Bước chuẩn bị không thể thiếu trước ngày “G”
Thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về “Một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả”, các địa phương trong cả nước đã và đang từng bước triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Đây không chỉ là yêu cầu mang tính cải cách tổ chức bộ máy, mà còn là điều kiện tiên quyết để xây dựng một nền hành chính hiện đại, phục vụ người dân, doanh nghiệp, và phù hợp với xu thế chuyển đổi số quốc gia.
Trong đó, Thanh Hóa được xem là một trong những địa phương tiên phong triển khai mô hình này ở quy mô toàn tỉnh. Sau thời gian chuẩn bị kỹ lưỡng, từ ngày 19–22/6/2025, tỉnh đã đồng loạt tổ chức diễn tập vận hành thử mô hình chính quyền hai cấp, trước khi chính thức chuyển đổi vào ngày 1/7/2025 – thời điểm HĐND cấp xã chấm dứt hoạt động theo đúng quy định pháp luật.
Sáng 19/6, không khí tại Trung tâm Hành chính công phường Quảng Phú (TP Thanh Hóa) nhộn nhịp hơn thường lệ. Người dân đến giải quyết thủ tục hành chính theo các kịch bản đã được chuẩn bị sẵn: từ đăng ký hộ kinh doanh, xin xác nhận khuyết tật, đến thay đổi thông tin trên giấy tờ tùy thân.
Tuy chỉ là diễn tập vận hành thử, nhưng từng cán bộ công chức vẫn làm việc với sự chuyên nghiệp và tinh thần trách nhiệm cao. Trang thiết bị công nghệ mới được lắp đặt; quy trình xử lý hồ sơ được thiết kế khép kín, giảm thiểu thời gian chờ đợi. Cán bộ tiếp dân hướng dẫn kỹ lưỡng từng bước, từ lấy số tự động đến thanh toán không dùng tiền mặt. “Dễ hiểu, nhanh gọn và không phải chờ lâu như trước” – chị Nguyễn Thị Phương, một người dân tham gia buổi diễn tập, hài lòng nhận xét.
Không chỉ ở thành phố, tại xã Lưu Vệ mới (huyện Quảng Xương), một kịch bản tổng thể mô phỏng đầy đủ quy trình làm việc trong bộ máy chính quyền mới đã được thực hành: họp Đảng ủy xã, tổ chức kỳ họp HĐND đầu tiên, thông qua cơ cấu nhân sự UBND xã nhiệm kỳ mới… Điều đặc biệt là các đại biểu không còn sử dụng tài liệu in mà chuyển sang làm việc trên máy tính bảng, laptop – bước tiến nhỏ nhưng cho thấy hướng đi lớn: hiện đại hóa nền hành chính công.
Từ diễn tập không chỉ là hình thức
Theo kế hoạch, giai đoạn vận hành thử diễn ra từ 19–22/6 tại tất cả xã, phường, thị trấn trong tỉnh. Sau đó, ngày 23/6 sẽ tổ chức hội nghị rút kinh nghiệm, từ 24–25/6 hoàn tất công tác kiện toàn hồ sơ nhân sự và bộ máy. Đến ngày 1/7, mô hình chính quyền hai cấp – cấp tỉnh và cấp huyện – sẽ chính thức đi vào hoạt động, chấm dứt vai trò của HĐND cấp xã trong bộ máy quyền lực Nhà nước, đồng thời tái cơ cấu chức năng quản lý hành chính ở cấp cơ sở.
Ông Đỗ Trí Hòa – Trưởng phòng Nội vụ huyện Quảng Xương đánh giá: “Việc vận hành thử không phải là hình thức đối phó, mà là cách để cán bộ thực hành quy trình mới, chuẩn hóa hành vi công vụ. Càng làm kỹ, càng phát hiện điểm yếu để sửa trước khi vận hành chính thức.”
Không chỉ kiểm tra năng lực cán bộ, diễn tập còn là “bài kiểm tra sức bền” của hạ tầng công nghệ và phương án tổ chức: các trung tâm hành chính công, bộ phận một cửa, hệ thống quản lý văn bản điện tử, nền tảng số hóa tài liệu đều phải vận hành mượt mà, đồng bộ.
Việc triển khai chính quyền địa phương hai cấp tại Thanh Hóa là một phần trong chủ trương lớn của Trung ương nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước. Khi chính thức vận hành, cấp xã sẽ không còn HĐND, giúp rút ngắn quy trình ra quyết định, đồng thời nâng cao vai trò giám sát của HĐND cấp huyện.
Tuy nhiên, để mô hình này phát huy hiệu quả, điều kiện tiên quyết vẫn là chất lượng đội ngũ cán bộ và sự chuẩn bị đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, quy trình quản lý. Những bước chạy đà như hiện nay chính là tiền đề để đảm bảo mô hình chính quyền mới không chỉ “gọn” mà còn phải “chắc”, không chỉ “nhanh” mà còn “đúng”.
Cải cách bộ máy nhà nước không thể thành công nếu thiếu sự đồng thuận của người dân và sự sẵn sàng từ bên trong. Từ các cuộc diễn tập đang diễn ra ở Thanh Hóa, có thể thấy một quyết tâm rõ ràng để đưa chính quyền đến gần dân hơn. Đó không chỉ là cải cách về tổ chức, mà còn là cải cách tư duy, điều kiện tiên quyết để bước vào một nền hành chính hiện đại và phục vụ.
