ChatGPT liệu có lấy đi việc làm của bạn?
Sau khi ChatGPT được phát hành vào cuối tháng 11/2022, nhiều đánh giá nhận định chương trình này là một hiện tượng công nghệ, trở thành công cụ sử dụng có số lượng người tham gia trong một thời gian ngắn, đạt mốc 1 triệu người dùng chỉ sau 5 ngày ra mắt so với các công nghệ khác phải mất hàng tháng, hay nhiều năm để có được số lượng người dùng tương đương. Vậy thực tế ChatGPT có thần thánh đến thế không? Và trong thị trường lao động của thế giới, trí tuệ nhân tạo, hay AI đang có vị trí như thế nào?
Trang CBS của Mỹ giật một tít khiến nhiều nhân viên phải chột dạ: "ChatGPT đang giúp các CEO tư duy. Liệu nó có chiếm luôn công việc của bạn không?".
ChatGPT ra mắt đến nay đã tròn 2 tháng. Công ty mẹ của nó là OpenAI - một công ty khởi nghiệp ở San Francisco Mỹ có quan hệ gần gũi với tập đoàn Microsoft. ChatGPT có thể làm được khá nhiều thứ. Nó có thể trò chuyện, tạo văn bản theo yêu cầu và thậm chí tạo ra những hình ảnh và video mới lạ dựa trên những gì nó đã học được từ nguồn dữ liệu khổng lồ trên mạng.
Hàng triệu người đã thử chơi với ChatGPT trong tháng qua, sử dụng nó để viết những bài thơ hoặc bài hát hài hước, cố lừa nó mắc lỗi. Tất cả những thông tin do con người mớm cho ChatGPT có thể khiến nó thông minh hơn, nhưng đây cũng chính là lỗ hổng, theo một số chuyên gia. "Làm sao chúng ta có thể chắc chắn là công cụ này không đưa ra các thông tin sai lệch, hoặc những lời khuyên có hại? Điều tôi sợ nhất là một ngày nó sẽ đưa ra các thông tin mà không ai kiểm chứng được nguồn gốc, dẫn chứng các kiến thức không có thật", ông Aljoscha Burchardt, chuyên gia nghiên cứu tại trung tâm nghiên cứu AI của Đức đánh giá.
Ảnh minh họa.
Tuy nhiên, việc tập đoàn Microsoft đã quyết định đầu tư 10 tỷ USD vào công cụ AI này cho thấy tiềm năng tương lai của những công cụ như ChatGPT là không thể xem nhẹ. Theo chuyên gia của trang CBS, ít nhất các công việc giấy tờ, sổ sách, hành chính văn thư của các nhân viên cấp dưới và cấp trung có thể sẽ sớm được giao cho AI xử lý. Những việc đơn giản như viết nội dung quảng cáo cơ bản, hay soạn thảo văn bản pháp lý nếu giao cho AI làm chắc chắn sẽ rẻ hơn.
"Khoảng 15 - 70% các công việc máy tính văn phòng mà chúng ta đang làm trong hiện tại hoàn toàn có thể được thay thế bởi AI", ông Mihir Shukla, CEO công ty Automation Anywhere, cho biết.
Dù giao thêm việc cho các chatbot cũng không hẳn là tước đi cơ hội việc làm của người khác. Đây đơn giản chỉ là một cách vận hành tổ chức sao cho hiệu quả hơn. "Ví dụ như các bác sĩ trong bệnh viện, họ mất từ 40 - 60% quỹ thời gian cho việc giấy tờ, sổ sách. Nếu có thể giao đầu việc này cho chatbot AI thì họ sẽ có nhiều thời gian dành cho bệnh nhân hơn", ông Aljoscha Burchardt, chuyên gia nghiên cứu tại trung tâm nghiên cứu AI của Đức, cho hay.
5 công việc mà con người dễ bị ChatGPT thay thế...
Như mọi chu kỳ đổi mới công nghệ lớn từng diễn ra trong lịch sử loài người, lao động trong một số ngành nghề sẽ bị thay thế bởi máy móc, trong khi các hoạt động hoàn toàn mới, đi kèm với các cơ hội việc làm tiềm năng, sẽ xuất hiện. Dưới đây sẽ là 5 loại công việc mà các chuyên gia cho rằng con người dễ bị ChatGPT và các công cụ AI khác thay thế nhất trong thời gian tới.
Lập trình máy tính
ChatGPT hiện đã có thể tạo ra mã máy tính để lập trình các ứng dụng và phần mềm. Công cụ trên có thể kiểm tra lỗi ngôn ngữ của người lập trình và chuyển đổi ý tưởng từ tiếng Anh đơn giản thành ngôn ngữ lập trình.
Giáo sư Oded Netzer của Trường Kinh doanh Columbia nói với CBS News: "Về mặt lao động, tôi nghĩ nó (ChatGPT) chủ yếu là một chất tăng cường hơn là thay thế hoàn toàn con người. Viết mã và lập trình là một ví dụ điển hình về điều đó. Nó thực sự có thể viết mã khá tốt".
"Nếu bạn đang viết mã mà tất cả những gì bạn làm chỉ đơn thuần là chuyển đổi ý tưởng thành mã, thì máy móc hiện đã có thể làm điều đó. ChatGPT có thể lấy đi việc làm của một số lập trình viên nhất định. Nhưng nó cũng sẽ giúp ích cho những người lập trình phát hiện lỗi trong mã và viết mã hiệu quả hơn" - ông Netzer nói.
Viết email cơ bản
Theo ông Netzer, việc viết các email quản trị hoặc lên lịch đơn giản cho những việc như thiết lập hoặc hủy các cuộc hẹn cũng có thể dễ dàng được thuê ngoài với một công cụ như ChatGPT.
"Không có bất kỳ sự sáng tạo nào liên quan đến loại công việc này, vậy tại sao chúng ta lại phải tự viết toàn bộ nội dung thay vì nói với máy móc: Tôi cần sắp xếp một cuộc họp vào ngày nào đó", vị giáo sư lập luận.
Văn phòng cơ bản
David Autor, một nhà kinh tế chuyên về lao động của MIT, đã chỉ ra một số công việc văn phòng cơ bản là những hoạt động có thể được xử lý bởi AI, bao gồm các công việc như viết thư tuyển dụng, soạn thảo thông cáo báo chí...
"Bots sẽ xuất hiện nhiều hơn trong lĩnh vực của những người thực hiện hỗn hợp các nhiệm vụ trực quan và thông thường như viết nội dung quảng cáo cơ bản, dự thảo văn bản pháp luật. Đó là những kỹ năng chuyên môn cơ bản và chắc chắn phần mềm sẽ làm cho chúng rẻ hơn, do đó giảm giá trị sức lao động của con người" - ông Autor nhận định với CBS News.
Ảnh màn hình một tương tác ChatGPT. Nguồn: InternetNgành truyền thông - PR
Các ngành công nghiệp sáng tạo được cho cũng có khả năng bị ảnh hưởng bởi sự phát triển vượt bậc của các công cụ như ChatGPT. Giám đốc điều hành quảng cáo nổi tiếng Martin Sorrell, người sáng lập tập đoàn quảng cáo và quan hệ công chúng lớn nhất thế giới WPP cho biết, trong một hội thảo gần đây rằng ông dự đoán các công ty mua không gian quảng cáo sẽ trở nên tự động "một cách hiệu quả cao" trong vòng 5 năm tới.
"Như vậy, với tư cách là khách hàng, bạn sẽ không còn rơi vào tình huống gặp phải người lập kế hoạch truyền thông nào đó mới vào nghề, có kinh nghiệm hạn chế, nhưng vẫn có được khối dữ liệu tổng hợp đầy đủ. Đó sẽ là sự thay đổi lớn" - ông Martin nói.
Ngành pháp lý
CBS News dẫn lời nhiều chuyên gia AI cũng như các chuyên gia pháp lý tin rằng, các khả năng của ChatGPT được phát triển có thể đáp ứng tốt nghề luật. Trên thực tế, bot của ChatGPT gần đây đã vượt qua kỳ thi của trường luật và đạt điểm đậu sau khi viết các bài luận về nhiều chủ đề, từ luật hiến pháp đến thuế hay hình sự.
"Động lực đối với các luật sư hiện nay là có quá nhiều việc phải hoàn thành, vì vậy các công nghệ có thể tạo ra sự khác biệt là giữa những gì họ sẽ làm và những gì sẽ bị bỏ qua vì không đủ thời gian" - Jason Boehmig, Giám đốc điều hành và là đồng sáng lập của Ironclad, một công ty phần mềm hợp pháp, nêu quan điểm.
Các biểu mẫu và tài liệu pháp lý phổ biến, như thỏa thuận cho thuê nhà, di chúc, thỏa thuận bảo mật... là khá quy chuẩn và có thể được soạn thảo bởi một bot tiên tiến.
Đồng tình với quan điểm này, giáo sư Netzer của Trường Kinh doanh Columbia cho biết: "Có những phần của tài liệu pháp lý mà con người cần phải thích ứng với một tình huống cụ thể, nhưng 90% tài liệu là được sao chép và dán lại. Không có lý do gì mà chúng ta lại không để máy móc viết những loại văn bản pháp luật này. Bạn có thể cần giải thích các thông số bằng tiếng Anh trước, sau đó máy sẽ hoàn thiện rất tốt. Càng ít sáng tạo, nó càng nên được thay thế".
Ông Boehmig nói thêm: "Không có đủ luật sư để thực hiện tất cả các công việc pháp lý mà các tập đoàn đang đối mặt. Cách thức làm việc của các luật sư sẽ khác đi rất nhiều nếu có AI. Dường như vẫn còn ranh giới giữa những người không muốn thay đổi và những người nhận ra rằng họ phải thay đổi".
