phẩm và sản lượng ở dạng bán thô, tươi. Các khâu chế biến, đóng gói và xây dựng thương hiệu – yếu tố quyết định giá trị gia tăng – vẫn chưa được triển khai đồng bộ.
Ông Trần Văn Diêu, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đắk Nông nhận định nguyên nhân sâu xa là do sản xuất nông nghiệp của tỉnh chưa hình thành được các liên kết hàng hóa tập trung quy mô lớn, từ đó ứng dụng KH-CN trong toàn bộ chuỗi giá trị còn hạn chế, khiến mẫu mã và chất lượng sản phẩm không đồng đều.
Để khắc phục, ngành Nông nghiệp Đắk Nông đang tích cực tăng cường phối hợp với các cơ quan, ngành và địa phương nhằm xây dựng các chuỗi liên kết hàng hóa chặt chẽ. Mục tiêu là chuyển đổi từ “chuỗi cung ứng nông sản” truyền thống sang “chuỗi giá trị ngành hàng”,giảm thiểu chi phí sản xuất, nâng cao năng suất và cải thiện chất lượng sản phẩm. Các chuỗi sản xuất này được thiết kế để áp dụng đồng bộ các quy trình và kỹ thuật KH-CN, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp phát triển các nhà máy chế biến sâu, từ đó nâng cao giá trị gia tăng của nông sản.
Theo định hướng, đến năm 2030, Đắk Nông phấn đấu hình thành thêm 25 vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao với diện tích sản xuất tập trung trên 10.000 ha; và đến năm 2050, hình thành 35 vùng với quy mô trên 14.300 ha, nhằm tạo ra động lực mạnh mẽ cho toàn ngành nông nghiệp.
Trong bối cảnh cạnh tranh kinh tế toàn cầu ngày càng khốc liệt, việc áp dụng KH-CN một cách đồng bộ và hiện đại sẽ là chìa khóa giúp Đắk Nông khai thác tối đa lợi thế tự nhiên, cải thiện chất lượng sản phẩm và nâng cao vị thế trên thị trường quốc tế. Sự chuyển đổi từ “chuỗi cung ứng nông sản” sang “chuỗi giá trị ngành hàng” sẽ là đòn bẩy quan trọng mở ra những cơ hội đầu tư mới, định hình tương lai phát triển bền vững của tỉnh trong bối cảnh hội nhập toàn cầu./.
