Tạp chí Doanh nghiệp và Kinh tế xanh trân trọng giới thiệu bài viết của Chuyên gia Kinh tế Vũ Vinh Phú về: "CPI 4 tháng đầu năm 2022 và những giải pháp cơ bản trong thời gian tới":
Yếu tố làm tăng giá hàng hoá dịch vụ trong 4 tháng đầu năm 2022, khách quan mà phân tích, thì không phải riêng có yếu tố xăng dầu tăng khá mạnh, tăng nhiều lần, tăng nhiều hơn giảm mà còn một số yếu tố khác cũng góp phần như: việc đứt gãy các chuỗi cung ứng, tình hình địa chính trị biến động phức tạp trên thế giới, nhất là cuộc chiến giữa Nga và Ukraina... Nhưng chúng ta cũng phải nhấn mạnh yếu tố xăng dầu là chi phí đẩy mạnh nhất cho việc giá hàng hóa tăng lên trong thời gian vừa qua.
Mọi người đều biết, năng lượng, nhất là xăng dầu là đầu vào quan trọng nhất của sản xuất kinh doanh dịch vụ và tiêu dùng. Nó chiếm tỷ trọng cao trong giá thành vận chuyển chi phí sản xuất hàng hóa và chi phí dịch vụ. Chính vì vậy, những tác động của việc tăng giá xăng dầu làm cho giá hàng hóa, dịch vụ, ăn uống tăng lên là tất yếu, không thể tránh khỏi (tuy những vấn đề “té nước theo xăng” là có song không phải là yếu tố quan trọng nhất). Xăng dầu tăng giá trong lúc doanh nghiệp và người tiêu dùng đã bị suy giảm cả vật chất và sinh lực qua hai năm đại dịch, chính vì vậy, một số doanh nghiệp sản xuất bán lẻ cố kìm giá bán để thu hút sức mua tiêu dùng, song cũng chỉ là tạm thời bởi tăng giá là xu thế tất yếu trong mấy tháng qua.
Còn về việc tác động của giá xăng đến tiêu dùng xã hội, trước hết đối với người nông dân, lực lượng quan trọng trong việc sản xuất ra của cải vật chất thiết yếu phục vụ cho xã hội tiêu dùng. Trong lúc giá cả đầu vào cho sản xuất nông nghiệp và giá xăng dầu tăng lên nhiều lần với biên độ mạnh chưa từng có trong nhiều năm qua, thì người nông dân, thu nhập vẫn rất thấp bởi những sản vật được bán ra với giá thấp có khi không đủ bù đắp chi phí sản xuất và hầu hết phải thua lỗ, nhiều lúc nhiều năm đã phải giải cứu.
Bên cạnh đó, người công nhân lương bình quân từ 5 - 6 triệu đồng/tháng phải chịu đựng việc tăng giá hàng hoá ở ngoài thị trường nhiều tháng nay với đa phần các mặt hàng và tăng giá với mức độ khá cao, thì mức lương đó chắc chắn là không đủ sống trong điều kiện hiện nay như Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã khẳng định. Đối với người hưởng lương hưu với mức lương đa số là thấp bình quân từ 3 - 5 triệu đồng, hai năm 2020 và 2021 không được tăng lương, vì vậy mà trong đời sống của các đối tượng kể trên, việc chi tiêu cho bản thân và gia đình gặp rất nhiều khó khăn.
Cần nói thêm rằng, do tiết kiệm chi tiêu, nên dinh dưỡng để tái sản xuất sức lao động, tái sản xuất sức sống bình thường là không đủ. Di chứng về sức khỏe, bệnh tật, nòi giống con cháu sẽ còn kéo dài nhiều năm nữa nếu mức sống của họ không được cải thiện nhanh.
Về chỉ số CPI của 4 tháng đầu năm 2022, mặc dù chỉ ở mức tăng 2,1% so với cùng kì năm trước song với tác động của việc tăng giá hàng hóa xăng dầu vận chuyển như hiện nay và chưa có khả năng dừng lại trong 8 tháng cuối năm thì việc phấn đấu chỉ tiêu 4% cả năm quả là một điều khó khăn.
Một số chuyên gia đã dự báo lạm phát 2022 có thể trên mức 4%. Chúng ta ghi nhận những cố gắng của Chính phủ về việc giảm thuế môi trường 2.000 đồng/lít từ nay đến cuối năm 2022 và một số chính sách khác nhằm hạn chế những biến động không có lợi của lạm phát trong 4 tháng đầu năm, nhưng điều đó là chưa đủ.
Theo ý kiến của các chuyên gia, chúng ta còn nhiều dư địa để giảm thuế phí xăng dầu, như thuế VAT, thuế tiêu thụ đặc biệt và 2.000 đồng/lít còn lại của thuế môi trường, ngoài ra còn quỹ bình ổn giá, lợi nhuận định mức trong cơ cấu giá cơ sở của xăng dầu hiện nay đang thực hiện. Ban đầu một số người có thể hiểu đơn giản là nếu giảm nhiều loại thuế phí và các khoản chi khác kể trên sẽ ảnh hưởng tới nguồn thu của ngân sách, song thực tế không phải vậy. Nhiều chuyên gia nhận định, một khi giảm được thuế phí, đưa giá xăng dầu về một mức hợp lý khoảng 20.000 - 22.000 đồng/lít, đồng thời cân đối được dự trữ xăng dầu một cách hợp lý trong thời gian tới thì sản xuất kinh doanh dịch vụ sẽ phát triển trở lại và khi đó: “Doanh thu sẽ tăng lên, nộp ngân sách tăng lên để bù đắp cho nguồn thu của ngân sách đã chi ra để giảm thuế phí, thậm chí còn thu nhiều hơn so với số tiền mà Nhà nước đã tạm thời giảm thuế phí”. Khi đó, sức sống của sản xuất kinh doanh sẽ phát triển mạnh hơn trước, đời sống tiêu dùng của người dân được cải thiện hơn, đỡ khó khăn hơn so với giai đoạn hiện nay.
Làm được những điều trên, cộng với các yếu tố khác như nối lại các chuỗi cung ứng sản xuất phân phối hàng hoá, chắc chắn chúng ta sẽ giải phóng được sức sản xuất, tăng sức mua xã hội, thu ngân sách, cải thiện được đời sống của người dân nhiều hơn. Góp phần phấn đấu để hoàn thành nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, kiềm chế được lạm phát trong năm ở mức 4% đã đề ra. Chúng ta tin tưởng rằng mặc dù còn nhiều khó khăn, song một khi Chính phủ và các Bộ, ngành lắng nghe những ý kiến chân thành, trách nhiệm và thẳng thắn của dư luận xã hội và các chuyên gia, có những quyết sách kịp thời và hợp lý thì việc kiềm chế lạm phát trong năm nay sẽ thành công, góp phần hoàn thành nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 2022 và làm tiền đề cho những năm tiếp theo.
